De etnische samenstelling van de lokale woonomgeving is geen afdoende verklaring voor de omvang van het succes van de PVV in de peilingen. De PVV is een brede volksbeweging geworden.

Vier van de vijf PVV-aanhangers wonen in buurten waar minder dan 15 procent van de inwoners een niet-westerse achtergrond heeft.

Dit is een belangrijke conclusie uit een groot onderzoek dat dinsdag is aangehaald en samengevat op het politicologenblog StukRoodVlees.nl. Het volledige artikel verscheen op 13 januari in de European Sociological Review.

Intussen blijft dat deel van Wilders’ electoraat dat wel in ‘gekleurde’ wijken woont, een factor voor de (virtuele) positie van de PVV.

Nederlanders zonder migratie-achtergrond zijn pas meer geneigd op de PVV te gaan stemmen indien in hun buurt meer dan 15% van de inwoners een niet-westerse achtergrond heeft. Deze voorkeur wordt nauwelijks sterker indien nog meer inwoners van de buurt een niet-westerse achtergrond hebben.

Volgens de onderzoekers zit de waarde van hun onderzoek in het rechtstreekse verband tussen stemgedrag en directe woonomgeving, dat nu is aangetoond. Tot nu toe zouden verschillende onderzoeken, in diverse landen, elkaar hebben tegengesproken. In rond Nederlands: een verband ligt misschien erg voor de hand, maar de cijfers waren niet hard genoeg.

Opvallend is dat het percentage alle Nederlanders dat in een buurt woont met meer dan 15% bewoners met een migratie-achtergrond ongeveer gelijk is aan het percentage PVV-kiezers dat in zo’n wijk woont.

Deze stemmers hebben het idee dat hun buurt erop achteruit is gegaan door de komst van minderheden. Deze ervaren (of gepercipieerde) etnische dreiging is een sterke voorspeller voor de steun voor de PVV.

Toch is de daadwerkelijke situatie in een buurt volgens de onderzoekers niet alles-bepalend voor het stemgedrag. Wanneer het percentage ‘niet-Nederlanders’ in een wijk veel groter is dan 15 procent, of in vrij korte tijd sterk is opgelopen, vertaalt dat zich niet in een beduidend grotere aanhang voor de PVV. Daar staat tegenover dat in een gemengde buurt waar verschillende etnische groepen over het algemeen een goed contact met elkaar hebben en de onveiligheid of het onveiligheidsgevoel niet groot zijn, de aanhang van de PVV niet zonder meer terugloopt.

Wij vinden wij nauwelijks bewijs dat het interetnische buurtcontact de steun voor de PVV dempt.

Er lijkt dus een zekere kiezerstrouw te zijn onder dit deel van het electoraat. Ook Wilders’ veroordeling, in december vorig jaar, om zijn ‘minder, minder, minder’-uitspraken, kost hem geen aanhang. De steun voor de PVV blijft hoger in buurten met de hoogste concentratie niet-westerse etnische minderheden, en ook in andere buurten haken niet veel potentiële kiezers af. Het tegendeel lijkt eerder het geval.

Ook in overwegend ‘blanke wijken’ heeft de PVV een behoorlijke aanhang. Daarom schatten de onderzoekers de kansen op verkiezingswinst voor de partij van Geert Wilders hoog in. Er zijn, kortom, meer factoren dan de directe woonomgeving die een stem op de PVV verklaren.

Behalve de aangetoonde ‘gemengde wijk dus kaaskop stemt vaker op Geert’-relatie zit de waarde van dit onderzoek verder in de macht van het getal – een groot aantal respondenten uit driekwart van alle buurten in Nederland – en de sterke bevestiging dat de PVV is doorgebroken als een brede volkspartij. Wie dagelijks last heeft van ‘bontkraagjes’, zal best sterk geneigd te zijn op Wilders te stemmen, en daar moet hij het voor een deel ook van hebben. Toch kiest (1) niet iedereen om die reden PVV, is specifieke overlast en criminaliteit (2) niet bepaald de enige grond voor een stem op Wilders c.s. en (3) zitten hun kiezers in het hele land (dat was op zichzelf al bekend). Als persoonlijke, niet met harde cijfers onderbouwde, noot zou ik willen toevoegen dat de Nederlandse kiezer in het algemeen nogal nuchter in het leven staat. Ook als zijn buurt redelijk of zelfs prima leefbaar is, dan wel niet verder verloedert, voelt hij tóch voor een partij die zegt orde op zaken te willen stellen met de belangrijkste overheidstaken, waarvan hij meent dat die verwaarloosd zijn. Zie ook mijn vorige blog, bijvoorbeeld.

Dat brengt ons ten slotte op twee minpunten. Motieven om PVV te stemmen zijn tegelijkertijd helder en gemêleerd. Dit onderzoek – of verder onderzoek – zou aan kracht winnen als er iets was gezegd over de steun voor Wilders in de middelgrote woonsteden in de directe omgeving van de vier grote steden plus het allochtone deel van de PVV-achterban. Is het niet zo dat Hoofddorp, Purmerend en Almere veel inwoners tellen die liever in Amsterdam hadden willen wonen of blijven? (Spijkenisse, Hellevoetsluis – Rotterdam; Zoetermeer – Den Haag; Nieuwegein, Maarssen – Utrecht).

De PVV is een van de populairste partijen, zo niet de populairste partij, onder allochtonen met een niet-islamitische achtergrond (Antillianen, Surinamers e.a.). Daarnaast wordt de PVV gepeild als een flinke middenmotor onder Marokkanen. Sic! Er wonen in dit land dus nogal wat Marokkanen die minder, minder, minder Marokkanen willen. Anders gezegd: er zijn veel Marokkaanse burgers die heel goed begrijpen wat Wilders bedoelde. Met een inmiddels niet meer zo originele variant op de verkiezing van Donald Trump: zij nemen Wilders serieus, maar niet letterlijk. De MSM, Nasrdin Dchar en de Regentenpartij redeneren precies andersom. Meer cijfers en duiding over “Mocro’s in Geert” zijn welkom.