De pil
De invloed van de pil, ofwel de anticonceptiepil, wordt te weinig op zijn juiste maatschappelijke waarde geschat, stelde Toon Kasdorp vast.
Mensen worden geboren, blijven een tijd lang leven, ze eten, drinken, slapen, zoeken bescherming tegen bedreigingen van allerlei aard, dan procreëren ze en gaan ze dood.
Kort samengevat is dat het verhaal. De rest is eigenlijk versiering. Als er iets verandert in de basisgegevens, als er iets gebeurt met de voedselvoorziening of wanneer er een nieuwe vorm van levensbedreiging optreedt, als het aantal geboorten plotseling toe- of afneemt in een samenleving, dan heeft dat een enorme impact op ieders leven en op de samenleving als geheel.
Niet zo raar dus eigenlijk dat de pil, de eerste betrouwbare vorm van anticonceptie, de westerse wereld op zijn kop gezet heeft. Raar alleen dat de wereld dat niet helemaal lijkt te beseffen.
Sinds de pil hebben we hier in het westen de emancipatie van de vrouw. Ze neemt deel aan het publieke leven, wat vroeger niet, of in ieder geval niet in betekenende mate het geval was. We hadden een seksuele moraal die meer op die van de islam leek dan we nu willen weten en die in elk geval sterk afweek van wat we tegenwoordig daar onder verstaan.
De relatie tussen mannen en vrouwen is veranderd, vrouwen zijn zelfstandiger, nemen meer initiatief, leiden meer hun eigen leven, waar mannen wel of niet in passen. Het krijgen van kinderen is niet meer beperkt tot het gezin waarin de man werkt en de vrouw voor de opvoeding zorgt en voor de werkzaamheden binnenshuis.
De schoolopleiding was vanouds iets voor jongens. Meisjes deden daar aan mee sinds de leerplichtwetten die geen onderscheid maakten tussen de seksen. Toch was er vóór de pil tussen jongens en meisjes een waarneembaar verschil: de school leidde op voor het openbare leven en daar hoorden vrouwen niet in thuis. Meisjes pasten vroeger niet zo goed in een opleiding waar ze dingen leerden die ze later in het algemeen niet meer nodig zouden hebben. De school was voor meisjes gratuit en terecht hadden de meesten meer belangstelling voor zaken die niets met de school zelf te maken hadden.
Dat is nu veranderd. Jonge vrouwen zijn thuis op school en op de universiteit en hebben er de tijd van hun leven. Juist voor jongens is het moeilijker geworden want hun rol is een stuk minder duidelijk dan hij vroeger was. Zaken die voor vrouwen belangrijk zijn beheersen het openbare leven. Jong en aantrekkelijk zijn en seks en kinderen krijgen. Dansen in de disco en drugs om het drukke leven vol te houden.
Dat alles heeft ook zijn keerzijde. Naast het publieke had je vroeger ook het private leven, waar de vrouw de scepter zwaaide. Dat was het leven waarin de kinderen opgroeiden en gedijden. Dat leven is verdwenen en daarom ziet men waarschijnlijk zo veel reality televisie en belangstelling voor het privé leven van publieke persoonlijkheden. Ook de gevolgen voor de kinderen zijn niet gering. Allemaal het gevolg van de pil.
Het hele moderne leven waarin het onderscheid tussen publiek en privaat aan het verdwijnen is, waar iedereen onderdeel uitmaakt van de economie of anders overbodig is en alles is gericht op productie en consumptie, dat was niet mogelijk geweest zonder die pil.
Dit artikel over de Pil verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.
Meer van Toon Kasdorp vindt u hier