Dinsdag was het Corona-herdenkingsdag. Frans Groenendijk merkte er niets van, en besloot wat zaken eens uit te spitten.

Ongeveer 7 maanden geleden schreef ik dit stuk onder de kop Corona – leider Netanyahu, loser Sanders vs. Rutte cs. Hier op VoL was dat slechts een van de bijna 350 stukken die deels aan Corona gewijd werden! [1]

Druk bezig met andere zaken dan schrijven voor VoL, liep ik al wel een paar maanden rond met het idee om een volgend stuk te schrijven over Covid19 (Corona). Enkele weken geleden las ik wanneer ik dat stuk moest af hebben: rond deze tijd. Minister president Rutte kondigde namelijk aan dat er op 6 oktober een Nationale Corona-herdenkingsdag zou zijn. Afgelopen dinsdag. Heeft u er iets van gemerkt? De merkwaardige titel van dat gelinkte stuk van Hart van Nederland van 9 september luidde volledig: “Nationale bezinningsdag om Corona-doden te herdenken “. De woorden van Rutte, volgens dat TV-programma:

In de “allerheftigste fase van zo’n Corona-crisis is geen ruimte om stil te staan bij het verdriet”, dus is het belangrijk daar op een rustiger moment bij stil te staan, zei Rutte in juli.
De nationale dag geeft Nederland de mogelijkheid stil te staan bij de mensen die zijn overleden aan het Corona-virus. Maar ook bijvoorbeeld het verlies van een baan of ander verdriet. “Een landelijke dag voor iedereen die met het verlies te maken heeft gehad. Een moment van bezinning, waarbij we gezamenlijk terugkijken, meeleven met getroffenen in de breedste zin van het woord, verhalen delen en hoopvol vooruitblikken”, aldus Rutte.”

Liegen met grafieken
Met dit stuk hoop ik verschillende dingen te bereiken. Een ervan is dat in de nabije toekomst uitgevers van wiskundeboeken onderstaande afbeeldingen gaan gebruiken bij het subhoofdstuk over bedrieglijk gebruik van grafieken. Op die plaats in die boeken –voor klas 3, als ik het me goed herinner [2]– zie je met name grafieken waarbij er in de verticale as een zogenaamde zaagtand staat of ernstiger nog: wanneer zo’n ding er zou moeten staan maar ontbreekt [3].

Wanneer je naar de RIVM-site gaat krijg je een viertal grafieken te zien. De grafiek die boven dit artikel staat en een drietal anderen. Dat drietal heeft een gelijke opzet. Alle drie hebben het voortschrijden van de tijd onderaan staan; in de x-as dus.
In alle drie is echter iets raars gedaan met die horizontale assen. Wanneer je hierheen navigeert krijg je grafieken als deze te zien.

Grafieken waarbij de x-as begint op 6 juli. Dat staat er ook ‘keurigjes’ boven.
Maar waar komt in hemelsnaam die 6 juli vandaan? Arriveerde het virus toen in Nederland? Nee toch?

Maar wacht. Je kunt nog een ander tabblad aan klikken. Dat leidt je naar drie andere grafieken die wel rond die tijd begonnen. Op 27 februari. Elk van die grafieken ziet er totáál anders uit dan die je als eerste – default zeggen ICT-ers – krijgt voorgeschoteld. Ze lijken echt in de aller verste verte niet op elkaar.
Kijk maar:

Ze hebben bij het RIVM niet geknoeid met (het weglaten van) een zaagtand: ze hebben er twee grafieken van gemaakt; met een daarbij passend heel verschillende bereik van de Y-as. De bovenste, die de meeste views krijgt, geeft een heel andere boodschap dan die onderste. De bovenste zegt: alarm. De onderste zegt op zijn hoogst: is er misschien reden tot nieuwe ongerustheid?

“We kunnen je niet alles laten zien”
Dit berichtje is regelmatig te zien hier rechts in de kolom NIEUWS VOOR NEDERLAND. Twitter is namelijk van mening dat wanneer een van de ondervoorzitters van de Tweede Kamer – Martin Bosma van de PVV – een afbeelding opneemt in een tweet, die afbeelding ongepast is en de Twittergemeenschap er tegen beschermd dient te worden …

Op geheel andere wijze geldt dat “je ziet niet alles” eigenlijk voor elke grafiek: je ziet niet alles om de eenvoudige reden dat wanneer je alle gegevens als data toont er meestal geen touw aan vast te knopen is. Elke vorm van beschrijvende statistiek is bedoeld om die data zodanig samen te vatten en weer te geven dat je er wel wat aan hebt. [4] Welke van bovenstaande grafieken je ook bekijkt: je ziet echt niet welk leed er achter schuil gaat en zeker niet wie er lijden.

Het meest schrijnend aan online uitwisselingen met betrekking tot Covid19 zijn haatberichten richting patiënten en nabestaanden van mensen die iets melden over een sterfgeval dat te maken heeft met het Wuhan-virus. Zelfs mocht je uiterst deskundig zijn op dit gebied en ten volle ervan overtuigd dat het hele Corona-gebeuren een grote hoax is, dan nog is zo’n haatbericht fouter dan fout. Ronduit weerzinwekkend. Ik zou hier bijna nog meneer Rutte parafraseren…

Oók buitengewoon schrijnend – nauwelijks minder eigenlijk – is een soort spiegelbeeld hiervan. Ik doel op de verdringing van de overige zorg door het beslag dat Corona-patiënten leggen op de zorg en dat zo’n patiënt bij wie een behandeling is uitgesteld, dan overlijdt en vervolgens gelabeld wordt als… Corona-dode.

Welk leed, welke slachtoffers?
Tegenover de ‘harde cijfers’ staan ‘anekdotes’ die in zeker opzicht nog harder zijn. Op de begrafenis van een oude man zien we een medewerker van een uitvaartbedrijf die een zoon die zijn stoel naar zijn verdrietige moeder schuift, vermaant met iets in de trant van “we moeten ons aan de anderhalve meter regel houden“. De medewerker wordt niet neer gehoekt, zelfs niet verwijderd uit de zaal.

Oneindig verdrietig stemmende beelden van een licht dementerende vrouw die eerst opbloeit wanneer ze eindelijk weer bezoekers in het zicht krijgt en dan tot de voor deze kwetsbare vrouw zó schokkende ontdekking komt dat de familie achter glas moet blijven.

Het kan nog wranger: een andere oude, ernstig zieke vrouw mag geen bezoek ontvangen en kwijnt helemaal weg. Wanneer de instelling waarin ze verblijft verwacht dat ze heel snel dood zal zijn, mag ze bij wijze van uitzondering nog één keer bezoek ontvangen. Dankzij dat bezoek knapt ze echter enorm op: het bijna dodelijk effect van haar psychische leed was niet onderkend. Het echt wrange: vanwege die reden van de instelling om een uitzondering te maken, staat die nu voor de vraag: het verbod op bezoek weer gaan handhaven? Nu zonder uitzondering?

Ditzelfde kopje – welk leed, welke slachtoffers? – is echter ook van toepassing op heel andere mensen en heel ander leed. Het is ietwat pervers dat dit gelijk opgaat met verhalen over een tweede en zelfs een derde golf.

Het is uiterst pijnlijk dat in lijn met dat gesjoemel met die grafieken van hierboven, er is overgestapt van het melden van doden naar het melden van ‘besmettingen’.
Het is nog pijnlijker dat besmettingen – het juiste woord is overigens ‘infecties’ – worden geteld op basis van een test die wel een indicatie geeft van iets met virussen, maar die veel valse positieven geeft. In een uitwisseling tussen onafhankelijk Kamerlid Van Haga en minister De Jonge gaf de laatste ook toe dat een positief op de gebruikte test ook kon betekenen dat iemand juist Corona achter de rug had.
Evengoed is het mijns inziens terecht dat er meer aandacht gevraagd wordt voor mensen die hun Corona-besmetting overleefden, maar er wel ernstige kwalen aan overhielden. De berichten daarover zijn werkelijk verontrustend.

Terwijl ik bovenstaande intik, werp ik een blik uit het raam en zie een reclamebord: “Onbetaalde rekeningen? Wacht niet af!” Ja, er zijn nog heel andere soorten slachtoffers. Slachtoffers van economische, en in het verlengde daarvan ook psychische gevolgen.

Buitengewoon hoogleraar Michaela Schippers, geinterviewd door Ralf Dekker van het Wetenschappelijk Instituut van Forum voor Democratie, stelt “dat de gevolgen van de Corona-maatregelen rampzaliger kunnen uitpakken dan Corona zelf“. Sterker nog: verwijzend naar de effecten in landen als India, vergelijkt ze de omvang van de humanitaire ramp met die van de beide wereldoorlogen samen. Ze spreekt van 60 miljoen werklozen alleen in Europa.

Onderliggende “kwalen”
Ook nog in het kader van “wat je allemaal niet (gelijk) ziet in een grafiek” vraag ik u nog even naar de grafiek met de doden naar leeftijd en geslacht te kijken (helemaal bovenaan) en daarbij in het achterhoofd te houden dat er mensen zijn die suggereren dat vrouwen meer slachtoffer zijn dan mannen. In een oogopslag ziet het eruit alsof de totale oppervlaktes blauw respectievelijk paars ongeveer even groot zijn.

Zoom je in, denk je na en raadpleeg je nog even de CBS bevolkings’piramide’ dan zie je dat bij de mensen van beneden de 85 jaar er beduidend meer mannen sterven. Daarna zijn er absoluut en relatief veel meer vrouwen die sterven, maar dat is geheel en al te verklaren door het feit dat vrouwen ouder worden. Wanneer er ook een kolom was voor 100-plussers was die helemaal paars!

Daarmee belanden we vanzelf op het hatelijke verhaal over ‘dor hout’. Een hatelijk verhaal wanneer het suggereert dat we ons helemaal niet druk zouden moeten maken omdat er toch vrijwel alleen stokoude mensen doodgaan. Die lijn doortrekkend kun je ook voorstellen om alle gezondheidszorg af te schaffen. Of om mensen boven een bepaalde leeftijd op een ijsschots te plaatsen en er dan een duw richting open zee tegen te geven.

Maar tegelijkertijd is het onmiskenbaar zo dat hoogbejaarden een van kwetsbaarste groepen vormen. Het is ook vaste prik dat een hittegolf tot oversterfte onder hen leidt. Uiteindelijk sterft iedereen en hoe ouder je wordt hoe dichter je bij de dood komt. Ik heb er geen moeite mee dat de verzekeringsarts C. van Rijn in een stuk getiteld Is Corona eigenlijk wel erger dan de griep? schrijft over ‘verloren levensjaren’. (Minder is, dat hij het uitsluitend heeft over sterfgevallen).

Iedereen kan sterven, zegt mijn oudere broer vaak. Je zou wat dat betreft ouderdom als een ‘onderliggende kwaal’ kunnen benoemen, ware het niet dat iedereen dat krijgt en ouderdom op zichzelf net zo min een ziekte is als zwangerschap. Sterven en voorplanting zijn allebei onderdeel van het leven. Als reactie op een opmerking met de strekking als die van die verzekeringsarts, zag ik dat iemand een cartoon in de woordenstrijd wierp samen met een opmerking die deed denken aan Rutte’s populistische “gewoon je bek houden”.

Deze:

Voor een cartoon verbazingwekkend genuanceerd!

De mensen sterven in deze strip immers niet door onderliggende kwalen OF door Covid – hier afgebeeld als neerstortende rotsblokken – maar door de combinatie van beide. In de cartoon zijn de kwetsbaren niet op tijd onder het afdak -en zullen ook op grote schaal- ten prooi vallen aan roofdieren of wespensteken etc etc.

Iedereen kan en zal sterven, maar de een zit dichterbij de dood dan de ander en dat is niet alleen een kwestie van leeftijd. Ik ben zelf ver bovengemiddeld gezond voor mijn leeftijdsgroep en dat is maar voor een deel te danken aan mijn eigen gedrag en instelling. Dat is de oneerlijkheid van het leven. Er worden kinderen geboren met een levensverwachting van een paar jaar: over oneerlijk gesproken!

Om bij de cartoon te blijven: in een beschaafde samenleving zullen kwetsbaren geholpen worden om op tijd onder dat dak te komen, maar we gaan geen dak over de hele wereld bouwen. En, ambitieus als we zijn als ‘ongelovigen’, werken we aan een soort Iron Dome: we proberen gericht die rotsblokken te vernietigen voor dat ze de grond raken. En we studeren op elke kwetsbaarheid ook al is dat verdomd moeilijke materie. En we onderzoeken bijvoorbeeld ook of die kwetsbaarheid samenhangt met allerlei lichaamskenmerken, ook al krijsen vijanden van de beschaving dat zo’n onderzoek racistisch zou zijn. Meer, meer, meer oorvijgen.

Er is ook absoluut niets grappigs aan de mogelijkheid dat meer of minder kwetsbaarheid voor (bijvoorbeeld) Covid19 te maken zou kunnen hebben met genetisch materiaal van Neanderthalers. Hoe moeilijk dat allemaal is, is het belangrijkste onderwerp van de rest van dit stuk.

Mijn eigen ervaringen
Die kwetsbaarheid voor allerlei ziekten en voor virussen in het bijzonder, is zo moeilijke materie, dat ik eerst nog iets schrijf over mijn eigen ervaringen. Nee eerst nog iets over die – in ‘mijn kringen’ beroemde – Candace Owens. Candace is een zwangere vrouw met een donkere huidskleur. Ze staat vierkant achter Trump. En ze heeft een astmatische aandoening. Astma kan erger worden wanneer je opwindt, maar gelukkig heeft deze briljante, krachtdadige jongedame zichzelf in dit opzicht ook nog heel goed in de hand. Ze maakte deze video over wat haar overkwam met de alleszeggende titel: “COVID-19 could have killed me today. Doctors are now actively refusing to treat patients due to government mandates.” Over andere slachtoffers en onderliggende kwalen gesproken!

Hoewel ik zéér grote twijfels heb bij het nut van mondkapjes ga ik er geen confrontatie over zoeken in het openbaar vervoer waar ik met enige regelmaat van gebruik maak. Ik wil het de medewerkers van die bedrijven –die misschien nóg wel meer twijfels hebben dan ikzelf– niet in de problemen brengen. En ik heb echt last van zo’n ding: benauwdheid dreigt. Ik betrapte me er al een fors aantal keren op dat ik mezelf eraan moest herinneren om adem te halen. Dat is ongezond en best vreemd.

Achter zo’n kapje ontstaat een (iets of veel, daar wil ik van af zijn) hogere concentratie CO₂. En van de biologieles van de middelbare school weet ik dat een verhoogde CO₂-concentratie juist de trigger is om in te ademen. Normaal gesproken denk je niet na ver wanneer je weer eens zult gaan inademen. Ik stelde vast dat ik meer last van benauwdheid kreeg naarmate ik minder afgeleid was. En dat terwijl ik nota bene nogal ‘cerebraal ben ingesteld’. Als mij dit al overkomt! Mijn surrealistische wederwaardigheden als bloeddonor bewaar ik voor een ander stuk.

Maar ik ben dus een oude man en zodoende ben ik door mijn huisartsenpraktijk benaderd om een griepprik te komen halen. Een vaccinatie tegen griep. Een virus dus. Of nauwkeuriger en pijnlijker gezegd: een hele familie van virussen. Mijn moeder overleed op 91-jarige leeftijd – niet aan de griep hoewel ze nooit een griepprik haalde.

Ik kon me wel iets voorstellen bij haar afkeer, maar pas geruime tijd na haar dood verdiepte ik me iets meer in het fenomeen vaccinatie en verbaasde me over de vanzelfsprekende onnauwkeurigheid van ‘het’ griepvaccin. En ik verbaasde me over het grote aantal mensen dat in de zorg werkt en toch geen griepprik gaat halen.

Hebben die mensen lak aan de gezondheid van de patiënten? Die zullen er vast ook zijn, maar voor de overgrote meerderheid van hen geldt dat zeer beslist niet. Zijn juist die zorgmedewerkers slechter op de hoogte van de eigenlijke, zegenrijke werking van ‘het’ griepvaccin, of zijn zij er juist wat beter van op de hoogte dat je het ‘het’ voor griepvaccin inderdaad van aanhalingstekens moet voorzien?

De venijnigheid der virussen
Ik formuleerde het expres wat apart hierboven. Een van de drie wezenlijke eigenschappen van virussen is dat ze verschrikkelijk veel muteren. Muteren: de drijvende kracht in de evolutie! Verder zijn ze bespottelijk klein en verspreiden ze zich razendsnel. De term viraal is zelfs afgeleid van hun verzamelnaam. Maar vanwege die mutaties is er dus zeer beslist niet één griep virus. Sowieso is elk jaar de griep anders en de schadelijkheid varieert enorm. Een griepvaccin is dan ook geen vaccin dat is toegesneden op de griep die er aankomt maar een mengsel dat is toegesneden op de werking van meerdere oude griepvarianten.

Virussen zijn zó klein dat er zelfs discussie over mogelijk is of virussen eigenlijk wel leven! Ik put deze kennis uit een een stuk met een merkwaardige titel: How viruses secretly control the planet. Echt wel merkwaardig, want goed beschouwd staat die opmerking over die vraag of ‘het wel leeft’ ermee op gespannen voet: hoe zou iets dat niet leeft kunnen sturen? Ondanks dat dit een merkwaardig stuk is, verwijs ik er toch naar. Het stuk is van januari 2020 en heeft helemaal geen betrekking op Covid19. Het staat in het teken van de complexiteit van virussen en is gericht op het wekken van interesse voor virussen vanuit een insteek van ‘climate change’.

Virussen moeten heel goed bestudeerd worden want klimaat: Viruses control their hosts like puppets — and in the process, they may play important roles in Earth’s climate. De achtergrond is dus de financiering van nader onderzoek. Omdat er geen enkele relatie is met Covid19 schat ik in dat het relatief betrouwbaar is in die context!
Ja, er bestaan belangen op het spel bij zo ongeveer elk onderzoek.
Hoe klein virussen zijn:

If you go swimming in the ocean, that’s about 200 million viruses per every mouthful of seawater. And almost all of those are going to be infecting the 20 million bacteria in that same mouthful of seawater,” said Jennifer Brum, an oceanographer at Louisiana State University in Baton Rouge.

En hoe ‘besturen ze de planeet’:

“The vast majority of viruses infect bacteria. (…)
Viral infections are a ubiquitous part of bacterial life. This is a big deal, since bacteria recycle and transform the chemicals we eat and breathe. When viruses kill bacteria, they release nutrients back into the environment. Recently, scientists have been finding that viruses also change what bacteria do while they’re alive.
“We live in a bacteria-driven world,” said Martha Clokie, a microbiologist at the University of Leicester in the U.K. “Those bacteria are endlessly being subtly manipulated by viruses.”

In ons lichaam stikt het van de – meest nuttige – bacteriën. Ze zijn met ongeveer tien keer zoveel als wij lichaamscellen hebben! En die bacteriën zijn dan weer gastheer van virussen. Wanneer je leest waartoe virussen in staat zouden zijn en met hoeveel ze zijn, zou je gemakkelijk bang of depressief kunnen worden. Ware het niet dat we zijn wat we zijn dankzij de evolutie: die zelfde evolutie waarvan mutatie de drijvende kracht was.

Ons lichaam is op ontzaglijk veel voorbereid. Wanneer we het tenminste goed onderhouden en het geen krakkemikkig vehikel was vanaf de geboorte.
Anders gezegd: het lichaam van de intellectueel zwakst begaafden onder ons ‘weet’ meer van de aanpak van virussen dan verzameld is in de hersenen van onze topgeleerden! En gelukkig kunnen virussen geen plannen hebben, hoewel de overheid ons dag in dag uit probeert in te peperen dat “het virus nog niet klaar is met ons“.

De venijnigheid der vaccins
Maar wanneer er weer eens een virus opduikt dat akeliger is dan waar we aan gewend zijn en ons min of meer bij hebben neergelegd, willen we als mensen wel wat steun krijgen bij het weerstaan van de dreiging. En speciaal willen we de zwakkeren onder ons ondersteunen. Misschien iets met een ‘geneesmiddel’? Nu is ‘geneesmiddel’ een ietwat rekbaar begrip. Volgens de RIVM luidt de definitie: ” .. stoffen om ziekten te genezen, te voorkomen of de effecten van ziekten en aandoeningen te verminderen”.

Venijnig: met dat ‘voorkomen’ erbij vallen bijvoorbeeld vaccins er wel onder maar vitamines of voedingssupplementen niet!

Wat is een vaccin trouwens? Ik vermoed dat meer dan de helft van de Nederlanders wel zo ongeveer weet waar dat begrip voor staat, hoewel een wat kleiner deel volledig tot zich door zal hebben laten dringen dat een vaccin, indien je het zo positief mogelijk uitdrukt, niets anders is dan een soort wake-up signaal naar het verdedigingssysteem van je eigen lichaam. Minder positief uitgedrukt, krijgt je verdedigingssysteem gewoon een douw. Je krijgt nu dit in je donder gespoten, en dit lijkt op wat er straks misschien aankomt en dat nog gevaarlijker is. Wordt wakker en versterk je verdedigingslinies.

Enigszins gechargeerd is een griepprik halen in een tijd dat Corona rondwaart het stomste wat je kunt doen. Je lichaam moet al aan de slag om de aanval van dat griepvaccin af te slaan terwijl het van de andere kant beslopen kan worden door Covid. Gechargeerd, want je lichaam zou dankzij die wake-up call ook gesterkt kunnen zijn in het weerstaan van de Corona. Het hangt ervan af hoe zeer die twee verwant zijn…

Ik twijfel er niet over dat een nog wat kleiner deel van de bevolking weet waar die term ‘vaccin’ vandaan komt. Het is afgeleid van het Franse woord voor koe. Het eerste als zodanig aangeduide vaccin betrof de pokken. De inenting gebeurde met een bewerkte versie van pokken die in koeien voorkwamen. Mensen werden belaagd door een variant die voor ons gevaarlijk was. Sommige vaccins zijn een ware zegen voor de mensheid gebleken, maar wanneer je je er wat meer in verdiept, ontdek je dat elke vaccin wat dat betreft heel verschillend is. Blind vertrouwen in nog te ontwikkelen vaccins is volkomen misplaatst.

En juist blind vertrouwen is wat politici graag willen. Dat is niet nieuw.

Ruim drie jaar geleden schreef ik over –of eigenlijk meer: naar aanleiding van– het boek ‘Het Cel Herstel Concept’ van Rinno Heidstra dit stuk getiteld: Genant gezond vooralsnog. (Tot mijn schande heb ik er nog steeds geen recensie van geschreven).
Een van de pijnlijkste delen gaat over de vorige minister van gezondheidszorg, Edith Schippers. Deze Schippers studeerde politicologie en dook van daaruit zó de politiek in…

De Wikipediatekst over haar carrière als minister is al erg pijnlijk:

As Minister of Health, Schippers was repeatedly accused of being a tobacco industry lobbyist, and was labeled “minister Tobacco”, because she had ties to the tobacco industry and because she tried to revert the ban on smoking in bars and cafes. She also overcame three motions of no confidence in the House of Representatives.
One was issued in 2012, for not adequately informing the States General about the costs of bringing the Olympics to the Netherlands. In the same year another motion of no confidence was issued against her and minister Henk Bleker, for the way they treated the issues surrounding Q-fever. In 2013 a motion was issued regarding her actions with regards to fraud in the healthcare sector.

Wat Heidstra over haar schrijft is zo mogelijk nog pijnlijker.

Een huisarts twijfelde aan het nut van griepvaccinaties. Hij maakte opmerkingen over het in gevaar komen van de onafhankelijkheid van de adviezen van het RIVM door de belangenverstrengeling van enkele adviseurs. Schippers begon een rechtszaak tegen de huisarts met als centraal argument: “Het vertrouwen in het RIVM en de overheid mag niet worden geschaad”. Haar ministerie verloor die rechtszaak! We spreken over 2012.

Hoe je je kritiek of verontrusting over het gebeuren rond de vaccins ook formuleert: je krijgt bijna automatisch het stempel ‘complotgekkie’, ‘wappie’ of ‘deplorable’ etc.
Nu is de suggestie dat er geen complotten gesmeed worden even naïef als de suggestie dat Trump dom is. Op elk moment van elke dag wordt er door kleine en grote groepen mensen naarstig verder gewerkt aan miljoenen afspraken. Op niet volledig openbare wijze, dus ze zijn bezig met het smeden van complotten. Van geschift complotdenken is sprake wanneer mensen op zoek gaan naar één allesoverkoepelend complot of zelfs menen dat gevonden te hebben. Wanneer elke gedeeltelijke weerlegging gepareerd wordt door het te bestempelen als bewijs van hoe allesomvattend het complot wel is.

Mijn aanpak? Focus op onderliggende gezondheid!
Ik wilde eigenlijk nog schrijven over Law & Order vs gehoorzaamheid, streven naar een wereldregering versus realisme, de onwezenlijke grote ambitie van Trump, het verschil tussen Trump en Baudet, de problematiek van wat ik de ‘overbegaafden’ noem, boeren versus communicatiemedewerkers, hydrochloroxine en nog zo het een en ander, maar dit stuk is al erg lang. Ik besluit dus maar met enkele heel korte opmerkingen over de door mij gewenste aanpak. Ik wil

1. meer empathie,
2. meer gezond verstand en vooral
3. Focus op onderliggende gezondheid.

Bij 1: het volslagen van verketteren van mensen die een andere inschatting maken van hoe we ervoor staan is op zichzelf een groot probleem aan het worden. Bijna iedereen maakt zich op een of andere manier zorgen. Die zorg moet niet ontkend worden.

Bij 2 alleen twee voorbeeldjes met betrekking tot die 1,5 meter. Wanneer je er ook maar even over nadenkt realiseer je je dat zo’n afstand slechts een heel vaag iets is. Wanneer je zonder te hoesten met je ruggen naar elkaar toe staat op slechts 15 centimeter afstand is de kans op elkaar aansteken met iets wat in je adem zit, kleiner dan wanneer je op drie meter van elkaar in elkaars richting hoest. Binnen of buiten, wel of geen ventilatie maakt uit.

Bij 3 ook alleen een vraag en een voorbeelden. Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat je zo weinig hoort over vitamine C en D? In de afgelopen 7 maanden ben ik pas een een vrouw tegengekomen die in haar heel directe omgeving iemand verloren had aan Corona. Een vrouw van ergens in de 70. Ik hoorde wat ze zei tegen iemand anders. Het broer was overleden. Onmiddellijk voegde ze er aan toe dat zijzelf sindsdien al 15 kilogram was afgevallen. Zo vanzelfsprekend voor haar het verband die onderliggende conditie van haar broer: ernstig overgewicht.

---

1. Ik keek terug naar dat oude stuk van mij en naar het eerste stuk hier op VoL in dit dossier en kon tot mijn genoegen vast stellen dat er niets in stond waar we ons nu voor zouden schamen. Ook niet in de reacties eronder!
2. Ik ben al jaren weg bij de CITO waar ik enige tijd wiskunde opgaven voor maakte en nog wat langer uit het onderwijs.
3. Zoek op ‘zaagtand in y-as’ in het geval uw kennis hierover wat is afgezakt.
4. Naar aanleiding van de verkiezingsuitslag van 2017 schreef ik in dit stuk ook al eens over beschrijvende statistiek en framing. Ik ben daar nog steeds zeer tevreden over. Crux: De verkiezingsuitslag zelf bestaat letterlijk reeds uit meer dan 20 miljoen gegevens. Om het resultaat toch op een overzichtelijke wijze te presenteren gebruiken alle media, groot of klein, een of andere vorm van beschrijvende statistiek. Het aantal manieren waarop je dat kunt doen is ook weer enorm. Het gaat om de weergave, de ordening en de selectie van de data.

---

Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar economische gevolgen vindt u hier.