Duitsland houdt op 24 september Bondsdagverkiezingen. Maar onderhuids lijkt zich juist nu een mentaliteitsomslag voor te doen in de media. Komt daar een politieke vertaling van?

Eerder deze week berichte de NOS al voorzichtig dat men in Duitsland ‘onrustig’ begon te worden over het probleem van uitgeprocedeerde asielmigranten die men nauwelijks wist uit te zetten. Zoals gewoonlijk een eufemisme, maar het feit staat. Het is zelfs erger dan weergegeven. Een Brits onderzoeksbureau met een progressieve reputatie kwam tot heel wat schokkender bevindingen. Slechts 3% van de Duitsers zou nog tevreden zijn met de door de Bondsregering gevoerde politiek tegenover asielmigratie.

Deel van het onderzoek was ook de houding van Duitsers tegenover politiek extremisme. Maar aangezien de afkeer er van in het geel was samengenomen, was er geen onderverdeling naar soort extremisme gemaakt, zodat niet te achterhalen viel of het hier ging om een mening over, links-, rechts- of islamitisch extremisme. Otto Normalverbraucher (de Duitse Jan-met-de-Pet) wil gewoon dat de regering zorgt voor rust in de tent lijkt de weinig opzienbarende conclusie. Maar de onderverdeling naar wensen in bovenstaand overzicht laat zien dat er wel degelijk sterk aan islamitisch extremisme wordt gedacht, en na de G20-rellen in Hamburg drie weken geleden zal ook linksextremisme hoog hebben gescoord. Wat vers in het geheugen ligt is altijd het meest dringend.

Een recent onderzoek van de Duitse regering liet hetzelfde beeld zien, al moet je je daarvan afvragen wat men daarin precies voor definitie hanteerde, gezien de cijfers die daaruit voortkwamen:

In total, there were 23,555 offenses on the right, 9,389 on the left, and 3,372 offences committed by foreign actors (such as the Kurdish PKK and their sympathisers) in 2016.

Want de angst voor rechtsextremisme is in Duitsland uit de aard van haar geschiedenis nu eenmaal altijd een factor hoger dan voor welk ander extremisme ook. Net als generaals zijn politici altijd vooral bezig de problemen uit het verleden te bestrijden – zeker als die van de toekomst aan henzelf kunnen worden toegeschreven.

Een aardig voorbeeld daarvan is de gedachte dat Europa – vaak dus Duitsland – heel Afrika zou moeten helpen als mensen daar om wat voor reden dan ook in de problemen raken en vluchten:

Die Welt berichtte gisteren over de Duitse ‘hulporganisatie’ die met een Nederlands schip op en neer voer tussen Italië en Libië. De toon is kritisch, en er wordt weliswaar gemeld dat de belangrijkste steen des aanstoots is dat men samenwerkte met mensensmokkelaars, maar ook dit type berichtgeving is vooruitgang. Want de Duitse media zijn bijzonder overheidsgetrouw, bang als zij altijd zijn om ‘rechts’ in de kaart te spelen. Dat men dat in groter verband daarmee toch ook doet begrijpt men dan klaarblijkelijk niet: de opkomst van de AfD door geheel Duitsland kun je niet los zien van de gehele EU/asielmigratie-ellende. Ook de relatieve populariteit van een medium als The Local (een Engelstalig nieuwsmedium dat het in Duitsland door politiek-ongeremde berichtgeving relatief heel goed doet, om dezelfde reden ook in Zweden (!) overigens) zou een teken aan de wand moeten zijn.

Op 24 september zijn er Bondsdagverkiezingen, en het verbale geweld tegen de AfD is enorm. In de peilingen lijkt die partij intussen te zijn vastgebakken op percentages rond de 10% – voor Duitse begrippen nog steeds gigantisch voor een partij die nooit eerder in het parlement vertegenwoordigd was overigens. Maar zou de relatieve stilte in de peilingen betekenen dat de peilers die manipuleren, dat men de moed in stilte heeft opgegeven of dat er een gigantische gordijnbonus in de lucht hangt? Op weg naar de Bondsdagverkiezingen is er een heleboel dat de Duitse regeringspartijen zorgen zou moeten baren. 24 September wordt in Duitsland in ieder geval een interessante dag.