Het Forum voor Democratie congresseerde afgelopen weekend in Amsterdam, en er werden veel lovende dingen over gezegd in mijn Twittertijdlijn. Zodat ook ik besloot de afsluitende speech van Thierry Baudet eens te gaan beluisteren.

Dat viel me helemaal niet mee, die speech. Daarom heb ik de moeite genomen diverse andere registraties van dat Congres eveneens te bekijken, en ik hoorde veel dat me zowel geruststelde als beviel. Lang niet alles, maar daaraan heb ik ook geen behoefte. Het verklaarde wel waarom Baudet zich liet verleiden om een achttien minuten durend intellectueel orgasme te gaan etaleren vanachter het spreekgestoelte. Want, met alle respect, dat was wat het was. Hij zei weinig van belang – politiek gezien was het Yoeng Poe Tsjoeng – maar vertaalde zijn diepste genoegens van die dag met vergezichten die hem persoonlijk na aan het hart liggen. De hyperbolen vlogen door de lucht, en historisch was er zoveel op de vergelijkingen aan te merken dat ik na de vijfde stopte met turven. En toen moest ik nog een kwartier.

Enfin, het dwong me meer van het congres te bekijken, en dat stelde me bepaald minder teleur. Politieke congressen neigen er toe vervelender te zijn dan dit, al deden de beelden me bij tijden denken aan congressen van beginnende nieuwe partijtjes (PPR, D66, DS’70) uit de jaren zeventig die kennelijk nog op mijn netvlies staan. Iemand die ik daarover gisteren consulteerde had een vergelijkbare ervaring gehad, dus aan mij lag het niet als enige. Dat de partijleider na zo’n mooie dag een beetje dronken van zichzelf is moet hem maar worden vergeven. Daar lijken ze bij De Volkskrant anders over te denken, de gemene sneren zaten er weer eloquent doorheen geweven. Zoals je ook verwachten mag van iemand die ooit kunstpaus (chef Cultuur VK) was. Waar de Volkskrant overigens volkomen gelijk in had was dat er weinig beleidsmatig besproken werd. Maar zijn congressen daarvoor? Theoretisch waren ze dat ooit, maar ik geloof niet dat ik er ooit iets van heb gezien, behalve wellicht dat legendarische congres tijdens welk het CDA besloot aan te haken bij Rutte1, en bijna ontplofte.

Desalniettemin was dit een uitstekende gelegenheid geweest wat meer programmatische kanten van het FvD te versterken. Qua inhoud weten de meeste mensen (en leden!) er niet veel meer van dan dat het tegen de EU is, en een diepe minachting heeft voor politici die zich staande houden dankzij het partijkartel/Regentenpartij. De naam van de partij is daaraan ontleend, maar hoeveel verder is ze nu eigenlijk gekomen? Niet zo heel veel, en dat is onrustbarend. Want je kunt wel tegen de huidige elite en tijd zijn, maar als je niet precies benoemt wat je veranderen wilt als je het voor het zeggen krijgt dan doe je op de keper genomen weinig dan andere politieke partijen doen. Zo is het FvD duidelijk tegen allerlei rotjochies, maar benoemen hoe dat probleem zich ontwikkeld heeft doet men nauwelijks. Cultuurmarxisme mag best een factor zijn, maar het is een te veilige aanpak om het alleen daar over te hebben. En een partij die cultuurmarxisme bestrijdt met cultuurpopulisme lijkt me evenmin een vooruitzicht om blij van te worden.

Of de ijdelheid van Thierry Baudet die hij zondag niet in de hand wist te houden hem parten gaat spelen betwijfel ik overigens. Het zou hem zelfs weleens ten dienste kunnen staan. Daarbij moest ik speciaal denken aan de manier waarop premier Rutte meent het FvD in de Kamer te moeten aanpakken. Baudet is het gevaarlijkst als men hem tegen de haren instrijkt en hem bagatelliseert.

Dat de partij FvD nu moet worden opgebouwd en er weinig tijd is heel spectaculair in te zetten op successen in de Kamer is hem vergeven. Maar laat ik er aan herinneren dat 17.000 leden een heleboel is, maar dat ze na een jaar even snel weer weg kunnen stromen als er zaken of meningen opduiken die mensen niet voor hun rekening willen nemen. Stokende en stigmatiserende media lijken daar ook op te gokken. Al is een deel van hun angstgevoelens ongetwijfeld mede gebaseerd op de aantrekkingskracht die Baudet ook blijkt te hebben op mensen van buiten het traditioneel omlijnde vak waaruit men (onterecht) denkt dat alle rechtspopulisme ontspringt.

Rita Verdonk stond in de peilingen ooit op meer dan 30 zetels, en had goede mensen om zich heen om een partij op te bouwen. Niettegenstaande dat heeft ze in de Kamer nooit meer dan de zetel bezet die ze vanuit de VVD meenam, plus een handvol gemeenteraadszetels (iets van 40 meen ik me te herinneren) door het hele land heen. Enthousiasme is mooi, maar er is weinig vluchtiger.