Nu de kabinetsformatie op een oor na gevild is en voor donderdag al een hele show wordt georganiseerd om de inhoudsloosheid van Leegte3 te maskeren, wilde ik eigenlijk eens een ouderwetse sterkte-zwakte-analyse geven, modieus afgekort met het zakelijk klinkende Engelstalige SWOT.

SWOT staat voor Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats – Kracht, Zwakte, Kansen, Dreigingen.

De kracht van Rutte3 is dat de partijen economisch weinig uiteen lopen. Er zijn sentimenten, er zijn wensen en accenten, maar echt grote verschillen tussen de partijen zijn er niet. Historisch is dat een belangrijk gegeven, en nog steeds bezien veel mensen (speciaal politici en politieke journalisten) politieke affiliaties door de bril van een economische links-rechts-verdeling.

De zwakte van Rutte3 zit in de totaal verschillende wijze waarop de deelnemende partijen in het leven staan. Het loslaten van economische criteria als definitie van politieke affiliatie begon in de jaren negentig met het afschudden van sociaal-economische obsessies door linksige partijen. De SP was een logisch gevolg, maar niet het enige. De deelnemende partijen in Rutte3 verschillen meer van elkaar dan zij sociaaleconomische overeenkomsten hebben. De partijleiders zullen zich deze zwakte na zeven maanden intensief onderhandelen zeker bewust zijn; of hun partijen en achterban dat volledig verstaan moet nog maar blijken. De totale afwezigheid van een nieuw elan voor de aanpak van de verdeeldheid die de maatschappij thans domineert is tekenend voor hun gebrekkige eenheid op dit punt, dat de politiek voorlopig zal blijven domineren, hoezeer men ook zal proberen het te ontkennen.

Kansen zijn er, altijd eigenlijk. Rutte3 lijkt het vooral te zoeken in netjes op de winkel passen en de zaak opnieuw stroomlijnen. Het hernoemen van ministeries is wat dat betreft echter al een veeg teken. Het gebouw van de staat krijgt een nieuw likje verf, en wordt geacht weer als nieuw te zijn. De tweede kans die dit kabinet nemen zal is de wijze waarop Nederland verder in de EU zal worden geïntegreerd. Dat is vooral de kans van premier Rutte, die afgelopen week dan ook enthousiast reageerde op een voorstel vanuit Brussel voortaan meer met de regeringsleiders van de deelstaten te bedisselen. Dit kabinet lijkt hem die kans te bieden – mits de partijen onderling geen stennis krijgen.

Dreigingen zijn er echter ook genoeg. De minieme meerderheid – 1 zetel in beide Kamers – zou zorgen moeten baren, zeker gezien de hoeveelheid uitvallende Kamerleden in de vorige periode. Hoewel de VVD sindsdien volledig getransformeerd is tot dociele applausmachine voor premier Rutte, zullen er altijd mensen zijn die het even niet meer zitten zien met applaudisseren, en gaan voor eigen gewin. En het deserteren van één Kamerlid is voldoende om op de klippen te lopen. Er zijn de dreigingen van extreme gebeurtenissen die tot grote verdeeldheid kunnen leiden – dit kabinet lijkt tegen de aanpak van calamiteiten ideologisch niet opgewassen. En ten derde is er de druk van weglopende kiezers in de peilingen. Speciaal D66 en VVD zijn hier uitermate kwetsbaar voor, en het is juist in deze partijen waar de problemen in dit kabinet zullen beginnen.