De detentie van Ebru Umar in Turkije roept onprettige associaties op. Vele. Maar de ergste is die met de gegijzelden in de Amerikaanse ambassade in 1979, om precies te zijn.

In 1979 had men in Iran zojuist de sjah verjaagd, en was ayatollah Khomeiny aan de macht gekomen. Niet gehinderd door enige terughoudendheid van internationale beschaving – de slachtoffers waren immers slechts ongelovigen – werd een groep Amerikaanse diplomaten en burgers gegijzeld door woedende islamitische ‘studenten’.

Voor wie zich daardoor voor de gek wilde laten houden.

De Amerikaanse president Jimmy Carter kwam er niet goed uit. Achter de schermen regelden Republikeinze medestanders van Ronald Reagan in het geheim het een en ander met de ayatollahs, en direct na Reagans verkiezing tot Amerikaans president werden de gijzelaars vrijgelaten. Het luidde een periode in van steeds luidruchtiger geschimp op de Amerikanen in het Midden Oosten – erger nog dan altijd toch al het geval was geweest.

Het was ook de eerste keer dat een land zo openlijk diplomaten van een ander land gijzelde. Het geheim van diplomatie is immers dat diplomaten in alle rust en redelijkheid op en neer kunnen reizen. Maar aangezien ook Mohammed er om bekend stond van een aantal onderhandelaars tijdens zijn leven slechts het hoofd terug te sturen naar hun familie en vrienden, vonden de ayatollahs dat er weinig reden was om diplomaten met alle egards te omgeven. Gewoon weer zo’n domme westerse conventie waaraan mohammedanen zich niet houden hoefden.

Het Iraanse gijzelconflict was de eerste grote westerse confrontatie met de islam na de Tweede Wereldoorlog (als je de oliecrisis beschouwt als slechts economische chantage in ieder geval). De afloop was tekenend voor de manier waarop de westerse Midden Oosten politiek sinds 1980 is verlopen. En we lijken er weinig van te hebben geleerd, gezien de eeuwige pogingen tegen onfrisse dictators aan te schurken, sindsdien.

Ebru Umar is wisselgeld voor het recht van 80 miljoen Turken op vrij reizen naar de EU. Als de EU tekent bij het kruisje, is de volgende stap evenzeer duidelijk. Umar tekent voor afstand van haar Turkse nationaliteit, krijgt een inreisverbod voor de rest van de Erdogan-eeuwigheid, en verder wil Turkije eenvoudig vergeten dat ze ooit heeft bestaan. Èn hoopt dat de EU het tot in lengte van dagen zal onthouden. Want echt belangrijk is Ebru Umar niet voor Turkije: ze is niet vergelijkbaar met die 2000 Turkse journalisten die nu ook zijn aangeklaagd wegens oneerbiedig gedrag tegenover het Turkse staatshoofd. Niet zolang ze in het Nederlands communiceert in ieder geval.

Natuurlijk zeggen minister Koenders en dinges Timmermans dat dat niet zo is. Ze zeggen zoveel. En het toegeven kunnen ze niet – diplomatie en zo. Bovendien gaat het ook hen niet om Ebru Umar maar om wat ze er mee bereiken – de gevoelens van Ebru zijn collateral damage. De Turkse bevolking zal zich een tijdje Turkser voelen dan ooit, en twijfelaars zullen weer weten hoe de wereld er voor een Turk uit behoort te zien. Volgens de Turkse kuddegeest. Dat die Turkse kuddegeest bestaat hebben we afgelopen tien dagen op Twitter wel gezien – en al daarvoor, als je soms eens Ebru’s Twittertijdlijn in keek.

Wedden dat DENK bij de aanstaande verkiezingen zetels gaat halen in de Tweede Kamer?