Waarom het principieel bezwaarlijk zou zijn om een geboren staatshoofd te hebben, begrijp ik niet. Het werkt niet slecht.

Dat iemand door geboorte ons staatshoofd wordt is zo gek nog niet. Ik zou nog liever hebben gezien dat de Oranjes stadhouders waren gebleven, met op de achtergrond een koning die we altijd geëerd hebben maar die er niet is. Als er dan een keer iemand voor de rol van stadhouder wordt geboren, maar duidelijk die rol niet goed aan zou kunnen, dan hebben we even een stadhouderloos tijdperk.

De idee dat de vorige majesteit geen politieke rol zou hebben gespeeld is pas echt kierewiet. Zij was de belichaming van het waanzinnige progressieve humanisme dat we de dertig jaar lang hebben meegemaakt en wie zich daar niet in wilde voegen had met haar een probleem. Wilders bijvoorbeeld, had het moeilijk met deze koningin. Bovendien, zolang de premier eens per week de staatszaken met de vorst doorneemt en de koningin er meer vanaf weet dan hij zelf, kun je niet volhouden dat ze geen rol speelde of geen invloed had.

Zou een land het zonder staatshoofd kunnen doen? Eigenlijk is wat wij hebben iets dat er in politiek opzicht heel dicht bij komt. Iemand moet natuurlijk bij gelegenheden namens de natie optreden en een overheid heeft een sluitsteen nodig. Dat is bij ons de koning. De president van Amerika heeft meer bevoegdheden in zijn land dan wie ook. Onze koning heeft er officieel geen. De premier is de persoon die de meeste macht heeft en ook die macht is maar betrekkelijk. Het kabinet en de Tweede Kamer zijn machtiger. Veel republikeinser kan het dus eigenlijk niet.

Een koning representeert zijn land beter dan een gekozen president. Een president vertegenwoordigt wel het hele land maar hij blijft daarnaast ook partijlid en vertegenwoordigt dus in feite een verdeeldheid. Bovendien heeft een koning meer glamour en straalt dat af op zijn land. Denk je even in dat je als land vertegenwoordigd zou worden door iemand als François Hollande en wees dan vooral blij met Willem Alexander.

Persoonlijk heb ik weinig met royalty watchers en gun ik het koninklijk huis graag haar privacy, als ze er maar zijn als het nodig is. En dat gezeur over de kosten van het koningshuis vind ik dus inderdaad gezeur. Iets oranjes aantrekken zal ik niet vlug, maar dat we als publiek zo meeleven vind ik wel prachtig. Ik herinner me de inhuldiging van Juliana en die vond ik als kind echt indrukwekkend. Wilhelmina was ‘de koningin’ en had de natie in de oorlogstijd bijeen gehouden. Dat zij aftrad was moeilijk te begrijpen voor een jochie dat in de oorlog was opgegroeid.

De abdicatie van Juliana was een traumatische ervaring, vooral voor Beatrix, denk ik. Misschien is het, als je het nu terug ziet, allemaal nog wel erger dan het leek toen het acht en dertig jaar geleden werkelijk gebeurde. We hadden bij de abdicatie een periode achter de rug van rellen en al ziet dat er vreselijk uit, het was toch een graad minder gewelddadig dan verwacht. Over die krakers niets dan slechts overigens. Vreselijk volk!

Dat het nu allemaal zo anders is tekent de regeerperiode van Beatrix. Beheerst, rustig en zich gesteund wetend door een progressieve meerderheid. Het is mogelijk dat een vorst zich zo misdraagt dat het koningschap niet langer te handhaven is, maar de kans dat dit in Nederland gebeurt is klein. Veel erger dan prins Bernhard kan een echtgenoot van het staatshoofd zich niet misdragen, maar ook dat heeft het Oranjehuis overleefd.

Beatrix heeft na de herrie rond Bernhard drie en dertig jaar lang met grote beheersing haar rol als koningin gespeeld en dat ging haar niet altijd even gemakkelijk af. Niet alleen zij, maar ook haar gezin heeft duidelijk onder haar plichtsbesef geleden en dat dit bij de opvolging door haar zoon allemaal van haar af kon glijden, moet een opluchting voor haar betekend hebben.

---

Dit artikel over de rol van het staatshoofd verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp