Grondwetten worden geregeld geamendeerd. Nieuwe inzichten, veranderende omstandigheden en voortschrijdend inzicht zijn allen goede redenen om dat te doen. Dat je een grondwet bij de tijd wilt houden is een kwestie van gezond verstand.

Deze inleiding geeft goede redenen – en ze laten zelfs buiten beschouwing dat na WW2 in Nederland door taalkundige aanpassingen een lange serie kleine wijzigingen noodzakelijk bleek. Maar er zijn ook minder goede redenen. Zeker als die met oneigenlijke argumenten werden doorgevoerd. De noodzakelijke aanpassingen die men in het UK thans doorvoert om Brexit te realiseren deden me me realiseren dat de Grondwetswijzigingen die Nederland in de jaren tachtig doorvoerde niet alleen een uiting waren van de groeiende Gutmensch-ideologie, maar eveneens moesten voorbereiden op verdere EU-machtsuitbreidingen. Dat er destijds zo over gesproken werd kan ik me in ieder geval niet herinneren. Specifiek draait het voor mij hierbij om de aanpassing dat onze grondwet voortaan ondergeschikt zou zijn aan internationaal recht en andere verdragen die wij aangingen.

Die realisatie werd er vanmorgen echter in geramd toen ik een verklarend artikeltje over de Great Repeal Bill in de Britse Daily Telegraph las. De crux zat direct aan het begin:

The Government has announced it will repeal the 1972 European Communities Act in a move that will end the legislation that gives European Union law supremacy in Britain.
In its place, a new “Great Repeal Bill” has been introduced in Parliament to put power for the nation’s laws back into the hands of MPs and peers.
(..)
It is the crucial piece of legislation that makes European Union law automatically binding in the UK. If there is a clash with British law, EU law takes precedence.
The Act allowed Britain to join what would become the EU the following year.

Het UK heeft geen geschreven grondwet (de Magna Charta is echt iets héél anders), maar werkt slechts met een opeenvolging van wetgeving die in sommige gevallen zelfs teruggaat tot de Normandische verovering. Daarom heeft de Britse regering besloten dat via containerwetgeving aan te pakken, en dat op te volgen met meer specifieke reparatiewetgeving die men in Westminster de komende jaren zal ondernemen. Een ware Herculestaak, maar het liet ook iets zien dat mij onbekend was: dat van nieuwe lidstaten bij toetreding kennelijk werd geëist de eigen wetgeving ondergeschikt te maken aan die van de EU.

Dat dat in Nederland rond 1980 niet al was gebeurd had ongetwijfeld als reden dat Nederland een van de oprichters van de EU was, zodat dergelijke eisen aan nieuwkomers pas later door de oprichters werden doorgevoerd. In hoeverre een dergelijke aanpassing ooit in België, Luxemburg en Italië is doorgevoerd is mij onbekend, dat Duitsland het in ieder geval niet heeft gedaan staat vast (zie daarvoor ook uitspraken van het Duitse Constitutionele Hof in Karlsruhe elders op deze site), en dat Frankrijk er toe zou over zijn gegaan is eigenlijk onvoorstelbaar, want Frankrijk.

In retrospectief maakt dit het referendum van 2005 over de Europese Grondwet nog een stuk giftiger dan dat toen al leek. Instemming had de weg vrijgemaakt voor een totale juridische uitwissing van de Nederlandse staat als dit de EU beter zou uitkomen. We hadden dan immers al getekend voor het weggeven van alles dat ons nog enige soevereiniteit deed behouden?

Als je dit alles afzet tegen de State of the Union-komedie die Juncker vandaag opvoerde, slaat je pas echt de schril om het hart. De EU verklaarde bij monde van Juncker gewoon door te zullen stomen op weg naar een verdere eenwording.

Onze toenmalige politici krijgen steeds meer uit te leggen.

Hoogste tijd voor een Nexit-referendum.