Limburg, Van Rey en Roermond
Een van de plaatsen in Nederland die veel profijt gehad hebben van de EU is mijn geboorteplaats Roermond, in Midden-Limburg.
Roermond was in de middeleeuwen en in de Bourgondische tijd georiënteerd op het Duitse achterland aan de Roer en vormde de verbinding voor die streken met het Maasland. In Aken, Mönchengladbach, Krefeld en andere Duitse steden is er een Roermonder Strasse[1], omdat die stad voor de regio een belangrijk handelscentrum was.
Maastricht hoorde tot een totaal ander cultuurgebied. Wie Maastricht bekijkt in haar weer opgeknapte luister ziet een zusterstad van de Maassteden Luik en Sedan, maar dan mooier en beter verzorgd. Totaal anders dan Roermond of Venlo.
Wat er vóór de industriële revolutie aan industrie was in de Zuidelijke Nederlanden kwam uit Luik en omstreken. Daar hoorde Maastricht toen bij. Verder lag Maastricht aan de weg van Keulen naar Parijs en naar de kust. Van Keulen ging men over Maastricht naar Londen en naar Rome.
Valkenburg en Rolduc maakten deel uit van het oude Duitse hertogdom Limburg, maar wat ten Noorden van die lijn lag heeft er nooit iets mee van doen gehad. Alleen die kleine streek in het zuiden is ooit Limburgs geweest in de oude betekenis van dat woord, maar de rest heet nu eigenlijk net zo ten onrechte Limburg als de Zuidelijke Nederlanden België heten.
In al de plaatsen die ik in de noot heb opgesomd wordt een soortgelijk dialect gesproken als in Roermond en er wordt daar overal carnaval gevierd. De mensen zijn er vriendelijker en ook wat vrolijker dan in het noordelijke Westfalen. Het protestantisme heeft er geen vaste voet gekregen, niet als calvinisme, maar ook niet in de in Duitsland populairdere lutherse variant.
In de tijd van de Franse revolutie en Napoleon kwam de linker Rijnoever bij Frankrijk en dat beviel de mensen daar eigenlijk best. In de betere kringen werd toch al Frans gesproken net als in de naburige Oostenrijkse Nederlanden en met de Pruisen had men er evenmin veel op als met de Hollanders.
Voor Roermond was die Franse tijd een opleving. Het kon zijn oude functie van verbinding tussen Maas en Rijn weer uitoefenen en het ontwaakte als het ware uit de slaap waar het na de tachtig jarige oorlog in was terecht gekomen.
Iets dergelijks is ook in de laatste decennia weer gebeurd. De grenzen met Duitsland en België gingen open. De Roer is een onbetekenend riviertje gebleven, maar het wegennet waar Roermond nu aan ligt heeft veel van de transportfunctie van Roer en Maas overgenomen. De stad is geïndustrialiseerd en is een belangrijk commercieel centrum geworden, vooral op Duitsland georiënteerd.
De Roermondse wethouder Van Rey heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Hij is met zijn grote mond niet erg populair in Den Haag, ook niet in zijn eigen partij, maar voor Roermond heeft hij veel betekend. Dat het OM hem heeft vervolgd zonder daarbij met meer voor de dag te komen dan dat hij een partijgenoot een paar tips gegeven heeft om naar de burgemeesterspositie in de stad te solliciteren, wordt in Roermond slecht opgenomen en dat is begrijpelijk.
Wie iemand in het openbaar vervolgt hoort duidelijk aan te geven waarvoor. Iemand laten bungelen, zoals dat met Van Rey is gebeurd, is ethisch niet in den haak en het zou goed zijn als men daar eens wat aan zou doen. Het boek over de affaire El Rey, van de onderzoeksjournalisten Hans Goossen en Theo Sniekers van De Limburger, zou dat aspect van de zaak best eens wat meer nadruk hebben kunnen geven.
In een TV uitzending over de zaak blijken de journalisten er helemaal niet zeker van te zijn dat Van Rey ooit iets gedaan heeft dat als een wetsovertreding gekwalificeerd kan worden maar de manier waarop alles en iedereen naar zijn hand zette in Limburg vonden zij ongepast. Zijn invloed was domweg te groot.
En of het wel of niet door de strafrechtelijke beugel kon, dat moest de rechter maar zeggen. Daar gingen zij niet over, vonden de twee journalisten.
- In de volgende plaatsen op de linker Rijnoever in Duitsland vindt U een Roermonder Strasse. In Aken, Herzogenrath, Neuss Rheydt, Mönchengladbach Düren, Gulik, Viersen, Krefeld , Ascheberg, Brüggen, Erkelenz, Heinsberg, Elmpt, Brüggen, Bergen, Hückelhoven, Niederkrüchten, Remscheid, Wassenberg, Übach Palenberg , Nettetal, Schwalmtal en Mettmann. Misschien zijn het er nog wel meer, maar dit zijn de plaatsen die ik heb kunnen vinden. Daarvan zijn de eerste negen behoorlijk groot, net zo groot of groter dan Roermond zelf. En allemaal zijn ze behoorlijk oud. Dat wijst erop dat ze in het verleden tot het zelfde cultuurgebied hebben gehoord en dat is ook zo.
Dit artikel over Limburg verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.
Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.