Spanje en Portugal krijgen geen boete van de Europese Commissie (EC) vanwege het niet halen van de begrotingsnorm van een tekort van ten hoogste 3%. Dat was afgesproken in het Stabiliteitspact, dat de basis is waarop de euro werd gevestigd en dat de EU bijeen houden moest.

Het werd ook niet verwacht dat de EC die boete zou uitdelen. Maar tegelijkertijd is het zo ongeveer de achtste achtereenvolgende keer dat Spanje aan deze verplichting ontsnapt. Dat kun je niet langer serieus nemen, en hiermee is deze afspraak wel definitief begraven. Met alle gevolgen van dien voor de toekomstige problemen voor de euro, want er zit weer een economische crisis aan te komen, en dan is er – opnieuw – een reden voor afzien van afspraken.

Er is altijd wat.

Van Spanje en Portugal moet je wel erkennen dat ze het moeilijk hebben. Portugal zit net over de rand van haar mogelijkheden, en kan dus echt niet beter. Voor Spanje zouden de sociale gevolgen een politieke explosie tot gevolg hebben in een land dat in december vermoedelijk voor de 3e keer in 12 maanden naar de stembus moet. Dat gaat dus ook niet helpen, en de EC beseft dat:

So Brussels did not implement the penalties equivalent to 0.2 percent of gross domestic product included in the Stability and Growth Pact for failure to comply with budget rigour. The fines would have amounted to about 2 billion euros for Spain and around €350 million for Portugal.
The College of Commissioners’ meeting was “tough” in the words of someone who was present there, but after over three hours of talks the result was “an intelligent application of the regulations,” something which Brussels has been insisting on for some weeks.

Bij de huidige stand van zaken zouden dergelijke boetes een default kunnen veroorzaken – met alle gevolgen van dien voor de begrotingen er op volgend. Boetes uitdelen aan failliete landen om ze weer op het rechte spoor te krijgen is ook zoiets Kafkaïaans, dat ze dat alleen als hypothetische afspraak moeten hebben bedoeld, bij de invoering van de euro. Of je dat moet karakteriseren als zwakzinnig of ronduit kwaadaardig laat ik aan uw eigen oordeel over. Dat het niet ging werken stond vooraf al vast, en dat is sindsdien ook genoegzaam bewezen. Zelfs Duitsland heeft zich niet altijd aan deze afspraak gehouden.

Dat er weer een grote crisis nadert zie je niet alleen aan de zenuwen van beurshandelaren, die eigenlijk niet goed begrijpen waarom de beurs nog zo hoog staat. Maar je kunt het ook zien aan de problemen van grote bedrijven die internationaal werken. De investeringen in de opkomende economieën zijn de afgelopen paar jaar zeer sterk teruggelopen, zodat economische projecten buiten de gevestigde industrielanden grote problemen kennen. En er zijn de banken die steeds grotere risico’s hebben genomen en de rekening nu gepresenteerd lijken te gaan krijgen. En niet alleen in Italië, maar ook in Spanje. Het roept serieus de vraag op of de euro, en in één klap daarmee ook de EU, een volgende economische crisis zal kunnen overleven.