Het FvD-referendum dat er aan zit te komen gaat formeel over het al dan niet aanblijven van Thierry Baudet als partijleider. Maar er staat meer op het spel.

De NOS meldde er maandag over:

Het bestuur van Forum voor Democratie gaat een referendum organiseren over de toekomst van Baudet bij de partij. De vraag die voorligt is: “Wilt u dat Thierry Baudet de partijleider blijft van FvD? Ja of nee?” De ledenraadpleging, die bindend zal zijn, wordt binnen een week gehouden, laat het bestuur weten.

Netjes en reuze democratisch. Maar het is tevens een gok, en eentje over het verkeerde punt. Niet dat ik geloof dat het bestuur nog veel keus had; het heeft veel weg van een wanhoopspoging in het aangezicht van totaal falen. De gretige acceptatie door Baudet wijst in dezelfde richting:

Baudet schrijft op Twitter blij te zijn met het referendum en zegt dat er nog wordt onderhandeld over de precieze voorwaarden. “Het moet echt snel gebeuren nu en technisch betrouwbaar zijn”, aldus de Forum-oprichter. “Maar ik heb goede hoop dat we hier nu snel uitkomen.”

Maar de vraag die niet besproken werd is wat het karakter van het FvD zal zijn indien Baudet opnieuw wordt bevestigd als partijleider? Dat electoraal de positie als desastreus moet worden gekenmerkt is een feit. Een herbevestiging van Baudet zal dat eerder versterken dan verzachten.

Maar dat is alleen de externe kant van de zaak. Wat betekent het voor de partij zelf? Het interessant is dat als Baudet het referendum wint, hij daarmee tevens bevestigt dat het FvD niet meer is dan een beweging – geen partij.

Het verschil tussen een partij en een beweging is eenvoudig, maar wordt niet vaak gerealiseerd: een partij is een samengaan van individuen die gezamenlijk politieke doelen en idealen nastreven. Een beweging is een organisatie waarbij mensen een leider volgen die zijn gedachten als uithangbord gebruikt om politieke macht te verwerven. Het verschil is gigantisch. Waar het lidmaatschap van een partij – als het goed is – een individueel besluit is, neigen bewegingen er toe te drijven op een gedeelde emotie.

PVV
Waarop de meest logische wedervraag is: maar de PVV dan? Daarop zijn twee antwoorden. Het eerste is dat Geert Wilders’ gedachten een politieke overtuiging hebben geschapen, en zijn PVV gaandeweg van een beweging is geëvolueerd naar een politieke partij – behalve dan in organisatievorm. Het tweede punt is dat het organiseren van de PVV als massabeweging nooit van de grond is gekomen. Dat het wel is geprobeerd [1] hebben maar weinig mensen meegekregen, en nog minder hebben het zich gerealiseerd. Maar het is mislukt, en dat lijkt Wilders als opluchting te hebben ervaren – waarmee de vroegere liberaal zich toonde.

Het verschil en wat het betekent voor de toekomst van het FvD is dat Thierry Baudet – indien herbevestigd – voor de toekomst van het FvD alleen maar slecht kan zijn omdat de beweging nu nooit meer naar een volwaardige partij kan evolueren. .Die kans is gepasseerd, en komt niet terug. Niet zolang Baudet er rond blijft hangen in ieder geval. En nu een toekomst van het FvD met Baudet niet meer bestaat, zal ook een eventuele herkiezing van het FvD bij NL2021 geen nieuw elan brengen. Eerder verwacht ik dat Baudet gaande de komende vier jaar verveeld zal verdwijnen.

Voor alle FvD-betrokkenen geldt nu: het is voorbij – live with it.

---

1. Tijdens de verkiezingscampagne van 2012 organiseerde de PVV een bijeenkomst voor partijactivisten (posterplakkers en vertegenwoordigers in democratische gremia) in een zijzaaltje van Ahoy. Ik was daarbij, het was leuk, maar het werd nooit extatisch. Als start van een massabeweging was het een fiasco, en zelfs of dat ooit echt de bedoeling was staat niet vast. Maar dat het niet Wilders’ lot is een dergelijke beweging aan te voeren stond daarna voor mij vast.

---

Dat eeuwige gedoe over het FvD bespreken we niet altijd, maar we krijgen zo toch een aardige collectie.