Wetswijzigingen behoren door de Tweede Kamer te worden gedaan, na het doorlopen van de correcte voorgeschreven procedures. Niet door een minister die een wettige hindernis omzeilen wil.

Je schrijft het niet graag, maar de woorden van GL-leider Klaver over de noodwet van Blok zijn precies en correct, zo moet worden gevreesd:

Zoals we al eerder schreven: dit is een dictatuur-bepaling.

Maar in kabinet Rutte-3 gebeurt op dit vlak meer dat het constitutionele licht niet verdragen kan. Dingen die in achterkamertjes worden geregeld omdat de meerderheid in de Tweede Kamer er te dun voor zou kunnen blijken, en men geen uitstel wenst van het realiseren van de omarmde ideologische waanzin. Alsof men in 1968 een educatief deltaplan in elkaar had gezet en dat buiten het parlement om had ingevoerd. Rutte-3 doet alsof het normaal is.

Gisteren kwam me nog een tweede voorbeeld onder ogen (rechts). Het gelinkte artikel beschrijft hoe via een typisch corporatistisch proces regio’s onder regie van een ministerie worden geclusterd en gedegradeerd tot uitvoeringsorganen zonder eigen inbreng. Het noemt en passant nog een serie bestuurlijke bewegingen waarbij dat plaatsvond, en constateert dat het lokaal bestuur op die wijze volledig in het keurslijf van de landelijke overheid komt, en gaat denken dat dat normaal is ook.

Of dit een schandaal worden gaat? Ik betwijfel het. De Nederlandse grondwet is al bijna vervangen door een rol WC-papier waar men in het Torentje desgewenst nog wat extra velletjes voor reserveert. Aan de klimaattafels worden voorstellen in elkaar getimmerd door mensen waarvan u voor het merendeel nog nooit heeft gehoord, maar die van wat ze hierdoor aan u verdienen gaan stil kunnen blijven leven. Tot men aan implementatie toe komt, wordt er zelfs geen formeel besluit genomen dat een spoor zou kunnen leggen naar wat gebeurt:

De regionale indeling is overigens in het voorstel en in het concept niet terug te vinden. Toch is de indeling wel zo ongeveer bekend. Er is dus geen formeel besluit, er is geen aanwijzing van een minister en er is nog geen wettelijke grondslag voor de RES-regio’s.

De bewuste gebrekkigheid van de moderne ambtelijke reproduceerbaarheid in de top van ministeries werd recent netjes gefileerd in een column van Pieter Klein van RTL. Ook wordt er gesleuteld aan een herziening van de WOB, de wet openbaarheid bestuur. Er is geen ontkennen aan: de openbaarheid van zaken is onze overheid slecht bekomen, en zoals iets dan gaat: je eindigt met een situatie die erger is dan het startpunt. want gelimiteerde rechten gaan dan samen met het gevoel zaken toch vooral uit de openbaarheid te houden.

De Nederlandse overheid kan maar een bepaalde openheid verdragen, en daar lijken we overheen te zitten. Internet maakt dat erger: nieuws over achterbakse trucs en bestuurlijke ‘handigheidjes’ verspreiden zich nu binnen minuten, in plaats van de vroeger gebruikelijke weken. Door ook steeds meer zaken buiten het parlement om te regelen onder graaf je niet alleen de democratie, maar ook alle controle op buitenissigheden en de hobbies van betrokkenen. De klimaattafels zijn één voorbeeld, deze aanpak door minister Blok is een tweede. De regering toestaan hiermee weg te komen betekent dat het gewoon wordt, en in de toekomst vaker te zien zal zijn.

Dat Brexit hiervoor wordt aangegrepen is wel weer ironisch. Indirect klaagt het kabinet dus over de te korte voorbereiding die de EU haar gunt. Maar in plaats van de EU hier op aan te spreken probeert men liever die lastige burgers van Nederland preventief de mond te snoeren. Het is een fraai voorbeeld van wat de EU voor veranderingen teweeg bracht, en nog brengen zal.

Moeten we ons daarom allen scharen rond Jesse Klaver? Voor dit moment, wellicht. De acties van Lodewijk Asscher na zijn vertrek uit het kabinet laten zien hoe betrouwbaar de politici van de Regentenpartij en hun kandidaatleden zijn. Klaver hoort zeer beslist tot die kandidaatleden, met zijn recente bewering in 2022 premier van Nederland te zijn. De rampzaligheid daarvan wordt al getoond in Amsterdam, en eenmaal aan de macht zal zich dat landelijk nog eens versterken. Zou Klaver dergelijk nuttig gereedschap afschaffen zodra hij daartoe in de gelegenheid komt? Politici zoeken eerst hun grenzen aleer principes toe te passen. Uitzonderingen daarop bestaan eigenlijk niet.