De signalen dat het volk mort en  steeds ontevredener wordt over wie ons leiden zijn niet nieuw. Maar de bevolking uit zich steeds nadrukkelijker. Veranderende kiespatronen zijn nu een volgende fase.

“We hebben het nog nooit zo goed gehad en toch zijn er veel mensen ontevreden”. Caroline de Gruyter, NRC-correspondente voor Europa, trok er een verbaasd gezicht bij toen ze in Nieuwsuur haar mening over Brexit gaf.. Ik ken haar niet zo goed, maar zo’n uitspraak is voor mij voldoende om haar een plaats te geven bij de narcistische elite die gramstorig reageert als het beeld van de wereld dat haar eigen is, wordt verstoord.

Ze zou tot de Romeinse elite behoord kunnen hebben die het arme volk tevreden probeerde te houden met ‘brood en spelen’. Ook toen zou ze geroepen kunnen hebben: ‘Jullie hebben het nog nooit zo goed gehad’. Volgens het Genootschap onze Taal werd de term ‘brood en spelen’ voor het eerst gebruikt door de schrijver Juvenalis, die kritiek had op die gang van zaken. Juvenalis gebruikte de term brood en spelen sarcastisch: hij wilde ermee aangeven dat het Romeinse volk oogkleppen op had voor het verval van het Romeinse Rijk. Zolang er maar brood werd uitgedeeld en spelen werden georganiseerd, was het volk tevreden, en keek het niet verder dan zijn neus lang was.”

Er zijn wel overeenkomsten met de situatie van toen, maar die gelden niet voor het ‘volk van Europa’. Dat is niet tevreden met ‘brood en spelen’ en keert zich tegen de narcistische elite. Behalve brood en spelen wil het nog iets anders, iets wat De Gruyter, als exemplarisch voor de narcistische elite, volkomen ontgaat. De welvaart waar ze op doelt is niet gelijk verdeeld en gaat gepaard met veel onzekerheden. Welvaart is ook niet hetzelfde als welzijn. Het is ook niet het door populisten verleide volk (Pechtold!) dat ontevreden is. Wie niet ziet dat die ontevredenheid in alle lagen van de bevolking is aan te treffen, kijkt niet verder dan zijn neus lang is.

Het ‘volk’ is niet gek. Dat ziet al lang dat de narcistische elite armoedebuurten en nieuwbouwwijken verlaat en zich vestigt in of nabij de historische kern van steden of zich vestigt in de meest rustieke plattelandsdorpen. De elite heeft zo haar eigen manieren om de ongemakken die de globalisering met zich mee brengt te compenseren. Die kiest voor de meest historische plekken die uitdrukking geven aan de nationale identiteit. De globalisering verschaft vooral de elite ‘brood en spelen’ maar paradoxaal genoeg ontvluchten ze die ook.

Het ‘volk’ is niet gek. Terwijl hun straat, hun buurt, hun wijk, hun stad, hun dorp verandert door de instroom van mensen met een andere cultuur, verschanst de elite zich in enclaves die opzichtig blank blijven en geeft tegelijkertijd af op het volk dat mort omdat huurwijken niet meer zijn wat ze waren. Het volk wordt ontevreden gemaakt door populisten (Pechtold!) zegt de elite die de ‘xenofobie’ en  ‘islamofobie’ ziet groeien en die veroordeelt. Het is al weer een paradox die de elite laat zien bij wat ze doet en wat ze zegt.

Het ‘volk’ is niet gek. Dat ziet hoe de elite zich met de globalisering verrijkt en met juristen de wetten in hun belang uitleggen. Ze ziet hoe de elite door haar netwerken meer te zeggen heeft hoe belastinggeld wordt verdeeld en hoe de elite de globalisatie met duur betaalde advocaten benut om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Alweer een paradox.

Het ‘volk’ is niet gek. Het is niet tevreden te stellen met ‘brood en spelen’ en heeft geen oogkleppen op zoals Juvenalis over het Romeinse volk beweerde. Het ‘volk’ is de opzichtige leugens van de elite meer dan zat. Laat mevrouw de Gruyter dat zich in de oren knopen want de ontevredenheid is een waarschuwing aan de besturende elite en de media. Brexit is een signaal.

De solidariteit van de elite met het volk is aan het verschrompelen, en dat is waarom het volk mort. De elite zou er voor het volk moeten zijn en niet andersom.

---

Dit artikel uit 2016 verscheen eerder op Peter’s Blogboek

Op Veren of Lood vindt u zijn artikelen hier.