Gisteravond zag ik op de BBC een documentaire over USA2016. Jeremy Paxman, voorheen de gevreesde anchorman van Newsnight, stak de oceaan over om eens poolshoogte te nemen.

Paxman is een conservatief die bekend staat om zijn harde objectiviteit. Zijn journalistieke reputatie is dusdanig dat hij deuren opent die niet iedereen wijduit krijgt. Dat maakte het een zeer bezienswaardig verslag. Van begin af maakte Paxman ook duidelijk dat geen van beide kandidaten hem erg gelukkig maakte. De documentaire liet zien waarom. USA2016 vindt plaats tegen het decor van een verdeeld land. Met een Constitutie die is afgestemd op samenwerking is dat een rampzalige conclusie, die goed werd onderbouwd.

Dat Donald Trump zijn kandidatuur vestigen kon werd naar mijn gevoel echter onvoldoende geanalyseerd. Wie er wat langer naar kijkt kan naar mijn idee alleen concluderen dat de vijandschap die afgelopen acht jaar tussen de belangrijke politieke partijen is gegroeid een belangrijk deel van het probleem is. President Obama heeft daaraan bijgedragen, maar is zeker niet de enige schuldige.

Die verbetenheid komt ook terug in de manier waarop de Amerikaanse pers hierin staat. In het verkiezingsnieuws van vandaag was een onderzoekje dat aan het licht bracht dat 96% van alle donaties die journalisten aan één der partijen deden, naar Hillary Clinton ging. Dat betekent niet automatisch dat 96% van alle journalisten Clinton-gezind is, maar het geeft een indicatie hoe de kaarten liggen. En de Democraten lijken ontegenzeglijk uit op bloed, omdat ze vinden dat ze tijdens Obama’s presidentschap op onheuse wijze door de Republikeinen zijn geobstrueerd. Zie wat daarvan komt in onderstaande video. Het is zeker een docu die afkomstig is uit Republikeinse hoek, maar het geheel er van en wat de opnames lieten zien is toch wel van een schokkend karakter. Noot: binnen 24 uur werd deze video meer dan anderhalf miljoen maal bekeken. De eerste 2 a 3 minuten zijn eerder afstotend dan uitnodigend, maar daarna wordt het werkelijk interessant.

Duidelijk wordt hoe de Democraten de media bespelen om Trump en zijn aanhangers in een kwaad daglicht te stellen. De tactiek volgt een in Europa reeds beproefd concept: door de tegenpartij af te schilderen als agressieve Tokkies, wordt er op gemikt de steun van de economische en intellectuele middenklassen te verwerven. De mensen die de ruggengraat van elke maatschappij vormen. Als deze mensen niet langer geassocieerd willen worden met een bepaalde politieke groepering, is de strijd beslist. De top van de Republikeinse partij is hier afgelopen weken aan ten onder gegaan. Voor tenminste een decade in ieder geval. Er wordt mensen een gedachte bijgebracht – een conditionering – die voor langere tijd zal blijven hangen tot de realiteit hardhandig in botsing komen zal met die ingebrachte ‘waarheden’. Zoals we in West-Europa zien, is dat een hardnekkig, moeilijk te bestrijden probleem.

Paxman’s docu liet ook zien dat ondanks alles de Democraten nog verre van zeker van de overwinning zijn. Gezien het publicitaire geweld dat wordt ingezet is dat bijna een wonder. Trump is een meesterlijk bespeler van de social media. Niemand wet nog goed hoe groot het effect op de silent majority is, omdat er signalen zijn dat mensen niet meer durven bekennen op Trump te stemmen. Hoe dat kan uitpakken met een gordijnbonus weten we in Nederland van de PVV in 2010.

Onder normale omstandigheden was Trump met een tegenstander als Hillary Clinton onmogelijk te stoppen geweest – mits de media niet meer dan tweederde tegen hem waren geweest. Dat blijkt niet het geval, en alle hoop die Trump nu nog heeft zijn de social media, of een definitief beslissend gezondheidsprobleem van Hillary. Uit door WikiLeaks onthulde mails blijkt dat Clinton’s gezondheid al een paar jaar terug als belangrijkste probleem voor deze verkiezingen werd beoordeeld. Maar de strijd is nog niet gestreden, hoewel er met man en macht wordt geprobeerd Trump te laten verliezen. Dat lijkt nog moeilijk te ontkennen. Het proces ligt nu zo dicht aan de oppervlakte dat de machinaties voor vrijwel iedereen zichtbaar aanwezig zijn. Dat daar zo lauw op wordt gereageerd is hoogst verontrustend. Als media alleen nog zien wat men zien wil, waarheen moet het dan met de wereld? Dat klinkt defaitistisch, maar Orwell zou bij deze woorden wijs hebben geknikt.