Politieke oppositie is in veel gevallen een spelletje trollen voor gevorderden. Gezagsdragers die van de ‘verkeerde’ politieke kleur zijn en een misstap maken zijn gezien, en worden door de Kamer gewoonlijk vrij vlot geëlimineerd. Minister Ollongren zal daar geen uitzondering op zijn. Maar wat wel uitzonderlijk is, is de attitude waarmee zij de Kamer tegemoet treedt: Ollongren trolt de Kamer.

Ollongren heeft van meet af aan de beuk er in gegooid. Als minister ben je de baas, lijkt de leidende gedachte van deze dame. De tegenspraak die zij uit de Kamer krijgt lijkt haar eerder te verbazen dan te verontrusten – een kenmerkende houding voor mensen zonder politiek gevoel. Maar een minister is meer nog dan de hoogste bestuursambtenaar iemand die de publiciteit van haar departement dient te verzorgen. Dat Ollongren daarin niet alleen schromelijk tekort schiet, maar het zelfs weigert te adresseren is een recept voor gegarandeerde ellende.

Ien Dales-lezing
Die gegarandeerde ellende lijkt dan ook niet ver meer weg. De Volkskrant zette vanmorgen een column van Max Pam vrij leesbaar voor iedereen neer, en Max streepte en plein public de redenen aan waarom D66 achter de horizon van zijn kieslijst is verdwenen. Dat was best een lange lijst. Niet dat het alleen om Ollongren ging, maar de manier waarop zij werd afgebrand was even kenmerkend als herkenbaar: iemand beneden elk peil, waarbij Pam ook nog even meenam dat de Ien Dales-lezing elk intellectueel niveau miste.

Wat mij direct herinnerde aan een vraag die ik al eerder had: waarom moest een net aangetreden minister eigenlijk al gevraagd worden voor de Ien Dales-lezing? Was iemand anders verhinderd (Van der Laan, bijvoorbeeld?), of moest er een programma en een attitude aan de mens worden gebracht? Ophef veroorzaakte de speech genoeg, maar reden voor intellectuele of bestuurlijke reflectie gaf zij niet. Zoiets is omineus, en verdient op zichzelf al verdere overweging.

De manier waarop Ollongren te keer gaat is maar beperkt houdbaar. De motie waarin haar gisteren werd opgedragen in Brussel mede te delen dat Nederland van het EU-censuurbureau af wil was bepaald geen verkiezingsretoriek alléén, want dan had de VVD daarvoor wel een andere mede-indiener gevonden dan iemand van de SP. Desalniettemin was het een klap die Ollongren maar moeilijk leek te kunnen incasseren, en waarvan de Kamer ongetwijfeld terug zal horen dat de minister in Brussel werd overstemd, en dat maar heeft geaccepteerd(!). Interessant detail: zowel indieners Kwint als Yesilgöz waren gemeenteraadslid in de coalitie die afgelopen jaren in Amsterdam het college met daarin Ollongren overeind hield.

De toekomst
Als je beperkte houdbaarheid bespreekt suggereert dat dat je een idee hebt waarover of wanneer het fout zal lopen. Dat ik het waarover moeilijk te voorspellen vind (teveel keus) is al bijna net zo erg als de tijdlijn die ik zie aankomen voor het wanneer. Na 21 maart is er een jaar voor de coalitie om zich voor te bereiden op de Statenverkiezingen van 2019. Met een meerderheid van slechts één zetel in de Senaat worden die voor deze coalitie van levensbelang, en zijn naar mijn idee ook de belangrijkste reden waarom het referendum zo snel moest worden weggewerkt. Een zware nederlaag bij de Statenverkiezingen garandeert bijna de val van Rutte3, en de peilingen nu tonen een verlies van circa een kwart van het electoraat dat vorig jaar nog op de coalitie stemde. Dat zou betekenen dat men niet alleen met de PvdA maar ook nog bij de SGP in de Senaat moet gaan bedelen om steun, nog onverlet dat Rutte zelf rond die tijd de sprong naar Brussel zal willen maken. Dat gaat dit kabinet niet overleven, maar als het nog een schim van een kans hebben wil, moet men toch eerst van mensen als Ollongren af zien te raken.

Na 21 maart is de weg vrij haar als minister te dumpen, aangezien eventuele schade in een jaar beter reparabel is dan de gok te nemen dat mevrouw Ollongren zich tot aan die Statenverkiezingen politiek onberispelijk zal gedragen. En waar gaat Ollongren dan heen? Zoals de kaarten nu liggen zou het me niet verbazen als ze na 21 maart ineens de Spitzenkandidaat zou blijken om burgemeester van Amsterdam te  worden. Na afgelopen maanden is de overstap van Pechtold ineens toch een stuk minder logisch geworden.