Nu president Trump de Obama-deal met Iran heeft opgezegd moet er internationaal positie worden gekozen. De EU bokt in tegen de leider van de westerse wereld, maar sommige onderdelen van die EU zijn heel meegaand. Daarvoor zijn dan ook economische redenen.

De bokkigheid waarmee de EU in probeert te gaan tegen de beslissing van de USA is kenmerkend voor het gevel van eigenwaarde van de Brusselse moloch. Men wil erkenning als wereldmacht, zonder te erkennen dat men jarenlang heeft weggekeken van de wijze waarop Iran kernwapens wilde verwerven. Nog steeds wordt in Europese media het discours aangehouden dat de Ayatollahs eigenlijk heel onschuldige mensen zijn die het beste voor hebben met hun volk. Voor zover dat verdedigbaar is moet je vaststellen dat de Ayatollahs vooral oog hebben voor de toekomst van hun volk ná dit leven. Het onbegrip binnen de EU daarvoor wordt door iedereen genegeerd.

Waar de EU zich vooral lijkt in te spannen zo min mogelijk toe te geven aan wat president Trump wil (want een politiek andersdenkende, hè bah!), moet een aantal bedrijven dat zaken doet met zowel Iran als de USA zich bezinnen op hun strategie. De Amerikanen hebben duidelijk gemaakt dat wie hun boycot schendt, boetes en repercussies kan verwachten. Zo maakte KLM afgelopen weekend bekend eind deze maand haar vluchten vanaf Amsterdam op Teheran te staken. Maar AirFrance, de tweede poot van dat concern, blijft het land gewoon als bestemming behouden. Het lijkt een poging kool en geit te sparen. Bouwbedrijven die in Iran actief geworden zijn na de deal van 2016 hebben het moeilijker, maar zijn meestal niet actief in de USA. Dat vermindert hun dilemma aanzienlijk, en zij zullen het probleem grotendeels negeren.

Onder de bedrijven die het Amerikaanse besluit volgen zijn de Franse energiereus Total, Citroën/Peugeot en de Duitse verzekeraar Allianz. Afgelopen week maakten ook twee grote rederijen bekend niet langer op Iran te zullen varen. Nadat vorige week het Deense Maersk een soortgelijk besluit nam, maakte zaterdag ook de Franse rederij CMA CGM, de op twee na grootste maritieme containervrachtvervoerder ter wereld bekend de banden met Iran te verbreken. Dat is een grote klap voor het regime, maar niet onverwacht voor wie de economische ontwikkelingen in de transportsector van dit moment in de gaten houdt.

Niet alleen is er een groot capaciteitsprobleem bij de producenten van zware trucks omdat de vervoerders door de boomende Amerikaanse economie capaciteit te kort komen (rechts), maar ook de bouw van grote zeeschepen is een probleem. Een omgekeerd probleem echter, aangezien het een bekend fenomeen is dat landen waar de arbeidslonen het laagst zijn zich als eerste richten op de bouw van zeeschepen – waarvoor nu eenmaal relatief veel mankracht is vereist. Korea zit in de problemen door concurrentie van nieuwe lagen lonen landen als India en Vietnam. De orders voor nieuwe schepen zijn ingestort (rechtsonder), aangezien de overcapaciteit die een paar jaar (2016) terug nog het faillissement van vervoersgigant Hanjin veroorzaakte, nog niet is opgelost:

Schepen en scheepsruimte zijn goedkoop te bekomen op dit moment, en dat is waar de grote vervoerders nu bezorgd om zijn. Een conflict als tussen USA en Iran kan er alleen toe leiden dat men moet kiezen waar men de meeste marge verwerft. Dat Iran de klandizie van Amerikaanse klanten niet compenseren kan is duidelijk genoeg.

Raakt dit Iran? Dat staat nog te bezien. In mijn stuk over het faillissement van Hanjin twee jaar geleden schreef ik onder andere:

Uiteindelijk zal er een beweging naar niet de goedkoopste, maar naar de zekerste vervoerders plaatsvinden. Mogelijk met aan de andere kant kleine vervoerders die het bijna gratis zullen doen, maar geen grote organisatie bezitten.

Dat laatste is de richting die we zullen zien ontstaan met betrekking tot Iran. Er komt binnenkort een groep verladers op die met weinig kapitaal de vaart op Iran zal monopoliseren, met uitsluitend Iran als bestemming. Tonnage is er genoeg. De overcapaciteit van twee jaar terug heeft zich nog niet voldoende vertaald in de sloop van overtollige schepen, zodat er met enig kapitaal uitstekend koopjes te jagen is.

Nu de ayatollahs opnieuw van het dollarcircuit en het internationale bankwezen worden afgesneden, is ook de retourvracht al bekend: goud. Met India heeft Iran al overlegd over betaling van olieleveringen in baar goud. Hoezeer het land goud waardeert als toekomstig ruilmiddel valt ook te zien aan de wijze waarop het regime binnenlandse goudverzamelaars op dit moment aanpakt en hun bezit confisqueert.