DE WERELD NU

Pensioenen – zin en onzin van kortingen

Pensioenen

Sinds het begrip korting op pensioenen rondzingt – en dat is al een paar jaar geleden begonnen –  ben ik een ijverig student geworden. Eigenlijk omdat ik er niets van begreep. Inmiddels is dat wel anders. De ware redenen van een mogelijke korting worden ons onthouden. Dat ga ik proberen uit te leggen. Maar eerst wat geschiedenis.

Eind jaren zestig was de pensioenpremie nog behoorlijk hoog. Bij PGGM (nu PFZW) bedroeg die toen 27%. De rekenrente bedroeg toen 4%. In die premie zat een solidariteitstoelage voor mensen die wel in de sector hadden gewerkt maar geen pensioen hadden opgebouwd. Via die backservice-regeling kregen ze een volledige pensioenopbouw. Dat kon ook makkelijk, pensioenfondsen haalden op hun sloffen opbrengsten die royaal boven de rekenrente uitgingen. In de jaren zeventig hadden de pensioenfondsen zo veel geld dat ze de VUT-regeling konden financieren. Om de werkeloosheid te verlagen, stelden pensioenfondsen deelnemers in de gelegenheid om vanaf zestig jaar met vervroegd pensioen te gaan. In de jaren tachtig werd wederom een beroep op de pensioenfondsen gedaan. De bezuinigingen uit die periode leidden tot een nullijn in de salarissen. Pensioenfondsen werden verleid om de pensioenpremie een aantal keren te verlagen zodat werknemers netto toch meer loon overhielden. Werkgevers waren daar ook blij mee. Ze waren minder kwijt aan loonkosten. De overheid verplichtte het ABP om tien miljard aan haar over te maken omdat het pensioenfonds te veel geld zou hebben ten opzichte van haar verplichtingen.

De in de loop der jaren aanzienlijke premieverlaging begon vanaf ongeveer het jaar 2000 te knellen. De gestegen levensverwachting betekende dat pensioenfondsen langer pensioen dienden te betalen. De premie zou weer omhoog moeten. Dat gebeurde niet of nauwelijks. Kabinetten en werkgevers waren daar faliekant tegen. Vanaf die tijd werden de lasten voor de pensioenfondsen stap voor stap verlaagd zodat de lage premie gehandhaafd kon blijven. De VUT werd afgeschaft, eindloon werd vervangen door middelloon, de leeftijd voor de ingang van het pensioen werd verhoogd en de gebruikelijke jaarlijkse inflatiecorrectie bleef achterwege.

Ondertussen nam de levensverwachting snel toe. De gemiddelde levensverwachting bij geboorten tussen1950 en 2018 nam met tien jaar toe en groeide van zeventig jaar naar tachtig jaar (cijfers CBS-statline). De pensioenpremie zou dus geleidelijk mee moeten stijgen omdat pensioenfondsen langer moeten uitkeren. Dat gebeurde nauwelijks. Door goede resultaten van het belegde vermogen konden pensioenfondsen het in samenhang met de maatregelen om hun lasten te verlagen net bijbenen.

En toen kwam de lage rente. Geen al te groot probleem liet PFWZ-voorman Peter Borgdorff weten. ‘We beleggen maar een derde van het vermogen in obligaties en de rendementen op het vermogen zijn al jarenlang (ook tijdens de recente crisis) uitstekend. We hebben genoeg geld om aan onze verplichtingen te voldoen’.

Maar cijferaars zien de toekomst van de pensioenen minder rooskleurig in. Bij lagere opbrengsten en stijgende levensverwachting, zouden pensioenen in de toekomst niet gehandhaafd kunnen worden bij gelijkblijvende premie. Daar kwam een raar model uit.

Pensioenfondsen moesten hun toekomstige verplichtingen berekenen met een uitzicht op één procent rendement voor de komende dertig jaar. Daar haakte ik af. Met die kunstmatige ingreep zakte de dekkingsgraad en begon het er op te lijken dat er een deltaplan nodig was om pensioenen toekomstbestendig te maken. Echter, al decennia lang liggen de opbrengsten van de pensioenfondsen meer dan royaal boven die één procent rekenrente. De opbrengsten liggen dus veel hoger dan waar de fictieve rekenrente van uit gaat en er is geen enkele reden om te verwachten dat het in de toekomst echt anders zal worden. Inmiddels is er een pensioenakkoord als zoveelste reparatie om de dijken te verhogen.

Dat jongeren van nu voor de financiering van de pensioenuitkering van ouderen zouden opdraaien is min of meer een mythe en ook een gifpil die de discussie verwart. De meeste winst voor de pensioenfondsen komt uit de lagere levensverwachting van mensen met een ziekelijke aanleg of ongezonde levensstijl. Door vroeg te overlijden dragen ze flink bij aan degenen die veel langer leven.

De lage rente speelt absoluut een rol. Daar moet echter bij worden aangetekend dat die rol alleen van belang is als bij een verder stijgende levensverwachting de pensioenpremie laag blijft. De onzekerheden over wat er in de toekomst kan gebeuren nemen daardoor toe. Ons wordt met die lage rente angst aangejaagd. De eigenlijke reden wordt verborgen gehouden. De onwil bij de overheid en werkgevers om de pensioenpremie overeenkomstig de gestegen levensverwachting mee te laten stijgen is de feitelijke reden achter al het gedoe. Tevens spelen macro-economische redenen een rol. Het gemiddelde loon in Nederland ligt hoger dan dat in Duitsland, onze belangrijkste handelspartner. Dat verschil wil men niet laten oplopen en het liefst kleiner maken. Daar is een rem op de loonkosten voor nodig. In dat kader mag de pensioenpremie voor de werkgevers die tweederde daarvan betalen, slechts marginaal stijgen.

Er is maar één conclusie mogelijk. Pensioenpremiebetalers en pensioengenieters worden grotelijks belazerd omdat al het gedoe de werkelijke redenen verbergt. De pensioenuitkeringen moeten omlaag omdat de overheid en werkgevers om economische redenen een aanzienlijke premieverhoging willen voorkomen.

Een redelijke verhoging van de rekenrente zou acceptabel moeten zijn omdat de doemscenario’s veel te zwart zijn. Dat zeggen de pensioenfondsen in feite ook. Het geld klotst daar tegen de plinten. Ze zijn veel rijker dan de beruchte dekkingsgraad veronderstelt.


Meer recente (en oudere) informatie over strapatsen met de pensioenen op Veren of Lood vindt u hier..

10 reacties

  1. Wim schreef:

    Interessante insteek. Zie ook Pieter Lakeman, die het heeft over de pensioenroof of “Hoe Rutte de pensioenen verkwanselt aan Brussel”.
    https://youtu.be/mKEIVGzmthg

  2. Ton schreef:

    Nederland en onze pensioenen zouden beter af zijn zonder Rutte en zijn kliek jaknikkers inclusief vakbonds voorman en bestuurders van pensioenfondsen

  3. BegrensEuropa! schreef:

    Goed. Ik snap het. Er is een model waarmee je de toekomstige verplichtingen en de dekking ervan kan berekenen. Het gaat dus om de parameterisering ervan. Welke parameters spelen daarbij een rol? De levensverwachting natuurlijk. Maar dat is een demografisch gegeven. Die ligt dus, ook voor de toekomst, aardig vast (en dan bedoel ik niet op een bepaald niveau, maar op een bepaalde lijn). Aan de hand daarvan kun je de stijging van de premies bepalen. Maar die stijging is kunstmatig laag gehouden om politieke redenen met op de achtergrond het idee dat we de gemiddelde lonen in Nederland niet (te ver) boven die van Duitsland mogen laten uitstijgen (ik weet niet of dat een heel groot probleem is, maar goed, Duitsland met 70% van onze export is wel onze belangrijkste handelspartner. Ik vermoed dat er een beleid is in Duitsland om de lonen zo laag mogelijk te houden, dat verklaart het werkgeversenthousiasme voor het ‘Wir schaffen das’ van Merkel). Dan is er het rendementsverhaal. De pensioenfondsen moeten een-derde in overheidsobligaties vastleggen. Door het negatieve rentebeleid van de ECB om de euro te redden door zuidelijk wanbeleid in flagrante strijd met de afspraken van Maastricht verliezen de pensioenfondsen op die obligaties. Dus dat is wel een beetje rare regeling. Ondanks dat maken de pensioenfondsen met de resterende twee-derde toch nog genoeg winst om dat te compenseren (dus om de Nederlandse pensionado’s te laten meebetalen aan het redden van de euro door zuidelijk wanbeleid). Maar door de rekenrente per overheidsdictaat fictief op 1% te zetten voor de komende 30 jaar (dus ruim onder de prestaties van de pensioenfondsen) moeten de pensioenen nu gekort worden. Door te korten (na jaar op jaar de inflatiecorrectie te hebben nagelaten): 1. hoeven de premies niet omhoog (wat eigenlijk wel normaal zou zijn gezien de stijgende levensverwachting) en blijven de loonkosten in de pas met die van Duitsland; en 2. hoeft de fictieve rekenrente van 1% voor de rendementsbepaling over de komende 30 jaar niet te worden verhoogd (zo blijft er fictief druk op de ketel om de pensioenen te korten). Het is dus een spel, waarin het gelijk fictief aan de kant van de werkgevers wordt gelegd door de overheid. Ondertussen gaat men overal doen alsof het geld tegen de plinten klotst (wat ook werkelijk waar is, want zo zijn risicoafwentelende banken de afgelopen 10 jaar hergefinancierd door de ECB op hun foute leningen aan zuidelijke landen) en smijt men het over de balk. Over de ruggen van de Nederlandse pensionado’s. Was dit allemaal nodig. Ja, om de exportmodellen van Nederland en Duitsland naar de rest van de wereld overeind te houden tegen de groeiende exportdruk van China in dat alle WTO regels aan haar laars lapt en het Westen leegrooft, eerst door markten over te nemen en daarna de bedrijven en al dan niet stiekem de kennis. Je vraagt je wel af wat er met dat modelletje gebeurt als je de rekenrente per overheidsdicaat fictief op 2% zet, nog steeds erg weinig.

  4. Jaap schreef:

    Helder stuk! Komt de directeur van Nederlandse Bank bij nieuwsuur uitleg geven en wordt er door de journalist geen enkele scherpe vraag gesteld. Zou graag willen weten wat er achter de schermen zich tussen overheid en media afspeelt

  5. karton schreef:

    @ Jaap.
    Uiteraard stelt de journalist van Nieuwsuur g;één enkele scherpe vraag gesteld, als hij/zij dat wél zou doen kwam zo’n nietsnut als Knot nóóit meer Nieuwsuur en/of de betreffende journalist kon een andere werkgever gaan zoeken. Zou steekt de NL-media in elkaar in dit “democratisch” landje .

  6. Gerrit Joost schreef:

    Hoe wordt pensioengeld naar de ECB weggesluisd? Draghi heeft voor 2515 miljard Euro aan obligaties opgekocht. Hoge boekwaarde. Hier zitten heel veel waardeloze obligaties tussen. De obligaties, goed en slecht, gaat men door elkaar husselen. Securiseren noemen ze dit. Die pakketten worden aan onze pensioenfondsen aangeboden. Die zijn verplicht deze op te kopen. Ons pensioengeld gaat naar de ECB. Op de balans bij ons komen de gesecuriseerde obligaties te staan. Voor een hoge boekwaarde, ze zijn echter weinig waard en de ECB is Euro 500 miljard rijker van onze pensioenfondsen. NEXIT, voordat we die waardeloze obligaties moeten kopen!

  7. Ravian schreef:

    Het belastingniveau in Nederland zit zo ongeveer aan zijn limiet.
    Als de pensioenfondspremies omhoog gaan moet de belastingdruk omlaag omdat anders de gemiddelde Nederlandse werknemer zijn rekeningen niet meer betaald krijgt.
    En dat ziet de roverheid dus niet zitten, zo’n belastingverlaging.
    Die willen de belastingen juist verder verhogen, om de van het gas af plannen en de omvolking te betalen.
    De overheid wil simpelweg een (nog) groter stuk van de taart, en dat gaat enkel mogelijk zijn als ze anderen kunnen dwingen met een kleiner stuk genoegen te nemen.

  8. Dirk schreef:

    Ik kan niet anders dan concluderen dat het de grootste zwendel van deze eeuw betreft. Wat ik verbazingwekkend vind, is dat Nederland lijdzaam toeziet hoe het belazerd wordt. De strategie van het al jarenlang bestoken van de burgers met negatief nieuws over de pensioenfondsen, is hier wellicht debet aan.
    Nederland sta op en let op uw zaak

  9. Frans schreef:

    We gaan ze weg sturen. Doen de gele hesjes aan nemen harken rieken en spades mee en zullen ze is leren daar bij de regering en denhaag en de banken en ECB. En dan een bankrun de rest roven we leeg. Alles voor de burger en niemand anders.