Jan Gajentaan worstelt met de vragen die de relatie tussen de aanslagen in Parijs en de islam onontkoombaar oproepen.

Mij vielen twee artikelen op, te midden van vele nietszeggende commentaren op de verschrikkelijke aanslagen van vrijdag 13 november in Parijs. Al snel zagen we weer het politiek-correcte wegpoetsen waarbij, zoals Hannibal aangeeft in zijn column vandaag, de naam Daesh ineens “en vogue” is. Die twee artikelen die mij opvielen, sneden naar mijn gevoel wél hout.

De eerste was die van Ayaan Hirsi Ali die nog eens haar analyse herhaalde dat de islam bestaat uit drie hoofdstromingen – de radicale en agressieve “Medina moslims”, de zwijgzame “Mekka moslims” en een kleine minderheid van hervormingsbereide moslims, die zij wil steunen. Ayaan roept Europa op om nauwer samen te werken met Israël inzake het veiligheidsbeleid, de grensbewaking te herstellen, de immigratie te beperken en vooral om de westerse, liberale waarden beter te verdedigen tegenover moslims, maar ook tegenover wat zij beschouwt als het groeiende nationalistische populisme in Europa.

Dan was er ook nog een interessant stuk van Adjiedj Bakas in het Belgische blad De Morgen, “IS zal niet rusten voor de eindtijd is aangebroken.” Adjiedj roept op om ons geen illusies meer te maken over IS en te stoppen met het verband tussen islam en IS te ontkennen, maar tegelijkertijd wel de dialoog te zoeken met moslims en de gematigde en/of kritische moslims zoveel mogelijk te steunen.

Ik denk dat hij gelijk heeft, al is het geen makkelijke opgave, te meer omdat ook wij als “westerlingen” steeds kwader worden, nu wij al onze waarden tot en met het meest dierbare, het leven van onze kinderen, acuut bedreigd zien door de fanatieke volgelingen van een religie. Natuurlijk, we moeten de nuance blijven zien, maar soms valt dat niet mee. Een lastig punt is dat de islam op twee manieren bedreigend is voor het westen. Op de eerste plaats door een letterlijke interpretatie van de geweldsverzen, op de manier zoals IS maar ook Al Qaida, Boko Haram en tientallen vergelijkbare sektes dat doen. Op de tweede plaats, zoals Adjiedj Bakas ook aangeeft, omdat de conservatieve islam in een westers economisch systeem (in Nederland, maar ook wereldwijd) nu eenmaal achterstand produceert, aangezien de islam allerlei verboden en geboden kent die een (in westerse ogen) gezonde economische ontwikkeling eerder afremmen dan bevorderen.

Zo bezien, werkt de islam op twee manieren radicalisering in de hand: in directe zin door de letterlijke Koran-interpretatie van de “Medina moslims” en in indirecte zin door economische en sociale achterstanden te veroorzaken, die met name in westerse maatschappijen leiden tot sociaal isolement en sociale vervreemding: de ideale voedingsbodem voor extremisme, zeker in het internettijdperk waarin jongeren verbonden zijn door netwerken die vaak ontoegankelijk zijn voor ouders, onderwijzers of gemeentelijke instanties. Die dreigen dus per definitie steeds te laat te zijn.

Het is geen gemakkelijk debat en ik zit er eerlijk gezegd ook niet op te wachten; mijn belangstelling voor religie is nooit erg groot geweest. Af en toe post ik wat over de islam op Twitter, dan krijg je soms bijval van gelijkgestemden en daarnaast reacties van de struisvogeltypes die alles ontkennen: islam is een religie van vrede, alle radicalisering is de schuld van het Westen. Ook lees ik wel eens reacties van mensen die zó fanatiek anti-islam zijn geworden, dat het mij dan weer te ver gaat. Want ik kom moslims ook tegen bij mij op de voetbalclub of elders en het zijn vaak best aardige gasten. En soms ook niet, maar je wilt toch niet iedereen over één kam scheren?

Zo worstelen we maar verder. Ayaan Hirsi Ali roept dat we de liberale waarden moeten verdedigen in de moskeeën, het klinkt prachtig, maar hoe doe je dat in hemelsnaam en waar begin je? Intussen merk ik op de televisie dat in de meeste praatprogramma’s alles weer als vanouds is. Zo hoorden we gisteravond bij Pauw rapper Ali B. verkondigen dat er geen enkele oproep tot geweld in de Koran staat (“hooguit als zelfverdediging”) en dat het hele probleem er één is van vervelende jongetjes, die hun eigen interpretaties toepassen van de Koran.

Niemand weersprak Ali.

Hoe kan dat, vroeg ik me af. Had de bekende arabist wijlen Hans Jansen dan alles wat hij zei over de islam uit zijn duim gezogen, zoals sommigen mij gisteravond voorhielden op Twitter? Zou de moslimtheoloog Mohammed Ajouaou, die wél toegeeft dat de geweldsverzen in de islam een probleem vormen een verdwaalde geest zijn, omdat Ali B. het allemaal beter weet? En heeft Ali überhaupt wel de Koran gelezen, of roept hij ook maar iets dat hij ergens gehoord heeft?

Voor de seculiere mens die ik ben, zijn dit geen makkelijke vragen. Er bevindt zich geen Koran in mijn huis en ook geen Bijbel. Het staat me enorm tegen om me daar ineens geforceerd in te gaan verdiepen, maar misschien zal het wel moeten, om deze discussie eindelijk te kunnen voeren op basis van de feiten in plaats van allerlei policor veronderstellingen. Het moet allemaal maar eens goed uitgezocht en open op tafel gelegd worden, ook in de main stream media (MSM). Zonder wie dan ook te verketteren!