Paniek in onderwijsland – bij de verantwoordelijke wethouders, althans. Want plotsklaps blijken heel veel leerlingen van Turks afkomst door hun ouders niet meer te worden toevertrouwd aan wat bekend staat als een ‘Gülen-school’. Maar hier speelt veel meer dan het schoolverzuim.

Het schoolverzuim mag dan de oorzaak zijn van de plotselinge aandacht voor problemen met islamitische basisscholen, maar dat is weinig anders dan een alarmbel voor belangrijker zaken. Dat die kinderen door hun ouders elders wel weer naar school zullen worden gestuurd lijkt me evident, en dus geen reden tot paniek. Veel belangrijker lijkt me het feit dat Turkse ouders voor hun kinderen nadrukkelijk bekijken van wie ze les krijgen en waarmee diegenen die lesgeven banden hebben. De kennelijke aanname dat die schoolkeuze alleen op een losse islamitische basis was wordt hiermee gelogenstraft. En dat moet consequenties hebben, want één van de basisprincipes van ons onderwijs is dat kinderen min of meer politiek neutraal worden opgevoed. Die gedachte lijkt hiermee definitief van tafel.

Dat de Gülenscholen niet bepaald neutraal waren was insiders voldoende bekend. Doordat qua geloof en engheid van opvattingen de Gülenaanhangers en de AKP-aanhangers vanuit Nederlands perspectief heel dicht bijeen liggen, viel wat op school plaatsvond niet speciaal in negatieve zin op – er waren genoeg andere problemen. Maar dat de lange arm van Ankara tot ver achter de voordeur van de Turkse afkomst reikte werd onvoldoende beseft. Turkse ouders beseffen dat echter overduidelijk wel. Dat grote hoeveelheden kinderen na de zomervakantie werden thuisgehouden hoeft niet op politieke steun voor het Erdogan-regime te duiden. Maar angst voor de consequenties voor later voor kinderen die op een ‘Gülenschool’ les kregen is zo mogelijk nog ernstiger. Scholen die een politiek-correcte opvoeding bieden zijn naar mijn weten in Nederland nooit verboden geweest, maar dat zal er evenzeer mee te maken hebben dat we ons niet konden voorstellen dat iemand die beginnen zou. Toch blijken die er nu te zijn. En kennelijk vond de Turkse gemeenschap het normaal haar kinderen op dergelijke scholen te doen.

Je kunt dit niet los zien van het feit dat de islam voorschriften heeft die strijdig zijn met de geldende moraal in Nederland. Die mensen bij elkaar zetten om hun eigen onderwijs te genieten is contraproductief als het gaat om integratie, zeker als daar alleen wordt lesgegeven door door Turkije goedgekeurde docenten. Daar zouden we na ruim veertig jaar toch wel achter moeten zijn. Maar wat de nasleep van die Turkse coup óók toont, is dat Turkse islamitische scholen niet alleen met de islam onderwijzen, maar ook een sterke culturele component propageren. Die integratie belemmert. Dat betekent dat met Nederlands belastinggeld segregatie wordt gestimuleerd èn onderwezen. Hoog tijd dat daar eens nauwkeurig een balans van wordt opgemaakt.

Nagekomen

Ongeveer een uur nadat ik dit stukje geschreven had, kwam via Elsevier de bevestiging van mijn observatie: Turkije publiceerde een lijst met alle scholen en opleidingen in Nederland die men in Ankara gelieerd acht aan de Gülen-beweging.