De volksaard in Nederland is van een bijzonder type. En zelfs daarvan willen we zelf eigenlijk niets weten. Heel kenmerkend, overigens. Toon Kasdorp over eigenaardigheden van ons land.

Herman Tjeenk Willink zei ooit tegen iemand in Buitenhof: Nederland is een republiek met een permanente koning en Frankrijk is een monarchie met een vorst die om de vijf jaar wordt gekozen. Vroeger bleef die vorst wat langer maar verder is er niet zo veel veranderd in Frankrijk, het is een monarchie gebleven.

Holland is dus een republiek en wat opvattingen betreft een chaos en een vat vol tegenstrijdigheden. Een Waalse dominee zei eens: doopsgezinden, lutheranen en katholieken, allemaal voorbestemd voor de hel, praktiseren in dit land hun dwaalleren, schouder aan schouder met oprechte calvinisten. Kijk uit gelovigen, want je wordt er door besmet.

Maar niet iedereen is het eens met deze herder die uit Frankrijk hierheen kwam overwaaien. Nederlanders zijn geen gevaar voor anderen. Ze zijn vooral met zich zelf bezig en laten iedereen vrij op eigen houtje zalig te worden of niet. Voor dat recht is Willem van Oranje in de bres gesprongen. Willem was stadhouder hier voor de Spaanse koning Philips II. Philips wilde, zoals Louis XIV later, de scheurmakers weg hebben uit zijn rijk. De Nederlanders kwamen tegen dat besluit in opstand.

Handel brengt welvaart. Voor handel heb je rust nodig en stabiliteit en daar zorgen ze hier voor, ook zonder koning en zonder adel. Hoge belastingen hebben we hier nooit gehad, want er was geen dure koning en geld verspillende adel. Zo zijn we het rijkste en meest vrije volk in Europa geworden. Niet indrukwekkend misschien, maar dit land trekt mensen aan uit alle windstreken met ieder hun eigen vreemde gewoontes. Alleen fanatieke godsdienstige dwepers horen hier niet. Die moeten we niet, dat stoort de rust en de vrijheid van anderen. We hebben een burgemeester en een stadsbestuur ook op nationaal niveau, om er voor te zorgen dat er hier geen dwang kan worden uitgeoefend, want is er dwang, dan houdt het snel op Holland te zijn.

Het doet een mens goed zijn gedachten van tijd tot tijd te ordenen en te delen, besloot een voorouder uit de zeventiende eeuw ooit zijn brief en daar kan een mens van tegenwoordig het helemaal mee eens zijn.

---

Dit artikel over de volksaard in Nederland verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.