Het Trump vredesplan voor het MO wekt herkenbaar wrevel bij de progressieve journalistiek, die ook in Nederland domineert. Het hoe en waarom van het plan zijn echter buitengemeen interessant.

Wat maar al te gemakkelijk buiten beschouwing blijft is de bijval die het Trump vredesplan (link naar het plan hier) in de Arabische wereld al verwierf. Daarmee heeft Trump nu al meer bereikt dan welk van zijn voorgangers die zich in het dossier verstrikten ooit. Niet dat men hem er de krediet voor geven zal – het blijft Trump nietwaar?

Ook de titel “Deal van de century” zal geen vrienden maken. Al was het maar omdat men Trump maar al te graag betiteld als een oorlogshitser – Vergelijkingen met diverse voorgangers en een analyse van de afgelopen drie jaar tonen iets heel anders. Maar dat is objectief – geen agitprop. En in de Nederlandse media regeert de agitprop.

Kijken we op de kaart naar de steun die al in de Arabische wereld verworven werd, dan zien we pas goed hoeveel bijval het plan krijgt. De tegenstanders zitten in landen waarmee de USA op gespannen voet leeft, of waar vrij militante moslims aan het bewind zijn (waaronder ik nadrukkelijk ook de Turkse president reken). Binnen die groep is het meestal gematigde Jordanië de enige uitzondering, maar ook dat heeft een eigen logica: de helft van de Jordaanse bevolking wordt als Palestijns beschouwd. Het Jordaanse koningshuis kan een voortijdige onrust wel missen. Voor Koeweit geldt iets dergelijks: het ligt te dicht tegen Iran aan, en heeft daarom niet gereageerd.

Kenmerkend voor de aanpak van Trump is dat het plan wel met Israël besproken is (Trump stelde de presentatie zelfs uit tot na de herhaalde verkiezingen in Israël. Hij besprak zijn plan recent niet alleen met premier Netanyahu, maar ook oppositieleider Gantz was daarbij aanwezig), en met de Arabische staten van goede wil. Maar dat de Palestijnen alleen uit de pers mochten vernemen dat er een plan aan kwam.

Na een onnoemelijk aantal afwijzingen en sabotages uit het verleden wijst dit op een gezonde aanpak, die bovendien – heel verfrissend – de Palestijnen voor het blok zal zetten. Daar begon voor onze staatsomroep reeds het probleem, zodat de NOS het plan bijna nog sneller af wees (zaterdag daarover meer.) dan de Palestijnse autoriteit(en). Professionele analisten kijken er echter anders naar:

..the Deal of the Century is remarkable for the overwhelming support it has among Gulf Arab states. Saudi Arabia, the United Arab Emirates, Egypt, Bahrain, Qatar and Morocco have all endorsed the proposal, though they have offered nothing specific about what they would do to see it through. Still, their collective rush to champion the deal is notable for what the breach between Arab Gulf states and the Palestinian Authority signifies: the new geopolitical reality emerging in the Middle East, one arrayed against the actions of Turkey and Iran.

In Israël lijkt de steun groot:

Immediately following Trump’s unveiling details of his ‘deal of the century’ Mideast peace plan alongside Israeli PM Netanyahu at the White House, Netanyahu announced that Israel will move forward to vote Sunday to annex some 30% of all West Bank territory.
Netanyahu said that “Israel will apply its laws to the Jordan Valley and to the Jewish communities in Judea and Samaria.” This means a million or so Palestinian residents could come under Israeli rule, which sparked a fierce backlash both internationally and among some members of US Congress.

De winst van het Trump vredesplan zit in de erkenning van de nieuwe politieke werkelijkheid. Veel van de Arabische staten die het plan steunen zijn zich bewust geworden dat ze een gemeenschappelijk belang hebben met Israël: het dempen van het religieuze fanatisme dat in veel staten de regering bijna boven het hoofd is gegroeid. De Syrische burgeroorlog is daarvan een fraai voorbeeld, al is het Assad-regime nu niet in een positie dat te erkennen. Maar de Arabische staten beginnen zich meer en meer te keren tegen het Iraanse gevaar, dat zij ook als zodanig voelen. Het is de verdienste van Trump dat hij dit heeft herkend en er direct actie op ondernomen heeft:

In that sense, the “Deal of the Century” is not about an Israel-Palestine peace; it’s about reconfiguring the alliance structure of the Middle East. Sunni Arab countries are beginning to pivot from foreign policies grounded in post-WWI realities and nationalisms stemming from 20th-century colonial mandates that defined the regional balance of power. Now they are becoming more visible in redefining regional geopolitics and aligning with former adversaries, grounded in new, emerging security threats.

Daarmee is niet gezegd dat het Trump vredesplan het beoogde effect zal hebben, maar wel dat het de Palestijnse Autoriteit met haar neus op nieuwe feiten drukt: het verlies aan politieke steun zal direct gevolgd worden door een intrekking van subsidies uit de Arabische wereld als men niet meewerkt. Het wordt dan ook de hoogste tijd dat ook de EU zich dit nieuwe realisme eigen maakt, en de onzinnig grote betalingen aan Palestijnse instituties beëindigt.

Het zal niet eenvoudig doordringen tot de mandarijnen in Brussel, maar meert dan iets anders zijn het subsidies als die uit Brussel die een toekomstige vrede in de weg zitten. Maar als langzaamaan de EU de laatste gulle gever is aan de Palestijnen, dan wordt het toch ineens heel gênant dat men die niet ook intrekt.

Dit zijn overwegingen die ook in geval van een niet-direct succes van het Trump-vredesplan zodanig zullen doorwerken, dat we met recht mogen spreken van een begin van het einde van dit veel te lang bestaande conflict. Uiteindelijk zal de Palestijnse Autoriteit het vermogen tot afwijzen van alles dat hen wordt voorgelegd verliezen. Pas dan is vrede mogelijk, en dat Trump dit heeft herkend als de lont die uit het kruitvat moest worden verwijderd zou veel van zijn routineuze critici te denken moeten geven.