De H.J.Schoolezing van DNB-president Klaas Knot ging onder andere over de euro. Frits Bosch laat zien dat het tegelijk over veel meer ging.

“Daar is ie weer!” We dachten met z’n allen: waar blijft Klaas Knot met zijn grijsgedraaide boodschap dat we onze soevereiniteit moeten overdragen aan Brussel?

Halt, ho! Knot heeft het over “deels” overdragen. Wij zeggen dan altijd “een beetje zwanger bestaat niet”. We hebben het zo vaak van Knot gehoord: om scheefgroei in Europa tegen te gaan moeten we soevereiniteit aan Brussel overdragen. Voorheen zei hij dat ‘een plan B niet bestaat’. Hij heeft nu een nieuwe stok gevonden om de hond te slaan: de Corona-crisis! Ja, dat we daar nog niet aan gedacht hebben! De kranten en tijdschriften hebben bol gestaan van de artikelen over het vermaledijde EU-herstelfonds waar we miljarden instoppen – geld dat we daardoor onder meer onze zorgmedewerkers onthouden. Hoeveel die transfer van vermogen naar Zuidelijke landen de burger kost mogen we niet weten, maar ga maar uit van vele duizenden euro’s. Per hoofd.

Knot zette in zijn HJ Schoo-lezing uiteen dat wij als relatief sterke economie veel geprofiteerd hebben van de zwakke euro qua export. Dat is de zaken omdraaien. Hoe kun je ons verwijten dat we profiteren van het feit dat anderen zwak zijn waardoor de euro ook relatief zwak is? De zwakke euro is het gevolg van de ultieme zwakte van anderen, niet van onze kracht.

Knot ziet ook een scheefgroei binnen landen: bedrijven profiteren meer dan huishoudens van de interne markt en de euro. Daar zijn we allerminst verbaasd over. De euro is in basis een actie van het bedrijfsleven, het grootbedrijf. Het is met een leger lobbyisten ondemocratisch doorgedramd in hun voordeel. In Brussel was daar een gewillig oor.

Waarom ik dit zo stellig weet? Omdat ik indertijd bij het VNO daaraan meegeholpen heb, sic! De euro is superslecht voor private huishoudens: ultiem lage rente om de wankele euro te redden. Geen spaarrente en ons pensioensysteem komt in grote problemen, om maar eens wat te noemen. Het is uit den treure genoemd en beschreven: de euro is een morbide experiment en zou het beste goedschiks beëindigd moeten worden voordat het kwaadschiks gebeurt bij een zware recessie als er niet meer tegenop te transfereren is. Inderdaad, bijvoorbeeld bij een nog zwaardere Corona-crisis.

Nu doet Knot of zijn neus bloed en schuift alle analyses terzijde die hiervoor waarschuwen en komt met zijn eeuwige boodschap: we moeten naar een politieke unie. Maar dat willen ‘we’ niet, snap dat toch eens! Je zou bijna denken dat Knot lid is van D66. Maar zo erg zal het toch niet zijn met hem?

Opvallend is dat zijn voorganger Arnout Wellink en huidig bankier-adviseur in China, zich in zijn nieuwe boek over de schuldencrisis en China genaamd “Ontgelden” de loftrompet steekt over China. Het is toch zo’n fijn land vindt hij en hij raadt ons aan ‘niet zo’n kritische reflex ten opzichte van China te hebben’.

Je hoeft geen geniaal politiek analyticus te zijn om te weten dat zijn opmerking kant nog wal raakt. China is een totalitair fascistoïde land, zie wat ze met Oeigoeren, Tibetanen, Hong Kong en hun eigen bevolking doen, respectievelijk uitmoorden, concentratiekampen, onderdrukken en achterstellen. China is in alles tegengesteld aan democratie, net als de Europese Unie overigens. Knot gaat vast bij Wellink op de koffie in Peking. Hebben ze het dan over hoe je een bevolking kunt manipuleren en ondemocratisch kunt handelen? Vast wel. Ze zijn het dan roerend met elkaar eens: “druk het ze door de keel, en  ‘hush hush”

Caroline de Gruyter, Europa correspondent van NRC-Handelsblad schrijft mij

“Ik wilde u nog even dit citaat sturen uit de lezing van Klaas Knot deze week: “Zoals u weet is de totstandkoming van de euro in de eerste plaats een politiek project geweest. De besprekingen over de Economische en Monetaire Unie kwamen in een stroomversnelling na de val van de Berlijnse Muur. Duitsland was weer één land geworden. De andere Europese partners, de Fransen voorop, was er veel aan gelegen om het herenigde Duitsland voor altijd in te bedden in een verenigd Europa. Dat was de deal die Mitterrand met Kohl sloot: jullie de hereniging, wij de euro.”

Mijn antwoord aan haar is als volgt. Geachte mevrouw De Gruyter, bij een auto heb je de motor en alles wat daaromheen zit. De motor was het bedrijfsleven om de euro tot stand te brengen. De politiek was/is alles wat er omheen zit. Het één kan niet zonder de ander. Het kwam parallel tot stand. Bedrijfsleven en politici trokken gezamenlijk op en versterkten elkaar: euro, hosanna! Er was algemene begeestering bij beiden. Maar Dr Hans Werner Sinn en met hem vele anderen zeiden: “halt, dit kan niet. De euro klopt niet!!!!” Politici repliceerden: “houd je mond, het komt wel goed”.

In Nederland waren/zijn de hoogleraren Lex Hoogduin en Jaap van Duijn mordicus tegen de euro, maar ik kan een hele rij opnoemen. Ik sluit/sloot me daarbij aan, eerst in artikelen en later twee boeken.

Maar alle criticasters zijn genegeerd. Naar aanleiding van onze discussie heb ik nog eens teruggelezen wat dr André Szasz hierover gezegd heeft. Een gemengd beeld doemt op. Aanvankelijk heeft hij heel zuiver gezien welke problemen aan de euro kleven. Maar hij werkte bij IMF en DNB, en heeft later toch meegewerkt aan de bouw ervan (voor mij herkenbaar!) Hij bleef wel waarschuwen. De euro lijkt zo mooi, utopisch, dus “God zegene de greep”.

Iedere onafhankelijke econoom begrijpt dat een munt is gekoppeld aan soevereiniteit. Door het wisselkoersinstrument weg te gooien en soevereiniteit te handhaven creëer je een dwangpositie: de transfer van vermogen vanwege “solidariteit” die er niet is. Zelfs Noord en Zuid Italianen kennen wederzijds geen enkele solidariteit.

Mathijs Bouman heeft het over Europese solidariteit. Dream on! De discussie wordt naar mijn mening niet eerlijk gevoerd door lieden die graag een politieke unie wensen. De euro kan binnen de EU enkel overleven dankzij het rijke Noord-Europa. Bij een zware recessie is het gedaan met die munt.

Dat begrijpt Knot heel goed natuurlijk. Stop dan eens met die ondemocratische praat! Na zijn laatste oprisping kan ik helaas geen waardering meer voor hem opbrengen. Hij is niet eerlijk. Wil hij een politieke unie? Zeg dat dan!

---

Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” “Wereld op een keerpunt” ““Feminisme op de werkvloer.

---

Meer over de euro leest u hier.