Het Frankrijk van president Macron begint zoetjesaan sterk te lijken op diverse dystopiën die door de jaren heen door sombere auteurs als Orwell en Huxley beschreven zijn.

Een paar dagen geleden ontbood, pardon inviteerde president Macron een gezelschap van journalisten bij hem in het Élysée, voor een ‘gesprek over de toestand van informatievoorziening door de media’, zoals hij het zelf uitdrukte. Het werd een ‘vertelgesprek’ zoals Willem Frederik Hermans dat graag noemde: alleen Macron was aan het woord. Aan de schaarse informatie in de media over dit samenzijn zou je af kunnen leiden dat de journalisten op het hart is gedrukt niet te uitvoerig te berichten over het besprokene.

Daar ben je natuurlijk geen journalist voor, moet Étienne Gernelle van opinieweekblad Le Point gedacht hebben – doorgaans niet echt een opstandig blad. De titel van zijn artikel luidt: ‘Macron, of de verleiding van de ‘Pravda’.

In de kop rept hij al van een ‘verbazingwekkend Orwelliaanse visie op informatieverstrekking’ van de president, die voor de gelegenheid was uitgedost in een grijs ensemble met coltrui, zonder twijfel uitgezocht door presidentsvrouwe Brigitte, die als een Cerberus zijn imago schijnt te bewaken.

Laat me eerst in grote lijnen verhalen wat Jupiter – zoals M. vaak wordt genoemd – had te melden. Hij toonde zich ‘inquiet du statut de l’information et de la vérité dans notre démocratie‘. De president is ongerust over hoe er met ‘informatie’ en met de waarheid wordt omgesprongen in de samenleving. Ik gebruik maar even ‘samenleving’ in plaats van democratie… Over de volksbeweging van de Gele Hesjes merkte hij op dat ‘deze crisis door de media enorm wordt opgeblazen, terwijl het publiek in feite steeds minder belangstelling heeft’.

Let op, hier is het ijs al glad, maar het wordt erger.

Macron drukte zich vervolgens bijzonder ingewikkeld uit over de ‘produktie van informatie vandaag de dag’. Hij noemde het internet, en hij betreurde ‘les nouveaux modes de hiérarchisation, davantage axés sur le chiffre que sur la légimité de la parole‘. Vrij vertaald: ‘de nieuwe manieren van prioriteiten stellen, meer gericht op het resultaat dan op de waarheid’. Ga er maar aan staan, beste lezer, de president van Frankrijk roept in feite de pers op het matje omdat ze volgens hem verkeerd werk levert. Een ‘jamais vu’ mogen we dit rustig noemen.

Daarna ging het nog verder bergaf: Macron verklaarde dat wat je ook hoorde, je altijd moest bedenken van wie het kwam. Van een burgemeester, een gedeputeerde, of een minister: die hebben verantwoordelijkheid, die zijn ‘gelegitimeerd’, en dat is toch iets heel anders dan een ‘citoyen lambda’, een man van de straat. Die spreekt alleen voor zichzelf.

Misschien herinnert u zich nog dat Macron als eerste president op Quatorze Juillet afgelopen jaar het traditionele gesprek met de pers achterwege liet. Zijn woordvoerder liet weten dat de president ‘pensées complexes‘ had, die voor gewone stervelingen – zoals journalisten – moeilijk te volgen zouden zijn. Dan zei hij maar liever niets. Dit leidde tot enorme hilariteit in Frankrijk.

Macron vervolgde het ‘gesprek’ met zijn gebruikelijke riedel tegen politiek activisme van buitenaf, lees uit Rusland, waarbij hij zoals altijd het Franse filiaal van internationale televisiezender Russia Today uitdrukkelijk noemde, zijn eeuwige en zelfverklaarde vijand, die hij maar niet uit de lucht kan krijgen. Ik denk omdat geen Franse rechter daar aanleiding toe ziet. Bij het Élysée komt Russia Today er in ieder geval niet in, maar ik vermoed dat Poetin daar alleen maar om kan lachen. Macron noemde RT France een ‘gevaarlijk propaganda-orgaan’. Persoonlijk zie ik het vooral als een nuttig medium om meer te weten te komen over dingen die de Franse pers en overheid liever uit de wind houden. Zolang je maar in je achterhoofd houdt dat Poetin erachter zit.

Wat Poetin kan, kan ik ook, moet Macron hebben gedacht, want vervolgens zei hij in wollige taal dat er nagedacht moet worden over overheidsfinanciering van een deel van de media, om te garanderen dat de berichtgeving ‘neutraal’ is en blijft. Er zouden ‘structuren’ moeten komen om het ‘waarheidsgehalte’ van de media te ‘bewaken’… De overheid zou dergelijke ‘structuren’ kunnen bekostigen, maar de media zelf werd uitdrukkelijk uitgenodigd hieraan actief deel te nemen.

Nog voor de rook was opgetrokken, deed Macron voorts nog even een voorstel om een referendum over het houden van referenda te houden. Tegelijk met de Europese verkiezingen in mei. De Gele Hesjes vragen immers om de terugkeer van het referendum? Macron wil hiermee een aantal vliegen in één klap slaan. Het zou een redelijke opkomst voor die Europese verkiezingen bewerkstelligen, zodat hij niet nog meer voor gek staat bij zijn vrienden over de grens.

Tevens zou hij op deze manier dat referendum (waar hij Tegen zou zijn) kunnen winnen, dankzij de stemmen van mensen die uit enthousiasme voor de Europese Unie toch al naar het stemhokje gaan. Dat is precies het soort ‘beter’ volk dat niet gediend is van referenda waarin het gewone volk zijn zegje kan doen. Zoals in de Franse pers al uitgebreid is opgemerkt: dat zogeheten ‘Grote Debat’ om de volksopstand van de Gele Hesjes te smoren, is voor Macron niets meer of minder dan een enorme gratis verkiezingscampagne voor genoemde Europese verkiezingen. Gratis als in: betaald door het volk.

Belangrijker is wat de ‘complexe gedachten’ van de president goedbeschouwd inhouden: de Staat wil dus journalisten gaan betalen ‘om de neutraliteit van berichtgeving te garanderen’. Volgens eerdergenoemde – echte – journalist van Le Point, is dit niets minder dan een voorstel om de pers een ‘programme de tutelle‘ op te leggen: een persbreidel. Deze uitdrukking begint school te maken in de Franse pers. Om een sarcastische Étienne Gernelle te citeren:

‘De oneindige wijsheid van onze onfeilbare Jupiter in aanmerking genomen, zullen de kranten spontaan besluiten om hem te laten beslissen wat waar is en wat niet, via een door hem gefinancierd systeem, en dat allemaal voor het maximale welzijn van het volk’.

Kortom, als het aan Macron en zijn handlangers ligt komt er een Ministerie van Waarheid in Frankrijk. Eén zaak blijft opvallend ongenoemd bij alles wat de president zegt of doet, en dat is het recht op vrijheid van meningsuiting. Nee, het gaat alleen om ‘informatie’: het volk moet correct en ‘neutraal’ worden geïnformeerd. Daar gaat de overheid journalisten dan voor betalen…

Ik zou nu makkelijk los kunnen gaan over de stortvloed van desinformatie die Macron en zijn ministers zelf over de wereld uitstorten. Ze liegen werkelijk over alles wat hen niet bevalt, met name over de Gele Hesjes. (Heel herkenbaar!, Red)

Over de aantallen demonstranten bijvoorbeeld. Afgelopen zaterdag werden die – door de grootste boef van het stel, minister van BiZa Christophe Castaner – op 17.000 geschat. Volgens een woordvoerder van de politie op 270.000. Of over de gemaskerde en ongeïdentificeerde – maar duidelijk van overheidswege zwaarbewapende knokploegen in de straten van grote steden. Die winkelruiten inslaan om de echte demonstranten te framen, en die deze demonstranten ook aanvallen en verminken. Al 18 Gele Hesjes moeten verder met één oog door het leven. Vergeleken bij dit geweld is in het verleden relschoppers uit de banlieue’s of van extreemlinkse zijde nauwelijks een strobreed in de weg gelegd. Terwijl die pas écht gewelddadig waren…

Macron laat ook nog eens aan één stuk door nieuwe wetten door de Assemblée jagen, die met name de vrijheden van de burger beknotten. Dat kan hij doen, want zijn partij heeft de absolute meerderheid. Zo is demonstreren veel moeilijker gemaakt: men kan al gearresteerd worden op verdenking van een intentie om te gaan demonstreren. Wie door de stad fietst met een geel vestje in zijn tas, kan theoretisch in de cel belanden. Omdat hij of zij wel eens van plan zou kunnen zijn om aan een demonstratie deel te nemen, waarvoor misschien geen toestemming bestaat. Ik verzin het niet. Op het dragen van maskers op straat – bijvoorbeeld om jezelf tegen traangas te beschermen, of tegen de ‘ongevaarlijke’ politiekogels – staat inmiddels €15.000 boete. Zeg maar liever tegen de agent dat het een burqa is, daar staat maar €150 euro op…

As we speak heeft Macron ook nog eens geprobeerd een inval te laten doen bij de invloedrijke site Mediapart.fr van oud-Le Monde redacteur Edwy Plenel. Deze site maakte geluidsopnames openbaar van gesprekken die Alexandre Benalla – de ex-lijfwacht van Macron – voerde met hooggeplaatste functionarissen in het Élysée, waarin over niks anders wordt gesproken dan het om de tuin leiden van pers en justitie. De tapes zijn blijkbaar door een naaste medewerker van Macron in handen van Mediapart gespeeld, en de president wil die naam. Onder het mom van ‘aantasting van de privésfeer van meneer Benalla’ stonden twee onderzoeksrechters en een paar politieagenten voor de deur. Gelukkig mag je – nu nog wel! – toegang weigeren zolang er geen gerechtelijk bevel ligt. Met Mediapart, de site die ex-president Sarkozy voor één nacht achter de tralies wist te krijgen, heeft Macron in zijn overmoed de verkeerde te pakken, dat verzeker ik u.

Het beeld van Macron als een gewetenloze en ambitieuze opportunist wordt steeds verder bevestigd. Dat hij nu iedere avond op de televisie leuk staat te doen met een publiek van lokale bestuurders, in zijn gratis verkiezingscampagne voor Europa doet daar niets aan af. Gisteren nog in Saint-Denis, de geïslamiseerde voorstad van Parijs waar de Bataclan-terroristen ongehinderd konden verblijven. Die wijk leek volgens Macron precies op Californië, maar dan zonder de zee.

Hij zei het echt…

Deze president laat zich kennen als een man met een afkeer voor het gewone volk, zonder een greintje menselijkheid. Hij wil Frankrijk steeds verder de Europese Unie in ritselen, hij slooft zich overdreven uit voor het milieu – bijvoorbeeld door perfect functionerende kerncentrales te sluiten (? Red) – en verwacht dat mensen die toch al niks te makken hebben, nog krommer moeten liggen voor het realiseren van zijn megalomane agenda. Macron heeft zich als een heuse maffiabaas omringd met duister volk, zoals minister Castaner, een voormalige professionele pokerspeler, die voor hij de politiek inging daadwerkelijk banden had met de onderwereld aan de Côte d’Azur.

Macron heeft nooit meer dan één op de vijf Fransen achter zich gehad. De enigen die hem nog mogen, zijn mensen uit de kapitaalkrachtige, grootstedelijke bourgeoisie. Om hem te steunen zijn zij nu ook halfslachtig aan het demonstreren geslagen. Tegen de Gele Hesjes. Ze dragen rode sjaals en noemen zich Foulards Rouges. Je kunt deze lui op de televisie bekakt horen palaveren over het plebs dat niet wil werken, en zo verwend is omdat het toch al alles gratis krijgt. Je zou niet meer bijkomen van het lachen als het niet zo tragisch was.

Ik zou u liever anders melden, maar Frankrijk staat er slecht voor. Wat Macron goedbeschouwd doet, is de deur wijd open zetten voor Marine Le Pen, die hij bovendien een fraaie collectie repressieve wetten en maatregelen op een presenteerblaadje zal nalaten. Ze kan zo aan de slag..

---

Eerdere artikelen van onze Frankrijk-correspondent Alexander van der Meer vindt u hier.

Meer over de (achtergronden van de) ongeregeldheden in Frankrijk vindt u hier op Veren of Lood. De EXTRA afleveringen met veel filmpjes van de protesten vindt u hier.