Gisteren schreef ik een stuk waarin ik benadrukte dat naar mijn gevoel het UK te hard van stapel liep met haar beschuldigingen tegenover Rusland over de gifgasmoordaanslag op voormalig Russisch geheim agent Skripal in Salisbury. Daarvoor komt nu meer ondersteuning beschikbaar. Het is opvallend hoezeer het internet de berichtgeving veranderd heeft, en hoe weinig overheden, politici en grote media dat lijken te beseffen.

Gisteren gaf ik al weer waar de zaak van het UK vs Rusland een rammelend beeld geeft, en in de reacties onder mijn stuk gaf reageerder Pieter (op17:52) de tip eens te kijken naar dit stuk van James O’Neill. O’Neill verschaft meer details, waaronder een aantal heel sappige. Daar komt nu nog een opiniestuk in de Irish Times bij, dat deels op dezelfde feiten als O’Neill wijst, maar een sterkere zaak bouwt tegen de waarschijnlijkheid van betrokkenheid van Rusland bij deze moordpoging. Ook al is niet alles direct te controleren, dit maakt het voldoende interessant om er nu al op terug te komen.

Het waarom en onder druk van wie in het UK de regering-May zo heftig reageert heb ik zelf voldoende uiteengezet, maar het stuk in de Irish Times van een oud-correspondent van die krant in Moskou legt redelijk overtuigend uit dat er minstens drie (veel) grotere belanghebbenden zijn bij een eventuele dood van Skripal, waaraan de auteur nog toevoegt dat als Rusland Skripal dood had gewild, het dat effectiever had geregeld dan met behulp van een gifgas, waarvan de effectieve werking altijd maar moet worden afgewacht.

Skripal
Skripal is namelijk in het UK terecht gekomen na een ruil tussen Oost en West van wederzijds gevangen zittende spionnen. Ten tijde van die ruil zat hij een gevangenisstraf wegen spionage uit – als Rusland reden had panisch te zijn voor wat Skripal nog kon betekenen was hij niet geruild of veel eerder vermoord. Dat is een tamelijk vernietigende reeks feiten, aangezien het het ontbreken van een motief paart aan eerdere gelegenheid de dood van Skripal te effectueren. In de Irish Times wordt voorts uitgelegd dat de gifgasproductie van de gebruikte stof – Novichok – vooral in het huidige Oezbekistan wordt geproduceerd. O’Neill voegde daar nog aan toe dat ook westerse staten het vermogen bezitten deze stof desgewenst te produceren.

Ook wordt in de Irish Times uitgelegd dat de vergelijking van deze moord met die eerdere moord op Alexander Litvinenko – de polonium-moord – niet op gaat, aangezien Litvinenko ten tijde daarvan actief was voor Berezovsky, en een bedreiging voor Rusland vormde. Dat gaat in het geval van Skripal niet op.

Tot zover een kort overzicht van feiten die de betrokkenheid van Rusland veel minder waarschijnlijk maken.

Daartegenover dook bij zowel O’Neill als in de Irish Times een link op die een wel heel bijzonder verband legt: met Christopher Steele, een van de belangrijkste figuren in Russiagate en het Democratische vuil spel tijdens USA2016. Zie daarvoor ook onze Who is who hier.

Internet
Dat je via internet nu sneller dan ooit breder zoeken kunt doet steeds meer klassieke misleiding de das om. Ook berichtgeving van voorheen vertrouwde media is nu in voorkomende gevallen eenvoudiger te ontzenuwen. Zijn die media daarvan doordrongen? Het lijkt er nog niet erg op, maar ook dat zal steeds sneller veranderen. De basis waarop een programma als BBC NewsNight ongegeneerd de oorlogstrom roert (plaatje hierboven is ook recent uit dat programma afkomstig) kan binnen 24 uur worden weersproken door andere bronnen die zeker eenzelfde gerenommeerdheid (zoals de Irish Times) bezitten.

Russiagate
Waar men vroeger een half jaar wachten moest eer iemand er zes maanden documenteren aan besteed had het om het vervolgens op schrift te stellen en dan te publiceren, is dit alles nu binnen een paar uur geregeld. De bronnen zijn eenvoudiger beschikbaar, communicatie met gerenommeerde publicatiekanalen is sneller zeker te stellen. Wat resteert is het duidelijk, kort en bondig op schrift te stellen. Maar dan kan ook de hele wereld – wie het lezen willen in ieder geval – er kennis van nemen. De link die nu is gelegd met Russiagate is er een voorbeeld par excellence van.

Nadeel is dat dat tot gevolg heeft dat minder mensen het interessant blijken te vinden dan vroeger werd gedacht. En daardoor zie je dat sommige berichten ondanks alles ‘verdrinken’. De Nederlandse premier is heel goed in het regelen daarvan, waar zijn minister van Binnenlandse Zaken het kansloze parcours koos om via censuur zaken te gaan afknijpen. Niet alleen zul je dan eenzelfde weg moeten kiezen als de Chinezen hebben gedaan, maar ook die weg is niet volledig dichtgetimmerd, en of dat ooit lukken zal moet worden betwijfeld.

Controle over internet
Al krijg je steeds vaker het gevoel dat het niet hoeft te gaan om volledige controle, maar om het isoleren van kleine groepen die beter weten. Zo lang hun kennis niet algemeen wordt, blijft het nepnieuws van overheidswege overeind. Maar het ingebouwde risico van uitbrekende kennis blijft een bedrijfsrisico dat men zal blijven trachten te smoren waar men kan.

Houd hiervoor ook de ontwikkeling van deze zaak in de gaten. De regering-May is verder gegaan dan dat ze een kijk nog accepteren kan zonder groot gezichtsverlies te lijden. Regeringen in die positie zijn weinig benijdenswaardig, en worden een risico voor het land dat zij regeren.