Anderhalve week lang verhoorde een speciale Kamercommissie directeuren van grote trustkantoren en belastingadviseurs die mensen en bedrijven bijstaan bij het ontwijken van de belasting. Dat is onderdeel van een grotere operatie, want ook in Brussel gaat men zich nu met belastingontwijking bemoeien.

Het moet eerlijker, had de slagzin kunnen zijn, maar dat Henk Nijboer van splinterpartij PvdA voorzitten mocht was ook zo al een aanwijzing te veel. Wie nog illusies had moet maar de moeite nemen het Journaal van vorige week terug te zoeken waarin hij verklaarde dat het vooral ging om de belastingontwijking door kleinere bedrijven en particulieren – met grote internationale bedrijven en hun stunts wilde de commissie zich niet bemoeien.

Het deed me onweerstaanbaar denken aan dat moment een jaar of 25 geleden, toen ik een studievriendin namens de Rijksvoorlichtingsdienst geciteerd zag op de voorpagina van de Telegraaf. Ze verklaarde daar parmantig dat het inperken van de belastingroute over de Nederlandse Antillen als reden had dat het de hoogste tijd werd dat men ook daar zou beseffen dat belasting betalen belangrijk is. Heerlijke hypocrisie van de Rijksvoorlichtingsdienst – als mijn kennis geweten had dat de Antillenroute gesloten werd omdat een toen recente herziening van belastingverdragen met USA en UK tot gevolg had dat die route Nederland geld ging kosten in plaats dat we de belastingen van andere landen afroomden, had ze zich ongetwijfeld genaaid gevoeld. Het klonk wel heel oprecht en min of meer verontwaardigd, dat wel. Nederland is echter al heel lang een belastingparadijs, maar officieel willen we dat niet weten. De verontwaardiging toen laatst iemand dat zelfs maar suggereerde! Als je niet beter wist zou je ze zo op hun blauwe ogen geloven.

Het probleem waar de commissie achter heen ging was vrijwel identiek met dat verhaal rond het elimineren van de eertijdse Antillenroute: Nederland verdient een hoop geld door het faciliteren van de belastingontduiking/ontwijking van grote bedrijven uit andere landen, maar wat de Kamer wil weten is of het saldo nog batig is. Anders dan in bijvoorbeeld de USA is in Nederland belastingontwijking overigens normaal toegestaan – dat iedereen zich braaf verhoren liet leek me vooral een poging de opgeklopte zelfrechtvaardiging van types als Nijboer te sussen. Want de mogelijkheden van belastingheffing op de gemiddelde Nederlander houden niet langer over, en men probeert uit te zien naar het afromen van de middelen van mensen die er aan lijken te ontsnappen.

Hoe is die internationale heisa over de belastingroutes ontstaan? Eerst in het UK, waar militant Labour vond dat bedrijven die in het UK veel verdienen er ook veel belasting dienen te betalen. Dat doen ze maar zelden, en het is een veenbrand van jewelste geworden, inclusief klantenstakingen en bedrijven die hun belastingplanning veranderden om in ieder geval de indruk te wekken toch iets te betalen. Niet eerlijk, en zo. En dus betaal je je aflaat maar.

Wat vaak vergeten wordt is dat al die routes al 70 jaar voor het opscheppen lagen, maar dat er pas ontwikkeling in kwam toen in de jaren zeventig partijen als PvdA en Labour dusdanig hoge belastingen oplegden aan ‘het grootkapitaal’ dat dit het nodig vond iets te bedenken. Iets dat werkte. Dat vonden ze, en sindsdien is het niet alleen een industrie voor grote bedrijven geworden, maar kunnen ook particulieren een graantje extra over houden. Eenvoudige belastingplanning is namelijk helemaal niet duur. De oorzaak ligt dus in de inhaligheid van socialistische belastingheffers. Natuurlijk willen ze dat niet weten – het is al weer twee generaties geleden, en Nederland verdiende zo lekker aan de gaten in de wetgeving in allerlei andere landen. Maar als het geld gaat kosten wordt men zelfs in Nederland snel wakker.

Ook de EU, facilitator van het grootkapitaal par excellence, voelt nu nattigheid. Brussel wil een meldplicht in de strijd tegen belastingontwijking. Jaja, de EU bereidt zich voor op directe belastingheffing, en dan mag ontwijking gene optie meer zijn. Zoals gewoonlijk is dat in eerste instantie gericht op de particulier en de kleine ondernemer die een paar centen extra overhouden wil. De waanzinnige bedragen die je verschuldigd bent vanwege de erfenisbelastingen zijn een goed voorbeeld van wat je af kunt dekken, maar wat velen nog onbekend is.

Ik ben blij dat ik in die ontwijkingssector niet langer werk, maar de graaierigheid gekoppeld aan het morele gejank van salonsocialisten doet me nog steeds kotsen als ik ze bezig zie. Wordt ongetwijfeld vervolgd – mogelijk met voorstellen om belastingontwijking strafbaar te stellen.