Aanstaande zondag gaat Catalonië naar de stembus. Formeel voor de verkiezing van een nieuw regioparlement, maar de Catalaanse nationalisten hebben een gezamenlijke lijst gevormd, die bij een meerderheid zal aansturen op een onafhankelijk Catalonië.

De EC heeft vorige week gewaarschuwd dat als Catalonië zich afscheidt van de rest van Spanje, de nieuwe staat automatisch buiten de Europese Unie valt en een nieuw verzoek tot lidmaatschap zal moeten doen. ook het lidmaatschap van de NATO is niet automatisch continueerbaar kreeg Barcelona te horen. En ook het lidmaatschap van de eurozone zal geen vanzelfsprekendheid zijn. Spanje zal in alle gevallen een vetorecht hebben tegen de toelating van de nieuwe staat.

Deze dreigementen – anders zijn ze niet op te vatten – klinken echter nogal hol. Om te beginnen is Catalonië de economische motor van Spanje. Men verwacht dat een onafhankelijkheidsverklaring een economische terugval zal geven, maar niet meer dan een paar jaar. Daarna zou de nieuwe staat Spanje in welvarendheid snel voorbijstreven. En de strategische ligging betekent dat het land voor de EU meer dan begerenswaardig zal blijken. De belangrijkste wegen vanuit Frankrijk lopen via Catalonië, Barcelona is een belangrijke haven en de Ebro mondt uit aan de Catalaanse kust. Catalonië wacht een zonnige toekomst.

Dat kan hoogstvermoedelijk niet worden gezegd van Spanje, als het Catalonië kwijtraakt. En dat is precies wat de EU zorgen baart. Het fragiele herstel van de Spaanse economie zal zonder Catalonië een enorme opdoffer krijgen. Dat het binnenkomende vrachtverkeer via Catalonië zal moeten wordt een bittere pil, die de Catalanen naar believen kunnen inzetten. Ook Portugal zal daarom pressie op Spanje uitoefenen om Catalonië snel weer op te nemen in de EU, als het tot een scheiding komt.

De belangrijkste hinderpaal blijft het Spaanse eenheidsdenken. Bovendien heeft de regering in Madrid ook rekening te houden met de Basken, hoewel die regio economisch minder sterk is, en bovendien in omvang te klein om realistisch naar onafhankelijkheid te streven. Maar realisme is nooit het sterkste punt van de Baskische onafhankelijkheidszin geweest. Druk van buitenlandse leiders als Cameron (denkt aan Schotland), Obama (NATO) en Merkel (EU staat al teveel onder druk) is niet zonder eigenbelang, en worden door de kiezers kennelijk niet al te serieus genomen. In de peilingen staan de nationalisten thans op 68 zetels, van de 135 in het regioparlement. Geen grote marge, maar het zou genoeg kunnen zijn.

Afgelopen weekend hielden honderdduizenden Catalanen een demonstratie voor onafhankelijkheid. Het is geenszins gezegd dat deze al langer smeulende vulkaan gaat uitbarsten, maar de kans wordt steeds groter. Dan heeft de EU er weer een kopzorg bij, want de te verwachten vijandigheid tussen Spanje en de nieuwe staat zal enorm zijn.