Wat niet deugt aan de politieke positionering van het FvD? Veel zou ik niet kunnen noemen. Nu. Maar toch, ideologisch rammelt er iets aan de partij van Baudet. Aan de visie op de toekomst herkent men de zucht naar een heilstaat.

En die zucht naar een heilstaat is nu precies wat linkse partijen vaak kenmerkt. De gedachte aan een betere toekomst is politiek eigen, maar de ideologische uitwerkingen daarvan neigen tot het rampzalige of het krankzinnige. Uiteindelijk is het resultaat niet veel verschillend van ouders die met hun kinderen voor de gesloten poorten van een evenementenpark komen, omdat daar zojuist brand is uitgebroken. De kinderen gaan uit teleurstelling al snel tegen die ouders drenzen: maar je hebt het belóóóofd. En beloften maken schuld(gevoel), dat weet ieder kind.

Dat gedrens is vergelijkbaar met wat aanhangers van politieke ideologieën doen als hun heilstaat maar niet komen wil: de doelen worden groter en wijder gedefinieerd, en iedereen moet er deel van uit kunnen maken. Wat is het doel van de PvdA? Op democratische wijze toe te werken naar het tot stand brengen van het socialisme, aldus de officiële partijideologie. Dat dat doel van socialisme eind jaren tachtig feitelijk was bereikt, leidde niet tot de opheffing van de partij, maar tot een verbreding van de beoogde doelen: iederéén moest er plotsklaps deel aan kunnen hebben. Hun heilstaat moest die van iedereen worden.

Wie dit wat langer op zich laat inwerken, begrijpt waarom het christendom zo gevoelig is voor dit soort politiek: de belofte van een Paradijs zit er immers van oudsher aan twee kanten ingebakken? Het begon in een Paradijs, en na de dood is er opnieuw kans op. Het christendom is de oudste nog bestaande heilstaatbeweging. En dat gevoel van urgentie bij de zoektocht naar een heilstaat heeft de westerse cultuur daarvan diep doordrongen. Dat het daarbij niet altijd ging om het paradijs aan het eind van het leven, maar dat er door de eeuwen heen ook zoektochten zijn geweest naar de plek waar de oorspronkelijke Hof van Eden gelegen moet hebben, onderstreept dat extra.

Politiek anno nu
Zoals ik gisteren ook al constateerde: een groot verschil tussen PVV en FvD is dat de eerste gezond reactionair is; je weet waar ze heen terug willen. Het FvD streeft concreet genomen meer naar een heilstaat zoals leider Baudet die heeft geprofeteerd: met betere kunst, en een eerlijker bestuur. Wat mij betreft zijn dat overspannen toekomstvisioenen: bestaan hebben ze nooit, en het is moeilijk denkbaar dat ze ooit in het leven geroepen zullen worden. Ik herinner de liefhebbers er graag aan dat dat precies is wat de Sovjets hun aanstaande gelovigen wijs maakten. In 1917. Dat besturen gelijk staat aan vuile handen maken is wat Stalin wel begreep, en voor zijn tegenstanders een te moeilijk concept bleek. Toch herhaalt deze geschiedenis zich iedere keer opnieuw; revoluties eten niet voor niets altijd hun eigen kinderen op.

Besturen leidt tot machtsconflicten, machtsconflicten binnen revolutionaire bewegingen leiden tot zuiveringen, zuiveringen leiden tot vuile handen.

Het is geen ingewikkeld proces, behalve dat de deelnemers die er van weten zichzelf altijd opnieuw beloven dat het ditmaal anders zal zijn. Alleen, dat is het nooit. Van de vroegste revolutionairen in China, Rome en Athene, via Savónarola en Jan van Leyden, tot en met de Franse en Russische revoluties: de uitkomst was altijd meer van hetzelfde. Altijd kwam er een nieuwe Stalin of een Pol Pot. En als die niet kwam, zakte de beweging vanzelf onder het eigen gewicht ineen. Goede bedoelingen zijn niet voldoende om een paradijs gaande te houden, en dat betekent eenvoudig dat van iedere heilsleer te voorspellen is waar het eindigen zal: bij tranen met tuiten.

En dat is een belangrijke reden om ideologieën die met een heilsleer schermen te wantrouwen. Wie niet beseft waarop hij aanstuurt is een gevaarlijke gek of bezit daar het potentieel toe. Wat dat laatste betreft laat Thierry Baudet de laatste weken met zijn anti-Corona-retoriek versus het kabinet zien waar zijn toekomst ligt, en dus zal ik nooit op hem stemmen.

---

Al dat gedoe over het FvD bespreken we niet altijd, maar we krijgen op VoL zo toch een aardige collectie.