Over de toon, de strategie, de persoon Geert Wilders, de hysterie in de media, en als ik er aan toe kom, wat duiding wat betreft de politieke richting van de PVV. Vandaag deel 4 – de strategie van de PVV.

De strategie van de PVV door de jaren heen laat zich tot nog toe verdelen in drie periodes, met bijbehorend verschillende benaderingen.

Start
De eerste periode is die van de oprichting tot de grote verkiezingsoverwinning in 2010. In deze periode zie je duidelijk dat de houding van de partij er een is van getuigenispartij, in zekere zin vergelijkbaar met de positie van zowel de SGP als GroenLinks (in de Kamer althans). Het doel is de partij en haar doelstellingen zo nadrukkelijk mogelijk onder de aandacht van het electoraat te brengen, en door de druk op de rechterflank van het politieke spectrum partijen als VVD en CDA naar rechts te trekken op de voor de PVV belangrijke punten. De productie van Fitna is daarin een mijlpaal, die de PVV internationale bekendheid geeft. Overigens niet in het minst door de hysterie die deze film in binnen en buitenland genereerde, en de krampachtige reactie van het kabinet-Balkenende IV.

Macht
De tweede periode begint in de aanloop naar de verkiezingen van 2010. De constante populariteit in de peilingen maakt van de PVV een machtsfactor van betekenis, wat zowel gevolgen heeft voor het partijprogramma als voor de attitude van de partij. Een aantal sociale punten komt – mede als gevolg van bezuinigingsvoorstellen van Balkenende IV – plotseling sterker naar voren, en de verbreding van het partijprogramma. Niet alleen lonkt de PVV daarmee nadrukkelijker naar een breder electoraat, maar tevens biedt zij daardoor voor andere partijen een interessanter perspectief als mogelijke samenwerkingspartner – ondanks het ontbreken van een fractie in de Senaat, en niettegenstaande het probleem van de vijandigheid van de Nederlandse media.

In hoeverre dit tot gevolg heeft dat de PVV in 2010 24 zetels haalt is moeilijk in te schatten, maar dat de formatie dat jaar een delicaat probleem oplevert is voldoende helder. Het wordt al snel duidelijk dat deelname aan een kabinet niet realistisch is – ook door de PVV wordt dit gezien als ongewenst, ongetwijfeld ook met het lot van de LPF in het achterhoofd. Maar als allerhande partijen afhaken, blijkt alleen de Deense constructie over Rechts een kans te hebben te gaan regeren. Dat heeft nog enige voeten in de aarde, omdat duidelijk is dat Geert Wilders koudwatervrees heeft. Dit ondanks het feit dat de ingezette strategie wel degelijk was gericht op vèrgaande invloed op het kabinetsbeleid. De wens van een meerderheid der nieuwe fractie mee te kunnen regeren geeft uiteindelijk de doorslag.

De omslag naar meeregeren wordt vrij soepel gemaakt, ondanks de vele problemen die ik gisteren al besprak. En wat betreft het uitvoeren van gemaakte afspraken is Rutte1 wellicht een van de meest soepel functionerende kabinetten van na de Tweede Wereldoorlog. Toch valt de invloed van de PVV op haar eigen kernpunten tegen. De motie die de regering opriep zich niet te verzetten tegen islamisering was een pijnlijk gevolg van de deelname aan het kabinet, met helaas vèrstrekkende gevolgen. Een bijzonder domme poging van VVD en CDA te tonen dat zij zich niet door de PVV lieten ringeloren, dom van de linkse oppositie door de kortzichtigheid er van. Er worden wel punten uit de verbreding van het partijprogramma verzilverd, en de partij scoort eveneens als het gaat over stabiliteit van de regering, hoezeer de media ook toeteren over de smalle marges van het kabinet en de noodzaak bij tijden de SGP aan boord te hijsen om een meerderheid in de Eerste Kamer zeker te stellen. De huidige koehandel tussen kabinet en ‘constructieve’ oppositie steekt daarbij natuurlijk schril af. Geen wonder dat je nooit iemand nog hoort over die periode.

Derde fase
De val van Rutte1 en de er op volgende verkiezingen verlopen traumatisch: het verlies van 9 zetels werpt de PVV terug naar de status van middelgrote partij, al stijgt zij binnen de kortste keren weer in de peilingen. Hier zien we de meest interessante koerswijziging qua strategie: de PVV hanteert sindsdien een gewiekste combinatie van het gedrag van een getuigenispartij, met het programma van een brede volkspartij – wat de media ook mogen beweren over het democratische karakter van de PVV-organisatie. Een kenmerk van een getuigenis partij is ook, dat haar medewerking minder makkelijk verkrijgbaar is. En dat zien we terug in de manier waarop de PVV sinds 2012 opereert. Van een grotere afstand bezien lijkt Geert Wilders zich te hebben voorgenomen niet meer mee te willen regeren, tenzij de PVV als grootste partij het voortouw zou kunnen nemen.

Onder normale politieke omstandigheden zou dit slechts van kortzichtige, stijfkoppige arrogantie getuigen, maar de tijd en de gebeurtenissen lijken Geert Wilders gelijk te gaan geven. De stand van de peilingen is nu zodanig, dat de PVV niet eenvoudig valt te passeren in geval van verkiezingen. Dat betekent niet dat dit ook de uitslag worden zou – wat er in een campagne gebeuren kan hebben we in 2012 gezien. Maar met de nu ontstoken storm van jihadistische aanslagen valt niet uit te sluiten dat tijdens verkiezingen iets zou kunnen gebeuren dat een ontzaglijke duw richting 50 zetels of meer tot gevolg zou hebben. Dat hoopt niemand, maar het is een mogelijkheid geworden.

De derde fase van de PVV-strategie is dus dat Geert Wilders en de PVV eenvoudig op het vinkentouw zijn gaan zitten. En dat zou zo maar verbazend effectief kunnen blijken.

—————————————————————————–

Alle delen van deze serie:
http://verenoflood.nu/nederland-wilders-pvv-1-de-nationale-hysterie/
http://verenoflood.nu/nederland-wilders-pvv-2-de-mediaspin/
http://verenoflood.nu/nederland-wilders-pvv-3-rutte1-en-haar-nasleep/
http://verenoflood.nu/nederland-wilders-pvv-4-de-strategie-van-de-pvv/
http://verenoflood.nu/nederland-wilders-pvv-5-geert-wilders-als-persoon/