Instortende banken – de inzet opnieuw verhoogd – deel 4 en slot
Ik besluit deze korte serie met een heel toepasselijke full circle: het Italiaanse probleem van Monte dei Paschi di Siena. De Italiaanse overheid gaat de Europese regels aan haar laars lappen. Bepaald niet onverwacht, maar hoe toepasselijk!
De Italiaanse overheid rekt alle regels over reddingen van bedrijven met staatssteun nu zover op dat er welbeschouwd weinig meer van over blijft. Al moet je met Europese operaties van een degelijke schaal altijd oppassen met wie wat heeft bedacht: de problemen rond de Italiaanse bankensector zijn voor de EU dermate zorgwekkend dat je niet kunt uitsluiten dat dit scenario eigenlijk in Frankfurt bedacht is. Uiteindelijk is het het werk van de ECB om zich te wapenen tegen het type constructies dat nu wordt opgevoerd, zodat ze ook wel weten zullen waar de mazen in het net zitten. De tijd begon in ieder geval te dringen, want de handel in aandelen MPS ligt al een week stil.
Kort en goed: Italië gaat €6,6 miljard investeren in een bank die in drie jaar al drie keer op de rand van een faillissement bungelde. En er elke keer weer vandaan werd gesleept met nieuwe geldinjecties. Het is dus bepaald geen wonder dat nieuwe investeerders in de toekomst van MPS vorige week niet stonden te springen goed geld naar kwaad geld te gooien. Maar overheden bekijken dat anders – en bovendien gebruiken die het geld van de belastingbetaler. Dus daar gaan we weer. De Telegraaf legde het uit:
Institutionele beleggers moeten dan €2,2 miljard bijleggen om de benodigde €8,8 miljard aan extra kapitaal voor de probleembank bijeen te krijgen. Dat staat in een verklaring van toezichthouder Banca d’Italia over de financiële problemen bij MPS, de derde bank van Italië en de oudste bank ter wereld.
MPS heeft dringend €6,3 miljard nodig om de belangrijkste kapitaalbuffer, de Tier 1-ratio, te verhogen. De Italiaanse staat draagt €2,1 miljard bij, als houders van achtergestelde leningen voor €4,2 miljard bloeden. Zo’n 40.000 kleine beleggers worden echter voor €2 miljard weer met staatssteun gecompenseerd voor hun verliezen.
(..)
Er is dan nog eens €2,2 miljard van nieuwe investeerders nodig om het totale kapitaalsgat van €8,8 miljard bij de bank gevuld te krijgen.
De meest innovatieve stunt van Italië – waar de crux zit wat betreft de EU – is de compensatie die die 40.000 kleine spaarders van de Italiaanse overheid krijgen zullen. €2 miljard vergoeding aan aandeelhouders die er door diezelfde staat vrij kort geleden in gepraat zijn om geld te steken in MPS. Het is juridisch wellicht zelfs geen gek idee, want wat een lange strijd in gerechtshoven zou opleveren zou wel eens aardig kunnen lijken op wat de Spaanse banken overkwam (zie deel 3, gisteren).
En het wordt vanzelfsprekend afwachten of die €2,2 miljard op tafel komen zal. Maar dat zal een minder groot probleem zijn, er zijn altijd door de staat aangestuurde pensioenfondsen die zich sturen laten. Ook dat is vaker vertoond, en het einde daarvan is voorlopig ook nog niet in zicht. Maar politiek is dat een heikele stunt, dus zal men het bedrag dat daaraan onttrekken gaat liefst zo laag mogelijk houden. Anderzijds zal het niet direct als staatssteun worden aangemerkt – hoopt men.
Hoe kon het zo lopen met MPS? Dat zien we maar zelden beschreven, maar ik heb er een beschrijving van gevonden. Wat weer aanleiding geeft tot nieuwe woede:
Foreign and local investors are dumping Italian government bonds and withdrawing their funding to Italian banks. The bank at the heart of Italy’s financial crisis, Monte dei Paschi di Siena (MPS), has bled €6 billion of “commercial direct deposits” between September 30 and December 13, €2 billion of which since December 4, the date of Italy’s constitutional referendum.
Kort gezegd, de klanten zijn er vandoor. Wat overblijft is een bank die tot de nek in ‘bad debt’ zit. En MPS is de enige niet:
While attention is focused on the rescue of MPS, news regarding another Italian bank, Banca Etruria, has quietly slipped by the wayside.
On Friday it was announced that the first part of an investigation concerning fraudulent bankruptcy charges, in which 21 board members are implicated, had been closed. This strand of the investigation concerns €180 million of loans offered by the bank which were never paid back, leading to the regional lender’s bankruptcy and eventual bail-in/out last November that left bondholders holding virtually worthless bonds.
The Banca Etruria scandal is a reminder — and certainly not a welcome one right now for Italian authorities — that a large part of the €360 billion of toxic loans putrefying on the balance sheets of Italy’s banks should never have been created at all and were a result of the widespread culture of corruption, political kickbacks, and other forms of fraud and abuse infecting Italy’s banking sector.
En weet wat nu zo vreselijk lijkt op het MPS probleem, met als voornaamste verschil dat MPS veel groter is:
Etruria is also under investigation for fraudulently selling high-risk bonds to retail investors — a common practice among banks in Italy (and Spain) during the liquidity-starved years of Europe’s sovereign debt crisis.
Put simply, “misselling” subordinated debt to unsuspecting depositors was “the way they recapitalized the banking system,” as Jim Millstein, the U.S. Treasury official who led the restructuring of U.S. banks after the financial crisis, told Bloomberg earlier this year.
En dit artikel eindigt met een observatie waaraan ik verder weinig toe te voegen heb:
If the last nine years have taught us anything, it is that banks — and bankers occupying the corner offices — operate above the law of just about any land. All too often they’re too big not to bail and too important and well-connected to jail. In some cases, banks are even deemed too broke to fine. As long as the people gaming the financial system remain immune from criminal prosecution, the crises will continue.
Als er een keer grote schoonmaak wordt gehouden blijft er van de Europese bankensector gewoon weinig over, maar dankzij de door de EU doorgedrukte Bankenunie zijn alle banken intussen met elkaar verbonden, for good or worse. Alleen, wat er goed aan was? Dat zullen we naar ik vrees nooit te weten komen.
De inzet wordt voortdurend verhoogd. Nadat de banken in 2008-10 moesten worden gered stapten de nationale overheden onder de vlag van ESM en andere EU-opgetuigde instituten in om dat breed te regelen. Is er iets geregeld? Niets wat politiek een slechte pers op zou kunnen leveren, dus dan weet u het wel: er is geen moer gebeurd.
Als na de onhoudbare situatie voor de banken binnenkort de situatie voor meerdere EUropese overheden te zwaar en onhoudbaar wordt om te kunnen dragen, gaan we gezellig solidair met zijn allen het schip in. De eenwording van Europa zal dan wel op een heel miserabele manier werkelijkheid geworden zijn.
Alvast een prettige jaarwisseling, en denk om uw hart. Vuurwerk schijnt heel slecht voor uw gezondheid te kunnen zijn.
De eerdere afleveringen van deze serie vindt u hier, hier en hier.
Het hele dossier met Monte dei Paschi di Siena vindt u hier terug.