De woningbouwvereniging Vestia heeft €2,5 miljard verloren met speculaties in rente derivaten. Het had destijds 90 duizend woningen en was daarmee de grootste woningcorporatie van Nederland. In principe een heel gezond bedrijf maar in 2012 ging het bijna failliet en is met nieuw publiek geld gered.

Derivaten zijn bedoeld om risico’s af te dekken. Maar Vestia gebruikte ze volkomen onnodig om te speculeren. Daarnaast bleek er ook nog een fraudezaak te spelen. Marcel de Vries, de kasbeheerder, heeft in acht jaar tijd 10 miljoen euro in zijn eigen zak gestopt. Hij liet bij banken derivaten kopen via een tussenpersoon. Die kreeg provisies en maakte de helft daarvan over op een rekening van De Vries.

Het lijkt waarschijnlijk dat de banken, die de transacties financierden wel gemerkt moet hebben dat er iets loos mee was, maar of dat voldoende is om een civiele actie tot schadevergoeding te laten slagen, lijkt de vraag. Bij Fortis, waarlangs de meeste transacties liepen, valt niets meer te halen dus het wordt de Deutsche Bank, tegen wie nu een proces wordt aangespannen.

Alle mensen die terecht staan hebben op een of andere manier geprofiteerd van de fraude, maar dat houdt niet in dat er twee miljard in hun zakken is terecht gekomen. Dat is het bedrag dat bij de speculaties verloren werd. Wat zij ten onrechte hebben gekregen en onderling verdeeld zijn de provisies van tien miljoen.

Het verlies van twee en een half miljard is niet een gevolg van gebrek aan inzicht van de betrokken geldhandelaar Marcel de Vries. Die speculeerde bij een ongekend lage rentestand op een toekomstige rentestijging en die stijging lag ook eigenlijk wel voor de hand. Maar de rente ging tegen iedere redelijke verwachting in nog verder omlaag.

Wat mij verbaast is dat met publiek geld op deze manier kan worden omgegaan zonder dat iemand iets merkt voor het te laat is. De Vries had een directeur die verantwoordelijk was voor wat hij deed en Vestia had commissarissen, die allemaal niets hebben gemerkt. Maar het gaat eigenlijk niet om het negatieve resultaat. Waar die toezichthouders voor hadden horen te zorgen is voor een organisatie die dit soort risico’s en verkeerde beslissingen niet toelaat. Daar had het onderzoek van de politiek in deze kwestie op gericht horen te zijn en daar hebben we eigenlijk niets over gehoord.

Waarschijnlijk waren er aan alle kanten te veel mensen met boter op hun hoofd, zoals dat in de politiek wel vaker gebeurt, maar we hebben toch een Eerste Kamer die juist aan dit soort toezicht haar bestaansrecht ontleent. Waarom deed die dan niets?

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp