Afgelopen woensdag stuitte ik op een bijzondere tweet met bijbehorende grafiek. Ik schreef er even snel een stukje over. Ik maakte daarbij een best pijnlijke fout.

De grafiek was gemaakt door iemand die zichzelf ‘Wipneus’ noemt. Omdat het een lachwekkende naam is [1] ging ik ervan uit dat hier iemand een lokaas gebruikte om klimaatalarmisten te laten happen en daarmee voor gek te zetten.

Het lijkt er echter op dat ‘Wipneus’ zelf ook tot de alarmisten behoort, en dus niet opzettelijk een misleidende grafiek had gemaakt! Ik vind het onvoorstelbaar dat iemand die meent wat hij zegt, zich zo’n naam aanmeet, maar het was wel een foutje van mij. De pijnlijke fout was echter een andere. Wipneus zet boven zijn grafiek dat hij zich baseert op gegevens van het NSIDC. Hij houdt zich daarbij niet aan wat het NSIDC zelf schrijft over hoe men de betreffende gegevens dient te citeren. (Zie hier.) Aldus op het verkeerde been gezet, maakte ik een fout waar ik zelf een jaartje geleden uitgebreid voor waarschuwde in een stuk dat ik minder impulsief geschreven had (IJsberen en moslims): Noordpool, Zuidpool en het totaal met elkaar verwarren, of te veel op een hoop gooien.

Het NSIDC (National Snow & Ice Data Center) presenteert die gegevens strikt gescheiden en NIET getotaliseerd. Gegevens over het totaal kun je wel via hen verkrijgen, maar of en hoe Wipneus dat gedaan heeft wordt niet duidelijk in het verhaal van de meneer die via twitter aandacht op zijn verhaal over die grafiek vroeg en kreeg.

Sprookje
Het voordeel van stukjes schrijven die fouten bevatten is dat ze meer reacties oproepen dan onweerlegbare. In het algemeen leer je van fouten maken ook het best. En zo wordt de mens aangemoedigd nog eens opnieuw te kijken naar en na te denken over de (betrouwbaarheid van de) gegevens.

Hoe pijnlijk mijn fout ook was – verderop geef ik een eigen grafiek ter weerlegging van die van Wipneus – de hoofdlijn van mijn verhaal wordt er helemaal niet door onderuit gehaald. Ter toelichting geef ik hier eerst nog even de samenvatting van het sprookje over De jongen die wolf, wolf  riep:

The tale concerns a shepherd boy who repeatedly tricks nearby villagers into thinking wolves are attacking his flock. When one actually does appear and the boy again calls for help, the villagers believe that it is another false alarm and the sheep are eaten by the wolf.

(En de jongen heette niet eens Peter! De kern van het cry-wolf verhaal wordt volgens Wikipedia toegeschreven aan Aristoteles.) Ik sloot ‘Deel 1’ af met: “Overigens suggereert de echte grafiek dus wel dat de groei van het zee-ijs in afgelopen weken opvallend gering is geweest.” Met andere woorden: misschien is er nu juist wèl reden tot enige bezorgdheid over de snelheid waarmee de ‘temperatuur van de wereld’ stijgt.

In onderstaande grafiek presenteer ik wat data van het NSIDC voor het ‘arctische’ en ‘antarctische’ ijs. Ik heb er voor gekozen om alleen de data op te nemen voor de jaren 1980, 1989, 1998, 2007 en 2016. Ik doe dat omdat daarmee beter duidelijk wordt dat het verloop van jaar tot jaar nogal sterk verschilt; en grillig. Ik gebruik stapjes van 9 jaar omdat ik daarmee zo breed mogelijk gebruik maak van de NSIDC-data. Ik geef het verloop voor het Noordpool-gebied, het Zuidpool-gebied en voor de optelsom.

Deze grafiek líjkt niet op die van Wipneus, maar ook deze suggereert dus dat er dit jaar inderdaad iets bijzonders aan de hand is: de toename van de hoeveelheid zee-ijs is opvallend gering in het noorden en de afname van de hoeveelheid in het zuiden is opvallend groot. Vergelijk het bijvoorbeeld met 2007: in het noorden erg weinig ijs in vergelijking met afgelopen 38 jaar, maar in het zuiden juist tamelijk veel. (check de stand eind december 2007!)

Bedenkelijk rijtje
Dat is ook de trend van de afgelopen decennia: minder ijs in het noorden en meer in het zuiden. Een trend, of beter: een combinatie van trends, die nogal ondermijnend is voor het alarmistische credo met dat bedenkelijke rijtje 1) menselijke (of liever nog: westerse) activiteiten, 2) meer CO2, 3) broeikaseffect, 4) globale opwarming, 5) dat brengt alleen nadelen, ja zelfs 6) ‘klimaatvluchtelingen’, 7) we kunnen ‘er iets aan doen’ door in een keer al die stapjes in een keer terug te zetten en economische groei te bestrijden. In ‘het Westen’ uiteraard. Waar ze wat meer aan het milieu denken. (Ik weet niet welk volgnummer de zielige ijsberen zouden moeten krijgen). Een ondermijning die er aan zal hebben bijgedragen dat de alarmisten niet meer spreken van ‘global warming’ maar van ‘climate change’. (zie afbeelding bovenaan) Om daar pesterig aan te herinneren gebruik ik wel eens ‘globale verwarming’ in plaats van ‘globale opwarming’.

Het NSIDC presenteert de data ook op een manier die veel meer focust op die twee – schijnbaar tegengestelde – tendensen.
De eenvoudige grafiek hiernaast geeft wat dat betreft veel meer te denken dan de rare grafiek van meneer Wipneus. Dat geldt in ieder geval voor mijzelf.

Kort samengevat: weliswaar nog steeds een stijgende trend, maar de schommelingen zijn nu – en nogal abrupt – wel opvallend groot geworden. Het instituut heeft ook nog een weergave van de hoeveelheid zee-ijs die inzoomt op hoe de verandering geografisch verdeeld is over het gebied.

Terwijl over het hele antarctische gebied (en de wereld als geheel) het zee-ijs duidelijk meer afnam dan gemiddeld over de afgelopen 38 jaar, was er dus sprake van een zeer grote variatie over de verschillende breedtegraden. Is het El Niño-effect deze winter nog sterker dan dat van vorig jaar?

Titanic
Zee-ijs is gevaarlijk voor de scheepvaart. Augustus 2016 bevoer het grote cruise schip Crystal Serenity de zogenaamde Northwest Passage: de noordelijke route dus van Alaska naar de oostkust van de VS. Echt gevaarlijk, onverantwoordelijk eigenlijk, maar het lukte dus wel.

De ‘klimaatsceptische’ website met de opvallende naam Sunshine hours (ik vond daar de afbeelding die ik boven dit stuk heb geplaatst) verwees gisteren naar een artikel dat terloops, maar veelzeggend, ook over dat gevaar van dat ijs ging. Titel: Scott and Shackleton logbooks prove Antarctic sea ice is not shrinking 100 years after expeditions.

Die cruise ten noorden van Canada was zo ongeveer het eerste grote schip dat die route nam. Nou ja: het eerste sinds de poolreiziger Roald Amundsen. Die deed dat meer dan 100 jaar geleden. Dat kon toen dus. Anders gezegd: je kunt je afvragen of gegevens die betrekking hebben op de afgelopen 38 jaar eigenlijk wel iets zeggen over het klimaat. Is die periode wel lang genoeg? En nu we het daar toch over hebben: hoe groot is het tijdvakje met de opvallende NSIDC-gegevens die Wipneus oppepte tot alarmerende proporties? Juist de afgelopen dagen bogen de lijntjes weer in minder alarmerende richting. Met name het arctische lijntje:

Foutjes
Toch blijven de NSIDC-data van de afgelopen weken zeer opvallend. Zo opvallend dat je ook nog moet denken aan fouten. Dat is niet zomaar een wilde bewering van mijzelf. In mei 2009 had NSIDC al eens een tijdje “out of order” staan bij die ‘interactieve’ zee-ijs grafiek (waar de bovenstaande en de eerste afbeelding mee gemaakt zijn). De bron citeert NSIDC zelf daarover:

Update: May 26 2009 The daily image update has been temporarily suspended because of large areas of missing data in the past week. NSIDC currently gets its data from the SSM/I sensor on the DMSP F13 satellite, which is nearing the end of its operational life and experiencing intermittent problems. NSIDC has been working on a transition to a newer sensor on the F17 satellite for several months. At this time, we have more than a year of data from F17, which we are using to intercalibrate with F13 data.

Geen kattenpis.

Ook raar – en niet zichtbaar in de grafiek de Wipneuzen van deze wereld: van december 1987 worden er helemaal geen gegevens gepresenteerd.En eerder dit jaar, in 2016, waren er ook problemen, naar opgave van NSIDC zelf:

Sea Ice Index Processing Resumed with DMSP-F18 Satellite Data
JUNE 14, 2016
On 05 April 2016, the vertically polarized 37 GHz (37V) channel of the SSMIS instrument on the DMSP-F17 satellite began yielding compromised brightness temperature data. This channel is one of those used to estimate sea ice concentration shown in the Sea Ice Index, so data processing was temporarily suspended.

Even verderop gaat het dan weer over calibratie-werk omdat ze nu dus weer zijn gaan werken met gegevens van een nieuwere satelliet. Ja, het is echt wel rocket-science. Er gaan dan wel eens dingen mis.

En ten slotte, en om maar eens kort door de bocht met Trump te spreken als het ware: misschien was het grootschalig verplaatsen van de maak-industrie naar China niet alleen slecht voor de werkgelegenheid in de VS en de arbeidsomstandigheden voor de mensen daar, maar ook voor de omvang van de CO2-productie wereldwijd. Het is nog steeds een communistische dictatuur daar. En CO2 is weliswaar onmisbaar voor het leven, met name ook het plantaardige leven, maar het is ook weer niet: hoe meer hoe beter.

---

Noot

1. Er zijn ook Nederlanders die Naaktgeboren of zelfs Pielkenrood heten dus ik heb het voor alle zekerheid nog maar even gecontroleerd bij het Meertens instituut: maar nee, Wipneus komt in Nederland echt niet voor als echte naam. Noch als voornaam noch als achternaam.