Evolutie, doelgerichtheid en religieus antropomorfisme
In deze korte beschouwing over de duistere wegen van de evolutie verklaart Toon Kasdorp intelligent design elegant als religieus antropomorfisme.
Alle evolutiebiologen, inclusief Darwin zelf, spreken over de evolutie in teleologische termen, al beweren ze nog zo hard van niet. De leeuw heeft klauwen gekregen om zijn prooi vast te houden en te doden. De walvis, familie van het nijlpaard, trekt definitief het water in en bouwt zijn poten om tot vinnen om te zwemmen zoals de eerste amfibieën hun vinnen hadden omgebouwd tot poten om te lopen. Een gazelle heeft zijn snelle bouw om aan roofdieren te ontkomen. Allemaal puur teleologisch.
Tegelijkertijd kenmerkt zich de evolutietheorie van Darwin door de afwijzing van het intelligent design en iedere andere vorm van gerichtheid van het evolutieproces. Soorten passen zich aan de omstandigheden aan die de natuur hun biedt of zij verdwijnen. Terugkijkend vanuit het heden lijkt het alleen maar dat de huidige soorten de eindproducten zijn van een doelbewuste en stapsgewijze ontwikkeling. Maar de gelijkenis tussen een immanente doelgerichtheid en natuurlijke selectie is heel sterk. Zij doet denken aan de overeenkomst tussen inertiemassa en zwaartekrachtmassa, waarvan, zoals bekend, pas Einstein heeft vastgesteld dat het twee aspecten zijn van een en hetzelfde verschijnsel.
Is, met andere woorden, een aanpassing aan de natuurlijke omstandigheden door variatie in de soort, een selectie die plaats vindt door het overleven en de voortplanting van geschiktere exemplaren en door teeltkeuze wel werkelijk iets anders dan een intelligent design, zolang dat laatste correct wordt gedefinieerd?
Wat is menselijk doelgericht handelen precies, waarvan het begrip intelligent design is afgeleid? Het bepalen van een doel is immers kiezen tussen mogelijkheden, die ons door middel van de werkzaamheid van onze hersenen worden gepresenteerd. De mogelijkheden worden afgewogen; de beste wordt geselecteerd. Een duidelijke overeenkomst met de natuurlijk selectie, nietwaar?
Het intelligent design dat door de gelovigen aan God wordt toegeschreven is een vorm van antropomorfisme, God overweegt en kiest het beste plan, maar in feite selecteren de omstandigheden. Ik geef toe, niet volgens een plan, maar dat maakt alleen verschil als je de factor tijd in de beschouwing betrekt. Doe je dat niet, dan is achteraf gezien de natuurlijke selectie ook een soort plan. Een kwestie van definitie, toch?
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Meer over evolutie vindt u op dit blog hier.
Zo heb ik het niet begrepen. De intelligent design aanhangers wijzen de evolutie theorie niet af. Ze stellen dat de evolutietheorie onvoldoende bewijs levert voor het ontstaan van de mens uit een mensaap. De tijdspanne is eenvoudigweg te kort daarvoor. Francis Crick, samen met Watson de ontdekker van het DNA, heeft ooit gezegd dat de kans dat de mens is ontstaan uit een mensaap ongeveer overeen komt met een tornado die door een oudijzerhandel waait waarna er een afgemonteerde Boeing 747 klaarstaat. Dat is een poetische uitspraak natuurlijk, maar het geeft wel aan hoe onwaarschijnlijk het is. Daarmee stellen de intelligent design aanhangers een volstrekt valide wetenschappelijke vraag. Dat sommigen dan weer met God op de proppen komen is wat anders. We hebben ook ooit een Zwitser gehad die beweerde dat aliens de aarde bezocht hebben en zich – waarschijnlijk artificieel – genetisch vermengt hebben met een mensaap om zo de moderne mens te scheppen. Wie zal het zeggen? Wees voorzichtig met het klakkeloos geloven van alles wat de staatspropaganda uitwaaiert.
De vraag is interessant hoe complexe genetische informatie door puur natuurlijke processen tot stand kon komen. We weten uit de praktijk dat informatie alleen gegenereerd kan worden door intelligentie. Dit is algemeen aanvaard, ook door evolutionisten als Sagan, die in 1974 gebaseerd op dit principe een bericht (de Arecibo Message) de ruimte in stuurde om daarmee in contact te komen met buitenaardse intelligentie. Waarom wordt dan de enorme hoeveelheid complexe informatie in het genoom, die vele malen die van de meest complexe software overschrijdt, gezien als een product van toeval? Is het eigenlijk niet veel redelijker om hierin een sterke aanwijzing voor een intelligente ontwerper te zien?
Het monddood maken van de mensen die het scheppingsmodel onderschrijven, komt dus niet voort uit een open en onbevangen analyse van de wetenschappelijke gegevens, maar veeleer uit een toewijding aan een naturalistisch wereldbeeld dat reeds bij voorbaat het creatieve werk van een Schepper uitsluit.
Het gaat er niet om dat de evolutietheorie niet onderwezen zou mogen worden, maar dat het scheppingsparadigma gecriminaliseerd wordt en een monopoliepositie van de evolutietheorie in het onderwijs een onbevangen houding van leerlingen bemoeilijkt. Heel bewust.
In de EU is in 2017 het EvoKE project gestart: ”Evolutionary Knowledge for Everyone”. Het doel van het project is inwoners van de EU kennis bij te brengen van de evolutietheorie (in de zin van universele gemeenschappelijke afstamming) en hen te overtuigen van de juistheid ervan. Toch is lang niet iedereen daarvan overtuigd. Naar schatting 20 tot 40 procent van de EU bevolking aanvaardt de evolutietheorie niet. EvoKE stelt daarom voor om al vanaf de kleuterschool te beginnen met evolutionaire educatie, leerkrachten toe te rusten voor het onderwijzen van de theorie, en kindvriendelijk en eenvoudig materiaal te ontwikkelen voor radio en televisie.
In een interview met de initiatiefnemers wordt ook gesproken over de Resolutie van de Raad van Europa (2007) aangaande ”De gevaren van creationisme in het onderwijs”. Volgens de Raad is het scheppingsparadigma niet gebaseerd op feiten en maakt het geen gebruik van de logica en wetenschappelijke methoden. Men heeft het zelfs over „een bedreiging voor de mensenrechten.” Dit maakt duidelijk dat het niet alleen te doen is om verbetering van het begrip van de evolutietheorie, maar mede om bestrijding van het scheppingsparadigma. De Raad heeft dus de universele gemeenschappelijke afstamming verheven tot dogma en duldt geen twijfel aan de juistheid van de evolutietheorie. Dat de Raad daarmee zelf buiten het terrein van de wetenschap treedt moeten we maar door de vingers zien…
Is dit nou een verkapte manier om het oude testament alsnog aan de man te brengen? Ik trap er niet in, god bestaat niet, ergo intelligent design is bull.
Ja Wim en de aarde is plat, jullie gelovigen grijpen elke strohalm om tebewijzen dat god bestaat….. NOT.
@ Mieremet Bedankt voor de zeer inhoudelijke reactie van u als (waarschijnlijk) evolutiegelovige.
Hier dan nog een reactie. Die gaat in op de ‘stapsgewijze ontwikkeling’ van de soorten.
Prof. dr. ir. H. Degens is hoogleraar spierfysiologie aan Manchester Metropolitan University (MMU) in Engeland stelt dat gemeenschappelijke afstamming om uiteenlopende redenen juist erg onwaarschijnlijk. Overgangsvormen ontbreken, net als in de tijd van Darwin, nog steeds systematisch. Fossielen komen in de verkeerde volgorde in de aardlagen voor. Hij betoogt ook dat de levensvormen stabiel zijn en niet in elkaar overgaan. Deze hoogleraar illustreert dat met een stelling van de atheïstische evolutiebioloog Richard Dawkins. „Kunstmatige selectie van dieren is een test voor het mechanisme van natuurlijke selectie, zegt Dawkins. Volgens dezelfde Dawkins zie je bij honden in korte tijd een enorme variatie ontstaan. Hetzelfde geldt voor duiven. Maar wat gebeurt er? Je raakt altijd een grens. De hond blijft een hond, de duif blijft een duif.”