De discussie over een eventueel volledig hoofddoekenverbod duikt met regelmaat weer op. Sam van Rooy blijft onvermoeibaar op de noodzaak er van hameren.

Om de zoveel tijd duikt het weer op: het debat over een mogelijk verbod op de islamitische hoofddoek. Nu heeft zelfs de kersverse sp.a-voorzitter Conner Rousseau gezegd: ‘Als je alcohol kunt verbieden tot zestien jaar, waarom dan niet ook de hoofddoek op school?’

Het zal de directrice van het Atheneum van Antwerpen, Karin Heremans, als muziek in de oren hebben geklonken. Zij noemde vele jaren geleden al de hoofddoek ‘een ernstig probleem’. Na vele jaren gepieker, geworstel en mislukte pogingen tot overleg, kon zij in 2009 uiteindelijk niet anders dan op haar school een hoofddoekenverbod invoeren. Door groepsdruk, dwang en intimidatie vanwege moslims hadden meisjes immers niet meer de vrijheid om zich níet islamitisch te bedekken.

Versluiering
Uiteraard, zo stelt ook de Franse feministe Laurence Rossignol, senator en voormalig minister van Families, Jeugd en Vrouwenrechten, ‘bestaan er vrouwen die er écht zelf voor kiezen, maar er waren ook Amerikaanse negers die vóór slavernij waren’.

Wereldwijd echter, met name in islamitische landen, lijden honderden miljoenen meisjes en vrouwen elke dag opnieuw onder een of andere vorm van opgelegde islamitische lichaamsbedekking en versluiering. Enerzijds lijden ze onder het bedekkende textiel an sich, door de warmte en vitamine D-tekort (wegens te weinig blootstelling aan zonlicht). Anderzijds lijden ze onder de islamitische doctrine en cultuur die samenhangt met de door het islamitische regime, door imams en/of door moslims in de familie of naaste omgeving opgelegde versluiering van meisjes en vrouwen. Het dwingende, verplichte karakter van islamitische lichaamsbedekking voor meisjes en vrouwen is inherent aan de symboliek ervan.

Middelvinger
De moslima’s in onze contreien die er helemaal zélf voor kiezen zich islamitisch te bedekken, steken in feite — al dan niet bewust — hun middelvinger op naar de talloze onderdrukte meisjes en vrouwen in de islamitische wereld, waarvan velen nota bene hun leven zouden geven om zonder islamitische sluier door het leven te kunnen gaan. Ook geven ze de facto te kennen dat ze een hekel hebben aan de vrijheid in onze niet-islamitische, westerse samenleving.

Zo betoogt de Franse filosofe Élisabeth Badinter: ‘Eigenlijk misbruikt u democratische vrijheden door ze in stelling te brengen tegen de democratie. Of u het nu uit ondermijning doet, uit provocatie of uit onwetendheid, het echte schandaal is de klap die u uitdeelt aan al uw onderdrukte zusters die de dood riskeren om eindelijk van de vrijheden te kunnen genieten die u zo veracht.’ (Le Nouvel Observateur, juli 2009). In dat verband zegt de Duits-Turkse advocate, vrouwenrechtenactiviste en islamhervormster Seyran Ates: ‘Komaan, kijk toch eens goed naar die vrije keuze. Weet je wat ik altijd zeg: ga als vrouw eens een jaar in een islamitisch land leven. Als je terugkomt, praten we opnieuw.’

Koran en Hadith
Soera 24 (‘An-Noer’) vers 31 en soera 33 (‘Al-Ahzab’) vers 59 in de Koran worden in de islam algemeen beschouwd als de verplichting voor meisjes en vrouwen tot het dragen van islamitische lichaamsbedekking die tenminste de haren en de hals en nek bedekt. Ter toelichting daarvan vertellen de profetische tradities van de islam hoe vrouwen, om niet door hitsige mannen te worden lastiggevallen, door de islamitische profeet Mohammed werden aangespoord om zich te versluieren (om aan mannen kenbaar te maken dat ze niet beschikbaar zijn).

Volgens de islamitische leer moeten vrouwen zichzelf dus bedekken om te voorkomen dat mannen opgewonden raken en wellicht zo hun toegang tot het paradijs verliezen. De vrouw is immers de belangrijkste bron van ‘fitna‘ (beproeving, verleiding): er zitten 99 duivels op haar schouders die het allemaal op de ‘arme moslimman’ hebben gemunt. Dat in de islamitische cultuur aangerande en verkrachte vrouwen doorgaans als verantwoordelijk of zelfs als dader in plaats van als slachtoffer worden gezien, met ook een fenomeen als eerwraak(moord), is daarvan het zieke gevolg.

Geen neutraal vestimentair symbool
De Algerijnse feministe Wassyla Tamzali stelt dat het enige verschil tussen hijab, chador, nikab en boerka (of boerkini) de oppervlakte van het textiel is: ongeacht grootte en bedekkingsgraad staat elk soort islamitische sluier voor de minderwaardige positie van de vrouw in de islam.

Wie met andere woorden tegenwerpt dat een verbod om de hoofddoek te dragen even erg is als een gebod, maakt de fout de hoofddoek te kwalificeren als een neutraal vestimentair symbool, wat hij dus absoluut niet is. De islamitische lichaamsbedekking voor meisjes en vrouwen heeft een seksualiserende en onderdrukkende ideologische betekenis en dito historische en praktische lading.

Islamisering
De geschiedenis heeft immers laten zien dat de mate van islamisering rechtstreeks is af te leiden uit de mate waarin moslima’s hun lichaam (moeten) bedekken. Hoe meer islam, hoe meer bedekkend textiel, hoe slechter het lot van vrouwen. Zie de geschiedenis van landen als Egypte, Turkije, Pakistan en Iran. Allicht weten de verwende aan het stockholmsyndroom lijdende moslimmeisjes in het westen het niet, maar in 1923 schreef Hoda Shaarawi geschiedenis toen ze in Egypte, als symbool voor de bevrijding van de vrouw, voor de ogen van de media haar hoofddoek afgooide.

Dr. Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie van het Berlijnse Centrum voor sociaalwetenschappelijk onderzoek WZB, deed grootschalig onderzoek en concludeerde: ‘De hoofddoek is de beste voorspeller voor moslimfundamentalisme en verklaart waarom moslima’s minder vaak werk hebben.’

Hoofddoekenverbod
Terug naar directrice Karin Heremans, die in 2009 getuigde:

‘Het aantal moslimleerlingen steeg met een derde. Ongeveer 60% van onze moslimmeisjes draagt een hoofddoek. (…) Radicale moslimjongeren zetten meisjes nu onder druk om een hoofddoek te dragen. We zagen plots leerlingen met lange gewaden. Veel meisjes verlieten de school om deze redenen. We zagen ook meisjes die in onze school een hoofddoek droegen, maar op straat niet. (…) Op zo’n moment hoor je in te grijpen. Het evenwicht was weg. (…) Het is de enige manier om meisjes te beschermen die geen hoofddoek willen dragen. Met het verbod garanderen we de gelijkwaardigheid en de vrijheid van onze leerlingen.’

Vrouwen verbannen
Wat op het Antwerps Atheneum op microschaal is gebeurd, is letterlijk en figuurlijk een schoolvoorbeeld van wat niet alleen op andere scholen maar ook in onze wijken en steden gebeurt. Of denkt u dat het een heel natuurlijk en vooral vrijwillig proces was waardoor in zowat alle grote steden in West-Europa hele wijken zijn ontstaan waar nog nauwelijks ongesluierde (jonge) meisjes en vrouwen zijn te zien?

In Frankrijk bleek uit een reportage dat er hele moslimwijken zijn waar vrouwen uit de openbare ruimte zijn verbannen en alleen gesluierd kunnen buitenkomen. Loop door bepaalde wijken in Antwerpen en Brussel en ga er de halalcafés en -winkels binnen, en je ziet hetzelfde fenomeen. De Amerikaanse onderzoeksjournaliste Claire Berlinski schreef: ‘Er zijn nu al veel wijken in Europa waar schaars geklede vrouwen niet veilig zijn.’

Algemeen hoofddoekenverbod
CD&V-politicus Hendrik Bogaert gaat dan ook nog een serieuze stap verder dan Conner Rousseau, door te pleiten voor een algemeen hoofddoekenverbod. Dus niet louter voor min-16-jarigen en ook niet alleen op school, maar overál in de openbare ruimte. Zowel Rousseau als Bogaert lieten zich helaas terugfluiten door hun partij, maar onmiskenbaar rijpen de geesten en krijgt het Vlaams Belang met haar hoofddoekenstandpunt steeds vaker gelijk.

‘Sluier = jodenster’
De Iraanse schrijfster Chahdortt Djavann, die als ervaringsdeskundige van Iran naar Parijs vluchtte, zegt zelfs: ‘De sluier is de jodenster van de moslimvrouw, zichtbaar teken van haar status als Untermensch.’

Ze stelt hoofddoekdracht gelijk aan het gedeeltelijk wegsnijden van de clitoris bij jonge meisjes: ‘In beide gevallen gaat het om een vorm van verminking van de vrouwelijke identiteit. Het verplicht dragen van de sluier brandmerkt het lichaam van meisjes evenzeer als clitoridectomie, met alle fysieke, morele, psychische en sociale gevolgen van dien. In het laatste geval wordt hun de mogelijkheid van seksueel genot ontnomen, in het eerste krijgen ze een schuldcomplex aangepraat: elke geile blik van een willekeurige man is hun schuld; hadden ze zich maar zediger moeten gedragen.’ Chahdortt Djavann besluit dat de islamitische sluier ‘een vorm van fysieke, psychische en seksuele mishandeling van minderjarige meisjes’ is.

Kinderen niet seksualiseren
De Marokkaans-Vlaamse columniste Hind Fraihi pleit voor een algemeen hoofddoekenverbod tot een bepaalde leeftijd: ‘We stellen leeftijdslimieten in voor autorijden, tattoos en alcohol drinken. Zaken die enige maturiteit, vaardigheden en kennis vergen vooraleer men er veilig en bewust mee kan omgaan.’ Ook Serap Güler, de staatssecretaris van integratie in Noordrijn-Westfalen, wil een verbod, want ‘kinderen mogen niet worden geseksualiseerd’.

Ervaringsdeskundigen
Het is opvallend dat een hoofddoekenverbod, al dan niet voor minderjarigen, vooral wordt bepleit door mensen, vrouwen, die wortels hebben in een islamitisch land. Ervaringsdeskundigen dus. Denk aan een van de bekendste: de Somalisch-Nederlands-Amerikaanse schrijfster en onderzoekster Ayaan Hirsi Ali. Wanneer wij daar als samenleving niet serieus naar luisteren en niet op ingaan, laten wij talloze meisjes en vrouwen in de steek.

---

Dit essay over het hoofddoekenverbod verscheen eerder op de Belgische opiniesite Doorbraak.be

Meer en eerdere artikelen over het hoofddoekenverbod vindt u hier.