Het vervelende van een lange campagne is altijd dat het moeilijk te bepalen is hoe je je argumenten het meeste gewicht geeft om de kiezers op het juiste moment de juiste keus (die je zelf voor staat) te laten maken. De Brexit-campagne lijkt hiervan een schoolvoorbeeld te zullen worden.

Vergelijk het met atleten die hun trainingsprogramma’s zo inrichten dat hun ‘piek’ precies tijdens Olympische Spelen valt. een slimme, iets minder begaafde atleet zorgt er dan voor te pieken tijdens een WK, maar goed, dat is een zijspoor dat mij dan weer direct dor het hoofd schiet. Tijdens verkiezingen is het piekmoment veel belangrijker dan bij sporten, want ze komen minder voor dan sportevenementen, die eeuwig en altijd weer terug komen – tot vervelens toe. Een piekmoment bij verkiezingen blijft vier jaar geldig. Anders had het kabinet Rutte2 veel korter gezeten.

Bij de Brexit-campagne zien we nu dat de meest onwaarschijnlijke argumenten nu al in de strijd worden geworpen, en dat doet je je hart vasthouden voor waarmee men zichzelf nog zou kunnen hopen te overtreffen – en er zijn nog negen weken te gaan. Want dat de toonhoogte stijgt met het naderen van de verkiezingsdag is een gegeven. Gisteren was in ieder geval een voorbeeld van bijzondere hoogtepunten, dat vandaag werd voortgezet. Gisteren kwam vanuit het Britse ministerie van Financiën het bericht dat de Britse bevolking er na een Brexit definitief 6000 pond op achteruit zou gaan. Per jaar. Dat is een dusdanig idiote voorspelling dat zij geen aandacht zou hebben verdiend, maar vanzelfsprekend wist men er gisteren voorpaginanieuws van te maken. Newsnight vocht gisteravond op BBC2 de hele uitzending tegen de schaduw er van.

Vandaag kwam iemand van Europol, directeur Rob Wainwright, met de voorspelling dat Brexit de Britse veiligheidspositie ernstig zou aantasten. Die hadden we nog niet gehoord, en misschien zou men dat eerst eens moeten overleggen met het gemeentebestuur van Brussel, dat ongetwijfeld nog wel een andere zondebok dan zijzelf kan gebruiken. Wat ik maar zeggen wil: pathetisch als de communistische propaganda over arbeiders die zichzelf offerden voor de revolutie. Althans, daar kwamen hun nabestaanden dan via geschiedenisboekjes achter.

Is het risico bij een Brexit op al deze rampen inderdaad groot? Laat ik het zo zeggen: hoe meer waanzin je naar je hoofd gegooid krijgt, des te groter de paniek van en met andere belangen dan die ze zeggen na te streven. Dat zagen we met het JA/NEE-referendum, dat zien we bij de kas op Brexit en dat hebben we al enige malen gezien bij aankondigingen van referenda waarvan de EU niets hebben moest. Waar een herkenbaar patroon te ontdekken valt, zijn over het algemeen achterliggende redenen te vinden van een heel ander type dan waarover campagne wordt gevoerd. Dat is geen wet van aluhoedjes, maar een eenvoudig feit des levens.