Het is soms, vaak zelfs, heel instructief om de stukken van politieke dwaallichten te lezen. Zeker als je de evolutie in hun gedachten kunt bezien tegen een achtergrond van hetzelfde probleem.

Vergelijk dit artikel van 13 november (de dag van de aanslagen in Parijs!) eens met de updated versie van een dag later. Een complete omslag in redenatie, maar tegelijkertijd blijft de basis heel herkenbaar: je mag zaken niet aan mensen overlaten die ‘extreem-rechts’ denken. Om dat op te durven schrijven na een periode van overweldigend links-deterministisch falen moet je wel lijden aan een extreme vorm van hersenverweking. “Links is goed, dus laat het aan links over.”

Het is een op zich interessant fenomeen waar een politiek-correcte massa zich keer op keer aan bezondigt. Stiekem grijpt het terug op de gangbare linkse exegese van de theorieën van Karl Marx, dat de onvermijdelijke gang der geschiedenis een gepredestineerd verloop heeft dat uiteindelijk moet leiden tot de overwinning van het linkse gedachtegoed. Gechargeerd gezegd, dus.

Als je het zo opschrijft zoals ik hier doe, met woorden als exegese, predestinatie en een eindoverwinning, zie je pas goed hoe bespottelijk dat is, ruim veertig jaar na de opkomst van Nieuw Links en haar wijze van denken. Niet met argumenten, maar met het godgegeven recht op gelijk wordt bepleit wie de politieke macht zou moeten uitoefenen. Rechtse politiek aan de macht is in die optiek slechts een correctiefase in een politiek proces dat slechts zal leiden tot een linksgecertificeerde heilstaat. Politiek rechts zoals we dat kenden uit de jaren zeventig en tachtig zou dan als functie hebben dat het fouten uit het systeem vist, teneinde de weeffouten van overijverige visionairen te corrigeren. Nuttig, maar niet bedreigend.

Ik chargeer inderdaad een beetje, maar minder dan ik zou willen dat ik deed.

Daaruit volgt dan ook de klaarblijkelijke nieuwe definitie van extreem-rechts: niet partijen die correcties bepleiten in een gewoven tapijt (in de zin van een pad naar een bepaalde toekomst) dat in essentie goed is (gewoon-rechtse correcties), maar partijen die een ander weefsel voorstaan. Natuurlijk wordt dit niet uitgesproken, maar de teneur is onmiskenbaar. Het is het verzet tegen de gewenste ontwikkelingen op weg naar een gedroomde maatschappij die het hardst bestreden dienen te worden. Waarbij het er niet om gaat hoe realistisch iets is, of hoe gerechtvaardigd mogelijke klachten zijn: het gaat er vooral om te bepalen in hoeverre bepaalde politieke gedachten en voorstellen een toekomstige heilstaat in de weg staan. En dat dient – vanuit die heilsleer geredeneerd – met alle mogelijke middelen te worden bestreden.

Het is soms heel vermoeiend die voortdurende bevestiging van de eigen goedheid en de daar uit volgende conclusies over andermans slechtheid op je af te zien komen. Het stemt ook treurig, omdat het juist zo pijnlijk illustreert hoe de menselijke natuur soms sociale vooruitgang in de weg zit. Evolutie is nu eenmaal effectiever – en iets anders – dan revolutionair elan waarmee grote veranderingen plotsklaps over de wereld worden uitgestrooid en waarmee dan alles ineens goed is. En veertig jaar is een te beperkte tijdspanne om dergelijke veranderingen te kunnen vastpinnen. Dat is dan ook iets dat gelovigen in de heilsleer van het progressieve denken de laatste vijftien jaar steeds harder in het gelaat slaat: de rek van maatschappelijke veranderingen impliceert dat aan het eind van de rekbaarheid een terugslag of het breken van de maatschappij onvermijdelijk zijn.

Mensen die de door hen gewenste veranderingen niet aan maatschappelijke evolutie durven overlaten, zijn gevaarlijk voor de sociale cohesie.