Vanmiddag flitste een tweet voorbij waarin ik het woord modelziekten meende te ontwaren. Dat klopte niet,  het ging om modeziekten. Maar mijn belangstelling was gewekt.

Het was een link naar een column van Max Pam, die zich ouderwets uitleefde op de kwakzalverij van de medische eigenrichting die tegenwoordig zo populair is. De historische voorbeelden die hij er bij leverde maakten het geheel voor mij helemaal àf.

Max Pam ging los op de mensen die zich als aasgieren op nieuwe ziektebeelden storten, in de hoop op medelijden en compassie van hun medemensen. Wie zielig is heeft tegenwoordig een streepje voor, nietwaar? Als je de moderne beschaving via reclame in de markt moest zetten zou ik adviseren om het Huilebalk NV te noemen, of iets van gelijke strekking. Het past ons als een suède handschoen die een tactvolle plens water te verduren gekregen heeft. Pam deed een brute aanval op het narcisme van de moderne klaagmens.

Een hoogtepunt was toch wel de bespreking van bekkeninstabiliteit: vooral aandacht voor bekkeninstabiliteit, een afwijking die in de jaren negentig veel zwangere vrouwen trof. Er werd een eigen vereniging opgericht. Artsen en fysiotherapeuten gingen zich specialiseren in het onderwerp, maar intussen is bekkeninstabiliteit een zeldzaamheid geworden. Praktisch uitgestorven, bijna net zoals de pokken.: Echt genieten. Bovendien was het nuttig te weten dat bekkeninstabiliteit intussen was toegetreden tot deze illustere collectie – het zal zo ongeveer op het ‘hoogtepunt van dit probleem’ zijn geweest dat ik uit de kinderen raakte, dus dat was nuttige informatie. Omdat je wel eens wat mist, en op VoL is iedereen autist. Zoiets.

Wat ik ook fijn vond: een opsomming van recente maar vaak al historische hysteriën.

De lijst van ziekten die even snel verdwijnen als zij gekomen zijn, is eindeloos: postnatale depressie, hyperventilatiesyndroom, fibromyalgie (een soort reuma), amalgaamziekte, premenstrueel syndroom, ME, RSI, whiplash, Organisch Psychosyndroom, candida-overgevoeligheidssyndroom, postvirale fatigue, enzovoort. En dan heb ik nog niet over de syndromen die mensen kunnen oplopen als zij in reïncarnatietherapie zijn geweest. Hier geldt het woord van de filosoof Jaap van Heerden: ‘In mijn vorig leven geloofde ik in reïncarnatie, maar nu niet meer.’

Zelf ben ik lang gefascineerd geweest door de meervoudige persoonlijkheidsstoornis (MPS) en verzamelde ik alle boeken over het onderwerp. Het is misschien de enige ziekte met een literaire oorsprong. In zijn beroemde verhaal The strange case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde schreef L. R. Stevenson: ‘Ik waag de veronderstelling uit te spreken dat de mens ten slotte niets anders zal zijn dan een kolonie zelfstandige wezens, die onderling niet alleen van elkaar verschillen, maar die ook zeer van elkaar zullen afwijken.’

Uiteindelijk heeft Max Pam recht van spreken. Wie opgewekt meerdere herseninfarcten overleeft zonder noemenswaardige veranderingen in zijn persoonlijkheid te ervaren – Pam is nog net zo knorrig als dertig jaar geleden vind ik – mag wat zeggen over het tendentieuze geklaag van zijn medemensen. Zeker als het zo welbespraakt geëtaleerd wordt.