Het is niet dat Juf Schippers haar best niet doet, maar je merkt dat de kleuters in de Tweede Kamer hun echte juf missen. De juf die hen tot de orde kon roepen, die het pad naar volwassenheid wijzen kon. Een pijnlijke en beschamende conclusie over de gang van zaken tijdens deze kabinetsformatie.

Zes jaar geleden werd de functie van het staatshoofd verder beknot. De Tweede Kamer zou het voortaan zelf wel doen, dat formeren en wat er bij kwam. Nu had koningin Beatrix zich door een poging tot een constitutionele staatsgreep tijdens de formatie van 2010 werkelijk onmogelijk gemaakt, en achteraf bezien bleken de grote partijen te hebben geconcludeerd dat een koningskwestie minder wenselijk was dan het verwijderen van de vorst uit de te volgen procedure. Naar dit jaar blijkt was dat een veel te optimistische gedachte. Kleuters die zich misdragen als zij niemand hebben wiens autoriteit ze erkennen lopen elke vervanger uit de hand. En dat dat precies is wat momenteel gaande is valt moeilijk te ontkennen.

Dit jaar zit het probleem bij het verwende jochie Pechtold, die vindt dat hij lang genoeg heeft gewacht eer hij gevraagd werd voor regeringsdeelname, en bovendien het gevoel heeft dat men niet om hem heen kan voor een te vormen regering. Iets wat ik vorige week al aanwees als niets dan hubris, omdat een verstandige aanpak zal zijn hem en D66 buiten een minderheidskabinet te laten. En een minderheidskabinet is waar we op af koersen als Pechtold vasthoudt aan zijn eis om ten minste één echte linkse partij het kabinet in te slepen. Niet dat ik een toetreden van de PvdA niet grappig vinden zou, maar per saldo dient het landsbelang voor te gaan.

Een probleem lijkt ook dat Pechtold geen – of in ieder geval véél te weinig – ontzag heeft voor de informateur. Dat krijg je als je je de koning van de kabinetsformatie voelt. Dan is er slechts ontzag mogelijk voor een èchte koning. Dat Pechtold zich gisteren nog wèl verwaardigde Rutte apart te spreken, maar tegenover Schippers eigenlijk liet blijken dat ze maar een loopmeisje is, is een zoveelste bewijs van zelfoverschatting van deze overjarige gladde teckel. Als hij faalt in het kabinet te komen komt mogelijk zelfs in zijn eigen partij van adorerende aanhangers de vraag op tafel waar nu toch het probleem zat? Of zou het niet? Het blijft een punt om in de gaten te houden, want Pechtold is ruim over zijn houdbaarheid heen. Politiek leiders zijn aangenomen om de belangen van hun aanhang te dienen, niet andersom. Je krijgt niet zelden de indruk dat ze dat zelf maar beperkt beseffen – zo lang ze de leider zijn.

Het is niet zo dat Willem-Alexander uit hoofde van kennis en ervaring het benodigde overwicht zou hebben in deze formatie, maar uit hoofde van zijn geërfde positie. Mocht men hem hierin betrokken hebben, dan had hij de begeleiding mogelijk gedaan met een kamerscherm in de overlegruimte van waarachter zijn moeder meeluisterde. Het gaat niet gebeuren, zodat we nu maar moeten hopen dat Rutte gistermiddag Pechtold keihard duidelijk heeft gemaakt dat hij een heel gewenste partner is, maar dat alternatieven denkbaar zijn. Maar de vraag of Rutte dat aankan wordt eveneens te weinig gesteld.

Een regering vol verongelijkte watjes, wat kan er mis gaan met vier partijen vol van dergelijke figuren die er komende jaren gezamenlijk uit moeten zien te komen?