Buitenhof heeft volgens de uitspraak in het kort geding van het FvD tegen het praatprogramma voor de betere deugmens een onwaarheid aan elkaar geparafraseerd. Maar dat is in geval van publieke figuren niet verboden, aldus de rechter.

Het AD bericht over het verloren kort geding:

Baudet sleepte het TV-programma Buitenhof voor de rechter omdat presentatrice Natalie Righton ‘aperte onwaarheden’ en zelfs ‘schandelijke leugens’ over hem zou hebben verspreid.

Volgens de rechter waren het inderdaad onwaarheden en leugens, maar niet apert of schandelijk genoeg om Buitenhof te laten rectificeren.

Mijn eerste reactie zonet was: weer een rechter gezakt voor zijn Salomo--examen. Vorige week schreef ik  onder andere over deze zaak:

Als dit jurisprudentie wordt, staat het land nog het een en ander te wachten wat betreft het oprekken van uitspraken.

En:

Zet de Godwins (of Pol Pots) maar vast klaar.

Met als onontkoombare conclusie:

Dat opent een heel nieuw speelveld om politieke beledigingen tot gedane uitspraak wit te wassen.

De aanhangers van dezelfde ideologie als Pol Pot en hun intellectuele consorten kunnen binnenkort aan de bak, was mijn gedachte. Dat blijkt niet helemaal te kloppen, aangezien de rechter zich onttrokken heeft aan een inhoudelijk oordeel van het gezegde. Dat is in een zaak waarbij geklaagd wordt over de beledigende inhoud wel een reden om je wenkbrauwen op te trekken. De inhoudsindicatie op rechtspraak.nl is:

De presentatrice van Buitenhof heeft Baudet gebrekkig geparafraseerd. Op grond van een op basis van art. 8 en 10 EVRM gemaakte belangenafweging is er geen noodzaak tot beperking van de vrijheid van meningsuiting van de VPRO. Bij de belangenafweging spelen de eerdere door Baudet gedane uitspraken een rol. De door Baudet en Forum voor Democratie gevorderde rectificatie is niet toewijsbaar, ook niet omdat niet duidelijk is wat de omvang van de door hen gestelde schade is. Bovendien is door de zelf gezochte publiciteit het eigen standpunt inmiddels voldoende aan het publiek duidelijk gemaakt en heeft de VPRO ook zelf aan nadere berichtgeving gedaan.

Wat de rechter hier weigert te overwegen is dat de uitspraak een bewuste (het beledigende aspect) provocatie was. Baudet gebrekkig geparafraseerd is een conclusie die niet door de feiten wordt ondersteund, zoals ook uit de rest van de uitspraak duidelijk is. Er is een groot verschil tussen gebrekkig en malicieus, welk woord hier veel meer van toepassing is dan gebrekkig. Dat de VPRO en de redactie van Buitenhof dit willens en wetens zo hebben geconstrueerd, en daarbij herkenbaar grenzen overschreden die beter kunnen blijven waar ze nu liggen liet ik vorige week ook zien.

Daar komen nog zaken bij. De rechter heeft het over de publiciteit die reeds plaatsvond omtrent de uitspraken van Righton, en dat beide partijen daarmee hun standpunten genoegzaam hebben kunnen communiceren. Dit is het soort non-argument waarvan het rechters verboden zou dienen te worden het te gebruiken. Het impliceert dat de zaak anders had gelegen als Baudet stilletjes naar de rechter was gelopen zonder een poging tot overleg met de VPRO tevoren? Dan had de rechter het voor een dergelijk overleg terecht terugverwezen. In die zin kan een rechter zich hieraan niet onttrekken, aangezien de pijn van een belediging vrijwel altijd en plein public wordt ervaren.

Nu de presentatrice van Buitenhof het ook nog eens als een soort roddel poneerde tijdens de introductie van een gesprekspartner anders dan Baudet zelf, is dat niet alleen laf, maar wel degelijk beledigend op een wijze die bij de rechter thuishoort. Ik neem althans aan dat de rechter niet vindt dat Baudet zich naar de studio had moeten spoeden teneinde Nathalie Righton het welverdiende pak op haar broek direct persoonlijk en ter plekke toe te dienen?

Het AD meldde nog aanvullend:

Ook zegt de rechter: ,,Bovendien kan de vraag van de presentatrice worden gezien als een bijdrage aan het publieke debat. Volgens het Europese Hof van de Rechten van de Mens mag het recht op vrijheid van meningsuiting dan minder snel ingeperkt worden.

Dit kan zijn, maar de vraag van Righton is er eentje uit de categorie “Slaat u uw vrouw nog steeds?” Vanzelfsprekend, op raillerende toon kun je daar nauwelijks aanstoot aan nemen. Maar het is ook de toon die de muziek maakt. Het maakt daarbij naar mijn gevoel veel uit of deze uitspraak tot stand komt in een gesprek met Baudet zelf, of als onderdeel van een poging een vijand van Baudet op zijn gemak te stellen en tot meer vertrouwelijkheden te bewegen.

Of een hoger beroep zin heeft? Ik vermoed dat je dan beter naar de rechter kunt om te laten beoordelen of het gezegde beledigend genoeg was om sancties te rechtvaardigen. Want dat het gezegde niet deugt en ‘gebrekkig’ is heeft deze rechter al vastgesteld. Maar wat je wilt is het malicieuze aan de kaak stellen. Daarvoor lijkt een hoger beroep me niet direct de beste aanpak.

Om ook nog even op de titel van dit stukje terug te komen: als onderdeel van een satirisch programma is de parafrase eveneens erg onaardig, maar op dit moment helaas niet ongehoord. Zelf kan ik leven met de implicatie dat de uitspraak bij Buitenhof beter niet al te serieus moet worden genomen op grond van de verdere inhoud van het programma. Dat had deze rechter tot een ware Salomo kunnen maken. Nu zagen we slechts gedraai van een zich ongemakkelijk en onzeker voelende rechter.