Verrassing!! De Belastingdienst gebruikte software die aanzet tot discriminatie, ook al werd dat eerder door de regering ontkend.

Het is blijkbaar tot iemand doorgedrongen dat dat een beter excuus is voor de discriminatie van de Toeslagenaffaire, dan vol te houden dat de ambtenaren van de belastingdienst dat allemaal zelf bedachten?

Het begrip risico-software impliceert dat de resultaten die je ermee bereikt mee niet zonder gevaren zijn. Want de scores die daarmee werden gerealiseerd, maakten het risico op discriminatie groter. Opmerkelijk dat de Belastingdienst zich dat zelf niet heeft gerealiseerd. Of kon dat ze minder schelen? Dat is waar het tricky wordt, en discriminatie om het hoekje loert:

De Belastingdienst heeft omstreden software om fraude met toeslagen op te sporen vaker gebruikt dan eerder is gemeld. Staatssecretaris De Vries schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat ze daarvan melding heeft gemaakt bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
De fiscus gebruikte sinds april 2013 een zogenoemd risicoclassificatiemodel. Op basis van allerlei indicatoren werd bepaald wie handmatig gecontroleerd zou worden bij de aanvraag van toeslagen en daarvoor werd een zelflerend algoritme gebruikt. Het bestaan van dit model kwam naar buiten in de kinderopvangtoeslagaffaire en het bleek ook te worden gebruikt voor de aanvraag van huurtoeslag.

Wat is nu het discriminatierisico? Eigenlijk is dat heel eenvoudig, want inherent aan de wijze waarop de belastingdienst pleegt te opereren: zo werd bepaald wie men controleren ging. En nu is een eigenaardigheid van belastingambtenaren, dat ze je niet geloven als je zegt alles netjes en kloppend te melden: anders gezegd, ze blijven zoeken tot ze iets gevonden hebben waarover ze boetes kunnen uitdelen. Ergo, als het zoeken eenmaal begint, gaan ze door tot ze wat hebben.

Zoals iemand me ooit uitlegde: gezien deze eigenaardigheid is het slimmer in het begin van een onderzoek met opzet een dikke, maar niet al te ernstige fout aan te brengen waarover ze je kunnen beboeten, want dan hebben ze wat ze hebben wilden, en wordt in een controlerend onderzoek de rest verder nauwelijks nog bekeken.