Mark Rutte zal de parlementaire geschiedenis ongetwijfeld in gaan als ‘de liegende premier’. Maar er is meer deze kabinetsperiode dat ‘radeloos, redeloos en reddeloos’ deed verbleken.

Met enig cynisme kun je stellen dat nieuwe dieptepunten vrijwel dagelijks worden bereikt – en zo door het electoraat worden ervaren. De ‘Komt tijd, komt raad-doctrine’ gaat zo lang te water tot zij barst, om eens een paar toepasselijke gezegdes te verhaspelen. De voortdurende weigering van de regeringspartijen een debat over actuele zaken toe te staan schreeuwt om een wijziging van het reglement van orde van de Tweede Kamer.

Vanzelfsprekend zie ik de problemen ook: bijvoorbeeld toestaan dat 50 Kamerleden voldoende zou moeten zijn om een debat te kunnen eisen, kan een vastberaden minderheid in de gelegenheid stellen een kabinet en andere Kamerleden het werken onmogelijk te maken. Toch moet er op dit vlak iets gebeuren, want wat nu gebeurt is ook te gek. Ik zou zeggen: sta maximaal eens per maand een debat toe, dat door een minimum an 50 ondersteunende Kamerleden kan worden afgedwongen. Dat is in het geheel geen overbodige luxe, maar het dwingt een grote minderheid desondanks prioriteiten te stellen als het nodig blijkt hiertoe over te gaan.

Geheim?
Een debat over het geheim houden van de de uitkomsten van een EU-top is zo’n voorbeeld dat namelijk niet door de beugel kan. Er zijn er veel meer (zie de link ergens hierboven), maar dit is een zeer fundamenteel falen van dit kabinet. En van de regeringspartijen, die trouwens formeel nog maar een minieme meerderheid van 76-74 bezitten (de PvdA verloor de 2 DENK-leden en de VVD zette Houwers buiten). De NOS bericht in zo’n geval dat er geen steun was voor een spoeddebat. Liegen-loog-gelogen namens de Tweede Kamer door Staatsomroep-NOS.

Nu is het geheim vanzelfsprekend al uitgelekt. Het werd geheim gehouden omdat geen overeenstemming kon worden bereikt tussen de EU-staten onderling. Dat sommige staten dusdanig verzet plegen dat de kwestie moest worden aangehouden verzekert ons ervan dat het in ieder geval zal uitlekken. Vrij zinloos zo lijkt het allemaal, maar het houdt de schandalige gang van zaken weer een paar dagen uit de meeste media, en wellicht is er dan toch iets afgedwongen, gaandeweg. Lijkt men te hopen.

De kwestie
De EU wil van Turkije een half miljoen Syrische vluchtelingen overnemen, maar met namen de Oost-Europese staten onder leiding van de Hongaar Orban verzetten zich er heftig tegen. Waarom wil de regering hierover gene debat? Dat heeft een voorgeschiedenis. In Nederland heeft het parlement van de regering te horen gekregen dat men niet naar ‘Brussel’ wil worden gestuurd met een boodschappenlijstje, omdat dat de onderhandelingsruimte teveel beperkt. Dat is natuurlijk waar, maar het gevolg is dat het parlement met grote regelmaat zaken moet accepteren die men op voorhand niet wilde. Daarmee is de wettelijke taak van het Nederlandse parlement om de regering te controleren al aardig uitgehold, maar in speciale gevallen is dat de regering niet genoeg. Zoals bijvoorbeeld nu het geval is.

Met de minieme meerderheid die het kabinet nog heeft in de Kamer, is het zaak mogelijke dissidenten binnenboord te houden – kabinet en regeringspartijen willen voor geen goud verkiezingen nu – zodat men alle neuzen dezelfde kant op heeft alvorens men een openbaar debat in wil. Want linksom of rechtsom: als er toch dissidenten vasthouden aan hun principes dan is het kabinet morgen demissionair. Dus er moet gesust worden. Ergo: een parlement binnen het parlement moet het eerst eens zien te worden aleer men een stapje verder gaat en verantwoording wil afleggen aan de Kamer (en daarmee aan het land). Waarna men alle verdere bezwaren vrolijk – maar zeer serieus kijkend – wegstemt.

Tot zover de staat van onze democratie.