Franklin Delano Roosevelt was een bekwaam politicus maar niet in alle opzichten betrouwbaar[1]. Niet alles wat hij zei kon men geloven en veel van wat hij beloofde te doen liet hij na of gebruikte hij voor andere doeleinden dan hij had aangekondigd.

Wanneer men achteraf bekijkt wat hij gepresteerd heeft, of wat in elk geval niet tot stand zou zijn gekomen zonder zijn bemoeienissen, dan is dat best indrukwekkend. Hij bouwde met de New Deal Amerika economisch en moreel weer op na de depressie, die met de Beurscrash van 1929 begon. Hij versloeg Duitsland en Japan en hun bondgenoten, ofschoon hij bij herhaling beloofd had dat hij Amerika buiten een Tweede Wereldoorlog zou houden.

Hij sleepte Amerika tegen heug en meug mee in een toekomstvisie van grootheid en imperialisme. Het Amerika waarover hij bij zijn aantreden presideerde was pacifistisch en isolationistisch, terwijl Roosevelt waarschijnlijk al vroeg van de onvermijdelijkheid van een nieuwe oorlog overtuigd was. Amerika had toen hij president werd een leger van 200.000 man, kleiner dan een gemiddeld Europees land en niet te vergelijken met Japan of met het Duitsland van na de herbewapening. Hij heeft waarschijnlijk niet van te voren geweten van de Japanse aanval op Pearl Harbor, maar het feit alleen dat zo veel mensen dachten dat hij het met opzet had laten gebeuren zegt eigenlijk genoeg.

Amerika kende zijn Roosevelt intussen en achtte hem tot alles in staat ook tot de passieve vernietiging[2] van de Pacific vloot en haar bemanning op Hawaï. Dat was hij misschien ook wel. Maar zijn radiopraatjes waren even belangrijk voor de moraal van zijn land als de redevoeringen van Churchill en de mensen die hij uitkoos – Marshall bijvoorbeeld – wonnen voor hem en voor Amerika de Tweede Wereldoorlog. Toen hij stierf werd hij betreurd als maar een handvol presidenten vóór hem.

---

1. I may be entirely inconsistent and furthermore I am perfectly willing to mislead and to tell untruths if it helps to win the war. Dit is een citaat uit Roosevelt as Wartime Statesman (Kimball), en het karakteriseert de man.
2. De economische sancties tegen Japan aan de vooravond van Pearl Harbor dwongen dat land min of meer tot oorlog. Dat was de reden dat Japan al vroeg in de oorlog in rechte lijn af ging op de rijke grondstoffen (olie!!) van Nederlands-Indië.

---

Dit artikel over Roosevelt verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.