De oplossing van Kabinetsformatie2021 is in feite heel simpel. Als Rutte verdwijnt is er geen probleem meer. Du moment dat de VVD dat snapt en er naar handelt, begint het aftellen naar het volgende kabinet.

Het gesprek dat Mark Rutte gisteravond bij Nieuwsuur had was heel verhelderend: Rutte begrijpt het probleem niet, en dat zal hem ook nooit lukken. Dat laat maar één conclusie open: wil er in de huidige situatie iemand een kunnen kabinet vormen, dan kan dat alleen als Rutte van het toneel verdwijnt. Daarbij doet het er niet toe of Rutte met zachte dwang, of middels een paleiscoup wordt verwijderd. Het punt is dat hij de belangrijkste sta-in-de-weg is voor een nieuwe start, en zijn aanblijven bezegelt het failliet van die gedachte daaraan. Als dat niet tot de VVD doordringt zijn nieuwe verkiezingen op termijn onafwendbaar. Al zal men ongetwijfeld nog een paar maanden proberen het onafwendbare te omzeilen.

Rutte zelf lijkt nog steeds te denken dat het een kwestie van onderhandelen is, eer hij zijn vierde kabinet kan voorzitten. Daarmee verraadt hij dat hij alleen maar in zeteltallen denkt. Maar dat is eenvoudig niet langer aan de orde. Weliswaar kan een formatie zonder de VVD niet met goed fatsoen voltooid worden, maar mèt Mark Rutte wordt het ook nooit een fatsoenlijk kabinet. Juist dat is de clou van de huidige situatie. Dat zullen ze bij de VVD alleen door krijgen als alle eventuele coalitiepartners hem in zijn gezicht zeggen: Nee Mark, niet met jou als premier. En dat ze daar bij blijven, wat er verder ook gebeurt.

Daar zal een eventuele zegen van Pieter Omtzigt voor een Rutte4 niets aan veranderen. Wat de NOS het CDA verder ook aan opinies toedicht.

Het CDA moet er alles aan doen om Pieter Omtzigt bij de partij te houden, maar moet regeren met Rutte ook niet uitsluiten. Dat zegt een deel van de achterban in een rondgang van de NOS langs tientallen afdelingen. De NOS sprak CDA-fractievoorzitters in het hele land: van Ameland tot Heerlen, van Groningen tot Vlissingen.
De meesten zeggen de brandbrief van twee weken geleden, waarin 20 afdelingen schreven dat het CDA niet meer met Rutte moet gaan regeren, niet te hebben ondertekend.

Dat gaat in tegen de instincten van de Haagse hoerenkast, maar er is een ander instinct dat men zich heel bewust zal zijn. moet zijn. Wie ondanks de situatie nu nog met Rutte gaat praten, zal afgeserveerd worden als een politieke hoer: En terecht. Want dat is immers dan alleen nog een onderhandeling over de prijs van de transactie, terwijl het verraad al is gepleegd, de ziel is verkocht. Het CDA lijkt dat te snappen. En dat is waarom Rutte nu kansloos is. Regeren met Rutte is nu een politieke doodzonde, een volstrekt dodelijke positie om ooit volgende verkiezingen mee in te gaan. Anders gezegd, je kunt het niet goed doen, maar je kunt het wel fout doen. Wie zich dat niet bewust is, kan linea recta door naar het politiek afval.

Macht en tegenmacht?
Dat het hele concept van macht en tegenmacht momenteel niet realiseerbaar is heb ik vorige week al besproken, en dat is de enige soort uitkomst die acceptabel van deze formatie zou zijn, afgezien van nieuwe verkiezingen. En als de VVD besluit die verkiezingen opnieuw in te gaan met Rutte als aanvoerder, dan zullen we een herhaling van 2010 zien komen, waarin het CDA onder Balkenende totaal werd weggevaagd. Maar bij de VVD zullen ze dat ondertussen toch ook wel begrijpen?

---

Meer over Kabinetsformatie2021 en wat er politiek rondom plaatsvindt vindt u hier.