Zondag aanstaande is in Brazilië de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Jair Bolsanero, een rechtse kandidaat waarover onze media helemaal hysterisch zijn, lijkt te zullen winnen.

En dat deelde de NOS drie weken geleden zo ‘objectief mogelijk’ mede.

Waarom is Bolsanero de tropische Trump? Omdat hij zich presenteert als een outsider. Daarentegen wordt de argumentatie bij de NOS nooit veel beter dan dit:

Hij kreeg 46,3 procent van de stemmen, te weinig om in de eerste ronde al te winnen. Volgende week zondag is de tweede en beslissende ronde, waarin Bolsonaro het opneemt tegen Fernando Haddad van de linkse Arbeiderspartij. Opiniepeilingen wijzen uit dat Bolsonaro waarschijnlijk gaat winnen.

En links, dat moet wel goed zijn, is eeuwig en altijd het sentiment bij de staatsomroep. Het AD gaf na de eerste ronde – mogelijk ongewild  – een clou:

De tweede ronde wordt naar verwachting een spannende strijd tussen twee tegenpolen. De 63-jarige Bolsonaro is een voormalige legerkapitein die snoeihard campagne voert rond de thema’s geweld en meer politie- en legerinzet en slim inspeelt op het negatieve sentiment rond de Arbeiderspartij, die de laatste vier presidentsverkiezingen won (Mijn nadruk, H.).

Niet dat het AD vrij is van stereotyperingen:

Daarbij zit hij niet verlegen om een racistische, seksistische of homofobe uitspraak. Hij positioneert zich als de ‘recht-voor-de-raap’-kandidaat, los van de gevestigde politiek, niet buigend voor politieke correctheid. Hij benadrukt Braziliaanse trots, de kerk en traditionele familiewaarden. Bolsonaro’s achterban bestaat vooral uit de blanke Braziliaanse elite.

Blank is rechts? Het is een te eenvoudige onderverdeling die geen recht doet aan de multi-etnische maatschappij die Brazilië óók is. Van Bolsonaro valt wellicht te verwachten dat hij eerlijk zal blijken, van de Braziliaanse Arbeiderspartij van Haddad weet je al tevoren wat voor vlees je in de kuip hebt:

Haddad komt juist op voor de lagere klassen. De 55-jarige zoon van Libanese migranten was eerder burgemeester van São Paulo en minister van Onderwijs in de regering van oud-president Lula da Silva. De nog altijd populaire Lula was aanvankelijk de presidentskandidaat voor de Arbeiderspartij en leidde ook de peilingen. Maar hij mocht niet deelnemen aan de verkiezingen wegens een celstraf die hij sinds april uitzit wegens corruptie en witwassen.

De klassieke kandidaat van de progressieve bovenlaag die opkomt voor de lagere klassen. Alsof je de Amerikaanse Democraten hoort over de zwarte bevolking van de USA. Maar de Braziliaanse werkelijkheid is veel ingewikkelder dan dat. Vier achtereenvolgende overwinningen van de Arbeiderspartij hebben alleen corruptie, vriendjespolitiek en toppolitici die werden veroordeeld opgeleverd. Als Bolsanero inderdaad een volgende Trump blijkt, zou Brazilië het nog wel eens goed getroffen kunnen hebben. Dat was – natuurlijk in bedekte zin – ook de analyse in de Financial Times gisteren:

As Brazilians prepare to vote on Sunday in the most polarised election since the end of the military dictatorship in 1985, a surprising book has surged to the top of the country’s bestseller list on Amazon: How Democracies Die by the American political scientists Daniel Ziblatt and Steven Levitsky.

Elections are always motivated by a mixture of the positive and the negative. Some of the Brazilians who appear likely to elect Jair Bolsonaro as their next president genuinely support the former army captain’s ideas about letting the police kill more criminals, his praise for the dictatorship, and his sneering about feminism.

But polls suggest that an even bigger number of Bolsonaro backers will vote for defensive reasons: to deliver a resounding rejection of the Workers Party— known as the PT — and its imprisoned leader, Luiz Inácio Lula da Silva.