De Zuid-Chinese zee is een theater waar de stijgende spanning tussen China en een door de USA geleide coalitie snel oploopt. De kleinere landen die door de USA worden gesteund zijn Brunei, Philippijnen, Maleisië, Vietnam en Taiwan – lijken mee te zullen gaan in toekomstig wapengekletter..

Op vrij korte termijn wordt een uitspraak verwacht van een hof van arbitrage in een zaak die door de Filipijnen tegen China is aangespannen. De zaak draait om de claim op de Zuid-Chinese Zee die China heeft gelegd op basis van een oude zeekaart uit 1940 (zie onder). Complicerende factor is dat de coalitie het onderling ook niet altijd eens is over hun respectievelijke claims onderling – speciaal omdat Taiwan zich in deze nog steeds beschouwt als een direct rechthebbende op Chinese wateren.

China heeft in het gebied al enige tijd een aantal kunstmatige eilanden gebouwd, en claimt nu dat het omringende zeegebied daardoor tot haar territoriale wateren behoort. Niet alleen is dit een probleem vanwege de bodemschatten (lees: olie en gas) die onderzees worden vermoed (bij de Spratly’s), maar ook vanwege het belang dat de Zuid-Chinese zee heeft als waterweg waarlangs jaarlijks voor enorme bedragen wordt verscheept. China wenst de controle over het gebied over te nemen van de USA, die deze praktisch gesproken sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft gehad.

Hoewel de USA geen direct belang heeft, is het zowel voor haar aanzien als voor haar betekenis in Azië van groot belang dat het zich hier niet door de Chinezen laat wegduwen. Dit is iets waar de Chinese diplomatie op in speelt met verzoeken aan de Amerikanen zich overal buiten te houden – ter bevordering van de vrede. Afgelopen week hebben tenminste 12 Chinese ambassadeurs in hun landen van stationering opinieartikelen gepubliceerd waarin zij het Chinese standpunt benadrukken.

De reden hier voor is simpel: de rechtszaak van de Filipijnen wordt door juristen beschouwt als van groot belang voor de Chinese claim – óók als China zoals verwacht zal besluiten (het heeft niet deelgenomen aan de juridische procedure) de uitspraak te negeren. In Elsevier wordt bepleit de status quo te handhaven en het niet te laten aankomen op spierballenvertoon.

Wapengekletter
Misschien is dit inderdaad de redelijke weg, maar niemand lijkt daarvoor nog belangstelling te hebben. De defensiebudgetten lijken de komende vijf jaar te zullen exploderen. Overigens deels omdat de Chinese acties de status quo al aardig hebben doen opschuiven – een paar dagen geleden ontstond de eerste kiem van een conflict tussen China en Indonesië. En Indonesië is redelijkerwijs geen interessante partij als het gaat om de Zuid-Chinese Zee, maar mogelijk voor de Chinezen wèl een land om een voorbeeld te stellen?