De zaak van de vergiftigde Russische ex-spion in het UK krijgt steeds meer kenmerken van een klucht met scherpe randjes. Speciaal met betrekking tot de houding van het UK blijken steeds meer vraagtekens gerechtvaardigd. Is Rusland echt schuldig aan die vergiftiging?

Verbazen zou het niemand, maar verbazing is geen basis voor internationaal beleid. Èn er zitten bizarre elementen in, van groepen die voortijdig een kans roken, en die nu niet meer willen laten schieten. Zoals de Duitse ex-minister van Financiën Schäuble, die vorige week bijna tot genoegen van Rusland opperde dat deze zaak bewijst (??!?) dat het UK beter binnen de EU kan blijven. Dat Rusland er op in haakte met de beschuldiging dan eens naar betrokkenheid van de EU te kijken was begrijpelijk, de reactie daar weer op hysterisch.

Het nieuws gisteren gaf geen verbeteringen, eerder nog een verdere verslechtering.

Het Britse laboratorium voor chemische oorlogsvoering Porton Down – dat curieus genoeg bijna om de hoek van de plaats van vergiftiging in Salisbury ligt – heeft nu dus verklaard dat de herkomst van het gifgas niet bewezen kan worden. Het probleem voor de Britse regering nu is dat minister Boris Johnson eerder heeft verklaard dat het dat wel kon – en had gedaan.

Gary Aitkenhead, Chief Executive of the Defence Science and Technology Laboratory (DSTL) at Porton Down, told Sky News: “We were able to identify it as novichok, to identify that it was military-grade nerve agent.
“We have not identified the precise source, but we have provided the scientific info to government who have then used a number of other sources to piece together the conclusions you have come to.”

Het Porton Down lab kaatst de bal dus terug. Rusland heeft eerder deze week (ook gesteund door China!) een bijeenkomst van het OPCW gevraagd om dat te verzoeken deel te mogen nemen in, of checken van, àlle tests die tot op heden met de gevonden substantie zijn uitgevoerd. Dat zou volgens de internationale regels van datzelfde OPCW zijn, maar dat weigerde dit verzoek tot grote woede van Rusland gisteren. De OPCW mag dan een internationale organisatie zijn die zich inzet om alle chemische wapens de wereld uit te helpen en te voorkomen dat ze nog ooit worden gebruikt, maar dit besluit had meer dan een geurtje van politiek opportunisme. Is er een goede reden voor te geven? Ik zie die niet, en dat houdt in dat er spelletjes worden gespeeld. Geen goede basis om te denken dat er ooit iets aan deze zaak zal worden opgelost.

Rusland eist al enige tijd excuses, en de bekendmaking van het Porton Down lab gisteren was koren op die molen. probleem is is dat de westerse landen – de Britse regering voorop – zich hier al te diep hebben gestoken om hun ongelijk nog toe te kunnen geven. Wat dat betreft hebben een aantal Europese landen – zoals Oostenrijk – het slimmer aangepakt door niet direct achter de Britse woede van premier May te gaan staan. Premier May heeft als probleem dat erkennen dat er fouten zijn gemaakt haar aftreden zou noodzaken. En het UK is niet aan verkiezingen toe nu, maar had men dat niet eerder kunnen bedenken? Alsof de blamage rond de onderhandelingen over Brexit niet al groot genoeg is.

Door al deze interne overwegingen loopt de spanning met Rusland echter steeds verder op. Wordt het niet eens tijd daar aandacht aan te schenken, in plaats van de interne belangen van incompetente leiders? Treiterige onderzoekjes als van een Russisch vliegtuig dat van Heathrow op zou stijgen helpen die verhoudingen evenmin te verbeteren.

Er zijn veel vragen die eindelijk eens beantwoord zouden moeten worden aleer voort te gaan op de heilloze weg van beschuldigingen over en weer.  Daaronder zijn ook de 14 vragen die de Russische regering dit weekend zelf stelde. De pijnlijkste daarvan is of de Britse regering zelf onderzoek heeft laten doen naar zenuwgassen als Novitchok, en of ze beschikt over een voorraad van dat spul. Desgevraagd ontkende de directeur van Porton Down niet dat zijn laboratorium er voldoende kennis van heeft om het te kunnen maken – hetgeen betekent dat ze het daar kunnen, en kennen. Hij beperkte zich tot:

“There’s no way that anything like that would ever have come from us or leave the four walls of our facilities.”

Rusland heeft gisteren gevraagd on een bijeenkomst van de Veiligheidsraad. Heel significant blijft de woede van de Russen, en een totaalgebrek aan schuldbewustzijn in hun handelen. Ligt dat in de lijn der redelijke verwachting? In het geval van de moord op Litvinenko (de polonium-moord) was de gang van zaken bepaald afwijkend. Dat het westen echter nooit zal erkennen dat men een fout heeft gemaakt staat voor mij echter vast. Zodat als bewijzen en het vinden van daders blijven ontbreken, er niets resteert dan een verdachtmaking aan het adres van een logische, maar op de keper genomen niet eens heel waarschijnlijke verdachte.