Hoe te sterven: de zelf gekozen dood
In de Oudheid was de wijze van sterven veel belangrijker dan het sterven zelf. Wie dat goed wist te doen kon met terugwerkende kracht waarde geven aan zijn leven en in elk geval hoorde het er onlosmakelijk bij en kon van niemand gezegd worden dat hij goed geleefd had voor bekend was hoe hij was gestorven.
Bij ons humanisten is sterven een taboe. We weten dat het komt en onvermijdelijk is maar we praten er niet over. Een aantal jaren geleden is een arts die openlijk en met inachtneming van alle daarvoor bestaande medische regels een patiënt geholpen had om op een waardige manier van het leven afscheid te nemen door de HR veroordeeld voor hulp bij zelfmoord. Misschien kon de HR niet anders want de delictsomschrijving staat in het wetboek van strafrecht en de Raad is er niet om de wet te verzetten, dat doet de Kroon in samenwerking met de Staten Generaal.
Toch vind ik het ethisch moeilijk te verantwoorden dat iemand die gelukkig en in het respect van zijn medemensen heeft geleefd, gedwongen wordt de geestelijke en lichamelijke aftakeling mee te maken die de moderne medische wetenschap ons met zijn kunsten bereidt als wij de ons door de natuur toegemeten tijd overschrijden. De medicus hoort het geluk te vergroten, niet de miserie te rekken.
Zelfmoord als vlucht uit een leven dat men niet meer aandurft is een motie van wantrouwen en afkeuring aan familie en vrienden. Zoiets moet men zijn omgeving niet aandoen, dat is alleen vergefelijk in de zwartste depressie als het helemaal niet meer anders kan. Uit het leven stappen als een serene daad, wanneer men alles al gehad heeft en er niemand meer over is voor wie men het leven voort zou kunnen zetten, moet eigenlijk wel mogelijk zijn. De menselijke waardigheid is niet gediend met de afbraak van eenzamen die daar niet zelf voor kiezen.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Eens. Wanneer een hond of kat te oud en zwak en ziek wordt om nog te kunnen genieten en steeds in pijn rondloopt dan geven we hem een spuitje. Met tranen in de ogen misschien, maar we willen ons huisdier niet nodeloos laten lijden.
Hoe anders is dat wanneer het onszelf betreft. Dan wordt men geacht de eigen aftakeling volledig te doorlopen zonder daar een menswaardig einde voor te bieden. Ik moet dan altijd weer denken aan mijn grootmoeder, die met botkanker in het Radboud-ziekenhuis in Nijmegen lag. In die tijd (mid jaren ’80) was dat streng christelijk en was euthanasie uitgesloten. Het heeft maanden geduurd waarin ze constant in vrijwel ondragelijke pijn was en lag te janken van de pijn en niets liever wilde dan dat het over was.
Ik heb er zelf een bijna fobische angst voor ziekenhuizen aan overgehouden.
Ik snap dat er voor de wet een verschil moet zijn tussen moord en zelfmoord, en het helpen daarbij, maar wat mij betreft heeft ieder mens het recht het eigen leven te beeindigen waar en wanneer men dat wil. En dat zou op een menswaardige manier mogelijk moeten zijn. Denk ook eens aan de gevolgen voor de machinisten wanneer er weer eens iemand voor de trein springt. Die hebben vaak jarenlange psychologische hulp nodig, omdat men voor de wet niet mag kiezen voor een waardig einde.
Geheel mee eens!