De strijd tussen Polen en de EU over de soevereiniteit van het inrichten van de eigen rechtsstaat escaleert in hoog tempo. Het EU-hof gaf donderdag zo’n schot af.

De strijd spitst zich steeds meer toe op de manier waarop rechters (eventueel) aanspreekbaar zijn:

De tuchtregeling voor de rechters in Polen is in strijd met het Europese recht, oordeelt het Europees Hof van Justitie. Volgens de hoogste Europese rechter voorziet de tuchtregeling “niet in alle garanties voor onpartijdigheid en onafhankelijkheid” voor de rechters van het Poolse hooggerechtshof en de gewone rechterlijke instanties.

In Polen werd hierover woensdag een uitspraak van het hoogste Poolse hof naar voren getrokken, met een uitspraak die weinig aan de fantasie overliet. Fantasieën waarvan men in Luxemburg nog niet genezen blijkt.

“Het disciplinaire regime kan worden gebruikt om politieke controle uit te oefenen op gerechtelijke beslissingen of om druk uit te oefenen op rechters met het oog op beïnvloeding van hun besluiten, en kan de onafhankelijkheid van de rechtbanken ondermijnen”, aldus het hof. De tuchtregeling is onderdeel van een reeks hervormingen in Polen die volgens Brussel de rechtsstaat aantasten. De strijd daarover kreeg woensdag al een nieuwe impuls, toen de hoogste Poolse rechter op verzoek van de regering oordeelde dat het tuchtcollege zich niets moet aantrekken van de schorsing die het Europees Hof vroeg. Het EU-hof gaat daar helemaal niet over, vindt hij.

Complementair wordt de zaak over de vraag of EU-recht boven het recht van de nationale staten gaat:

De Poolse regering heeft de hoogste rechter ook gevraagd of het Europees recht wel voorrang moet krijgen boven Pools recht. Die uitspraak, die volgens experts grote gevolgen kan hebben voor de Europese rechtsorde, is uitgesteld en hangt nog boven de markt tot augustus.

Maar de uitspraken van het Poolse Hof lijken weinig ruimte te laten voor een andere interpretatie dan een ontkennende.

Eenzelfde soort probleem als waarover woensdag de ophef ontstond lijkt Hongarije nu te gaan ervaren. Het land wil eigenlijk geen immigratie, maar wordt er door Brussel toe gedwongen:

De Europese Commissie daagt Hongarije voor de rechter voor het terugsturen van asielzoekers. Een nieuwe regel, die asielzoekers verplicht eerst naar een Hongaarse ambassade te gaan voor ze Hongarije binnen kunnen, is volgens de commissie strijdig met het Europees recht.
Migranten die in een EU-land aankomen hebben het recht er asiel aan te vragen. Ze kunnen pas worden teruggestuurd als die aanvraag is afgewezen. Maar Hongarije, dat al jaren alles in het werk stelt om immigratie tegen te gaan, stelt als voorwaarde voor een asielaanvraag dat de asielzoeker op een ambassade buiten de EU een speciaal toegangsbewijs heeft gekregen. Daarvoor moet een asielzoeker op de ambassade al aankondigen dat hij of zij in Hongarije asiel wil aanvragen.

Merk op, dat asiel en immigratie hierboven als één en hetzelfde worden gezien. Zelfs in EU-lavistan blijkt men er nu zo over te denken. Dat de reden voor deze regel een andere is dan immigratie schijnt niemand te deren, als het er om gaat Hongarije voor een EU-hof te slepen:

De nieuwe regel is bedoeld om de import van het Corona-virus tegen te gaan, stelt Hongarije. Maar daarin gaat de Europese Commissie niet mee. Zij laat het Europees Hof van Justitie nu over de kwestie oordelen.

Gezien de opmerkelijke Corona-maatregelen die de mensenrechten met voeten treden in andere landen, zou een veroordeling in deze zaak als signaal kunnen worden opgevat van een algemene attitude in Luxemburg. Voorlopig kunnen we niet meer doen dan met spanning afwachten wat hier uit zal rollen.

---

Over de worsteling van Polen en Hongarije met de EC leest u onder de links.