Hoewel je het altijd nog maar moet zien gebeuren, lijkt het er veel op dat Kabinetsformatie2021 de Regentenpartij een zware klap zal toebrengen, met binnenkort nieuwe verkiezingen.

Want hoewel de leugenpremier doet alsof er geen vuiltje aan de lucht is, waren de onthullingen van RTL gisteren dusdanig explosief dat weinig nieuwe verkiezingen nog verhinderen kan. Logischerwijs eerst via een nieuwe motie van wantrouwen aan het adres van Mark Rutte – waarna deze voorgoed het politieke toneel verlaten moet.

Die situatie verklaart tevens waarom Rutte weer terug schiet in zijn onrealistische duidingen van zijn eigen positie. Pure ontkenning, want dat hij moet beseffen dat hij het haasje is als de beschuldigingen van RTL gesubstantieerd worden lijkt mij onafwendbaar. Dit was de brandende lont waarop alle politieke Rutte-haters zaten te wachten. Er werd gisteren dan ook al volop met onderste stenen gegooid:

Bij de NOS-bulletins gaat het vooral weer over Pieter Omtzigt (dat houdt het voor de lezers begrijpelijk, het dedain van de staatsomroep voor haar nieuwsconsumenten blijkt hieruit met grote stuitendheid). De inleiding van het RTL-artikel dat een politieke bom liet ontploffen was echter:

Klagen over Kamerleden, vooral over CDA’er Pieter Omtzigt. Achter de feiten aanlopen. Binnenskamers erkennen dat onschuldige burgers de dupe zijn van een meedogenloze Belastingdienst, maar ‘precedentwerking’ willen voorkomen. En niet de informatie geven waarom het parlement vraagt. De geheime notulen van de ministerraad over de toeslagenaffaire geven een onthullend inkijkje in de machinekamer van de macht.

De (door mij) vet gemaakte zaken zijn echter véél erger. Dat gaandeweg op een aantal punten wordt bewezen dat Rutte er in eerdere debatten over loog, laat zien dat het kabinet de zaak en bloc moedwillig beloog en daarmee de wet overtrad. Het is de bijl aan de wortels van de democratie als het kabinet het informatierecht van het parlement negeert en saboteert.

Dat is voor eerdere generaties zó moeilijk voorstelbaar geweest, dat er geen formele sancties staan op deze overtredingen (die zijn eenvoudig nooit vastgelegd) – ze werden geacht niet te kunnen plaatsvinden. Quod non, het hele kabinet maakte zich er schuldig aan. Hoekstra lijkt te begrijpen dat zowel Rutte, Kaag en hijzelf hiermee toast zijn: Ook geen van de vicepremiers (De Jonge, Ollongren) heeft aan de bel getrokken: als de Kamer kabinet-Rutte nu wegstuurt, zal er een caretaker-kabinet moeten worden benoemd – van geen van de vicepremiers is nog acceptabel dat ze het stokje overnemen.

Dat de staatsomroep verder wauwelt over Pieter Omtzigt onderstreept dat men de enormiteit van wat RTL onthulde niet lijkt te (willen?) begrijpen. Rutte lijkt te denken dat hij zichzelf rechtvaardigen kan, zodat we hierover een interessant debat verwachten kunnen. Mede omdat naast Rutte ook Hoekstra en Kaag in het beklaagdenbankje komen. Ook: gaan de leden van hun fracties hun partijbelangen niet laten voorgaan?

Dit is hèt moment dat de Regentenpartij de wagens in een defensieve kring zal zetten om haar macht te behouden. Getalsmatig (Rutte3 heeft nog steeds een meerderheid in de Tweede Kamer) zal het aankomen op de ChristenUnie om het vonnis over Rutte, Hoekstra en Kaag  te vellen. Daarna zijn nieuwe verkiezingen onafwendbaar, aangezien de Kamer de leiders van de grote Regentenfacties dan heeft weggestemd als premierwaardig.

Hoe het dan verder moet? Dat wordt interessant, omdat alle leden van de kabinetten Rutte 2 en Rutte3 de facto buiten spel zullen staan. Ook het veelgehoorde idee om Edith Schippers terug te halen uit Zuid-Limburg lijkt weinig haalbaar – zelfs als ze willen zou.

Enige belangrijke citaten uit het RTL-artikel. De slachtoffers van de Toeslagenaffaire werden bewust geslachtofferd:

Snel deelt in de ministerraad zijn analyse. Zijn eigen Belastingdienst is de menselijke maat kwijt; Toeslagen hanteert de botte bijl bij het terugvorderen. De dienst zoekt en volgt een wel héél strikte interpretatie van de wet. Volgens bronnen van RTL Nieuws valt de kwalificatie hardvochtig. In de ministerraad wordt vastgesteld dat de slachtoffers de meest kwetsbaren in de samenleving zijn. Mensen die toeslagen het meest nodig hebben en zich financieel het minst kunnen permitteren – zij hadden geen schijn van kans.

Uit een opvolgend RTL-artikel gisteren:

De parlementaire ondervragingscommissie zei in december in het rapport ‘Ongekend Onrecht’ dat transparantie, openheid en volledigheid in de toeslagenaffaire niet leidend waren. Informatie werd gestuurd met het oog op ‘gewenste juridische en politieke uitkomsten’. Informatie kwam slechts gedeeltelijk, vertraagd, of helemaal niet.

In een volgende ministerraad, eind mei, zit het kabinet in de ontkenningsstand.

Want de Barbertjes moesten maar liever hangen. Het kabinet zou er met leedwezen naar kijken en erkennen dat het treurig was:

Dan volgt een nieuwe onthulling: de zaak tegen het gastouderbureau in Eindhoven blijkt op drijfzand ter berusten. Er was geen bewijs dat het bureau fraudeerde, er is gerommeld met data, onjuiste, verouderde informatie is jarenlang misbruikt – en tegen gedupeerde ouders is jarenlang geprocedeerd. Brisant, omdat in dit dossier de Kamer al eerder onjuist geïnformeerd was. En omdat er jacht werd gemaakt op een klokkenluider. En omdat eerder al bleek dat de fiscus informatie voor rechters achterhield. Het is crisis op Financiën.

En daarop voortbouwend:

Na een crisisweek volgt in de ministerraad op 7 juni de erkenning dat het niet goed is gegaan. De Kamer is onjuist en onvolledig ingelicht. De Belastingdienst is eindeloos en redeloos doorgereden op hetzelfde spoor. De ministerraad wil een gebaar maken voor de groep van 300 gedupeerde ouders, waar Menno Snel mee gaat praten. Maar het is ingewikkeld. Want ja, precedentwerking in andere dossiers. In die ministerraad wordt duidelijk dat het kabinet niet van plan is om grote groepen te gaan compenseren.

En vervolgens komt daar ook Koolmees, de opvolger van Asscher als Minister van Sociale Zaken om de hoek:

In de ministerraad wordt gewaarschuwd voor een ‘overslaande brand’. Niet alleen van Toeslagen naar de héle Belastingdienst, maar ook naar andere uitvoeringsorganisaties, waar soortgelijke problemen spelen. Minister Koolmees (Sociale Zaken) en minister-president Rutte worden nauw betrokken bij brieven die naar de Kamer gaan.

Het werd puur onconstitutioneel met:

Door het foutief informeren van de Kamer én het niet oplossen van problemen is de geest uit de fles. De Kamer is geïrriteerd en laat dat weten ook. Die irritatie is er ook in de ministerraad: de teneur in de notulen is dat geklaagd wordt over de parlementaire controle. Dat de Kamer doorvraagt naar nieuwe details, nieuwe problemen, andere gedupeerden en steeds meer: wie wist wat wanneer.
Op 14 juni 2019, als de fouten door Menno Snel zijn toegegeven, wordt in de ministerraad stoom afgeblazen over de Tweede Kamer, met name over Pieter Omtzigt. Kamerreacties worden omschreven als heftig, unfair en volstrekt ongepast, aldus bronnen.

En, later:

Maar de informatievoorziening aan de Kamer komt in de pauzestand. Ook documenten uit een Wob-procedure van RTL Nieuws en Trouw worden niet vrijgegeven, na afstemming in de ministerraad. Liever een boete, dan openheid nu.(..) Opnieuw wordt in die ministerraad heftig gediscussieerd over artikel 68 van de Grondwet; het inlichtingenrecht van het parlement.

En dat is de opmaat naar overtreden van in voorheen in steen gehouwen regels in het Nederlandse systeem. Van leugens moeten leugens komen om die eerdere leugens overeind te houden. Het is bijna een sprookje om kinderen uit te eggen waarom liegen nooit erg slim is. Met als bijna hilarische uitsmijter, de fixatie van de ministers op de eigen positie, en niet hun eigen staatkundige strapatsen.:

Vooral het D66-smaldeel is gepikeerd omdat de integriteit van de toenmalig staatssecretaris in twijfel zou worden getrokken. De D66’ers krijgen steun van de VVD, waarna het CDA zich voegt. De ministerraad vindt dat er een einde moet komen aan aanvallen op de persoon. Ministers zeggen zelfs dat volksvertegenwoordigers het kabinetsbeleid voluit moeten steunen, en dat commentaar van Kamerleden in de toekomst zelfs minder scherp moet zijn.

Hier zien we een zwak ontwikkeld moreel besef van mensen op posities waarvan je beter zou mogen verwachten. Moet mogen verwachten. Deze mensen zijn zichzelf als de maat der dingen gaan beschouwen, en doen er alles aan dat in stand te houden. L’etat, c’est nous. En als iets een goede reden is deze hele zwik zelfingenomen onbenul buiten spel te zetten, is het deze wel.

De kabinetsformatie2021 is intussen dood en overleden, wat de informateur verder ook nog weet te bedenken. Want met deze poppetjes is alles afgelopen. Indien dat niet klopt is dat de formele erkenning van het beëindigen van de democratie in Nederland. Of, misschien is dat eerder al gebeurd?

Klokkenluider Pierre Niessen meldt dat de Belastingdienst veel vaker niet voldeed aan wet- en regelgeving en dat de rechtsbescherming van burgers veel vaker is geschonden. In de ministerraad wordt gewaarschuwd dat de Kamer ook dit zal willen reconstrueren en dat dat voorkomen moet worden.

Het zou allemaal wel eens strafbaar kunnen zijn óók. Al is het OM in Nederland daar denkelijk te laf voor. Want ook een gemiddelde OvJ heeft het rechterschap als carrièreperspectief, en wil niet eindigen als buschauffeur.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 en wat er politiek rondom plaatsvindt vindt u hier.