‘De woningnood is bijna net zo erg als na de oorlog’: het hoge woord kwam er begin vorig jaar uit bij De Telegraaf en de Vereniging Eigen Huis. En wie voert de regie over de huizenmarkt? Al meer dan tien jaar zijn dat Rutte en consorten.

Falend overheidsbeleid en oververhitte geldpersen van de centrale banken – door overheden enthousiast aangemoedigd – zijn de echte boosdoeners, die het veel doorsneeburgers steeds moeilijker maken om een betaalbaar dak boven het hoofd te vinden. Bovendien: ”Dat is niet gek als je in vijf jaar tijd een half miljoen mensen het land laat binnenstromen, terwijl je vergeet huizen te bouwen omdat je druk bent met het neerplanten van windmolens”, schreef columniste Marianne Zwagerman in De Telegraaf, feilloos de vinger leggend op nóg een pijnlijke plek.

Het recht op wonen – niet voor niets ‘volkshuisvesting’ genoemd – wordt uitdrukkelijk gemeld in het Europees Verdrag en de Nederlandse Grondwet en is een duidelijke opdracht aan de regering om haar uiterste best te doen mensen onder dak te brengen. Desondanks wordt het woningtekort momenteel op meer dan 300.000 geschat, daarmee de loze beloften tot verbetering van minister Ollongren en haar voorganger Blok onzachtzinnig bevestigend.

In de mond bestorven
Het tekort aan woningen is niet van vandaag of gisteren. Als slogan ligt het alle politieke partijen al een tijdje in de mond bestorven, maar aan daadkracht is een enorm gebrek. Sterker nog: er kwamen alleen maar maatregelen uit Den Haag die de situatie verergerden. Bijvoorbeeld het plan om 2 miljard euro belasting per jaar bij woningcorporaties op te halen, de verlaging van de overdrachtsbelasting en de schenkingsvrijstelling, waardoor ouders hun kroost belastingvrij een ton konden geven voor een start op de woningmarkt. Met als voorspelbaar resultaat verdere prijsstijgingen: elke econoom weet dat als er meer geld op de markt komt en het aanbod niet groeit zaken duurder worden…

Er doet veel gejengel de ronde in Haagse vergaderzalen – en elders – over de wooncrisis. En de goede gewoonte van betrokkenen, hun slippendragende wetenschappers en zelfbenoemde experts is dan om met de beschuldigende vinger te wijzen naar iedereen, behalve zichzelf. Terwijl buiten kijf staat dat de inerte overheid er alles aan doet om niks te doen. Bijvoorbeeld door de eisen te verhogen voor duurzaamheid – van het gas af, warmtepompen! – waardoor bestaande en te bouwen woningen dus opnieuw duurder uitpakken. Of ze komen met idiote plannen om ouderen die een ‘te groot’ huis hebben verplichten te verhuizen. Terwijl de bouwaantallen de laagste zijn sinds de jaren 50.

De huizenprijzen in Nederland stijgen dit jaar naar verwachting met 14,4 procent, en in 2022 met nog eens 11,5 procent. Dat betekent in twee jaar tijd ruim 90.000 euro erbij. #RaboResearch https://t.co/fSCIOPITjX

— RaboResearch Economie (@RaboEconomie) September 13, 2021

Verder gooien de stikstof-hoax, PFAS-idiotie en Natura2000-dogmatisme roet in het eten, om over de duizenden hectares aan windmolens en zonnevelden maar niet te zwijgen. En ondertussen met miljardensubsidies voor biomassa lekker bomen opfikken. Gemeenten moesten woningplannen stilleggen wegens bezuinigingen van het rijk op hun inkomsten of proberen via hogere grondprijzen de schade alsnog goed te maken. Waardoor nieuwbouw weer wat duurder wordt…

Particuliere verhuur
De beschuldigende vinger gaat ook in de richting van particuliere verhuurders, die gewoon geld willen verdienen op hun eigendom en dat is niet illegaal in Nederland. Door aanscherping van de regels komen middeninkomens niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning, zij zijn veelal aangewezen op de vrije huurmarkt. De huurprijzen in de vrije sector zijn de afgelopen jaren veel sneller gestegen dan die bij woningcorporaties. Particuliere beleggers die huizen opkopen, verhuren deze bovendien vaak met een tijdelijk huurcontract van twee jaar. De tarieven van flexibele huur liggen hoger dan die van vaste huurcontracten.

Maar: berichten over de massale opkoop van woningen door particulieren en beleggers komen gewoon uit de Fabeltjeskrant. Uit de cijfers blijkt het om zeer geringe aantallen te gaan. Steden die de opkoop aan banden willen leggen willen gewoon stoer tegen vermeende kapitalisten. Het Kadaster toont dat slechts 10% in 2020 ‘Buy to Let’ was, waarvan eenderde gefortuneerde ouders die hun studerende kroost en vrienden aan woonruimte willen helpen – ook niet illegaal in Nederland. De rest waren onderlinge transacties tussen verhuurders en woningcorporaties van reeds verhuurde woningen.

Grote steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Rotterdam zinnen nu op maatregelen om de huurwoningmarkt nog ingrijpender te versjteren. Een idee is om alleen mensen die daadwerkelijk in de aan te kopen huizen gaan wonen een woonvergunnning te geven. Zo verwordt de stad nog meer tot onderdak voor uitsluitend de geprivilegieerde elite, je krijgt de prijzen niet omlaag en het helpt de studenten en lagere en middeninkomens ook niet. Of de steden willen de huurprijzen in de vrije sector ‘reguleren’, dus aan plafonds binden. Werkt ook niet: het jaagt alleen investeerders weg die hun rendement zien verdampen en zorgt voor minder betaalbare huizen.

Dwaallichten/dwarspoepers
Dat zijn de mensen de discussie vervuilen en de aandacht van het echte probleem proberen af te leiden met schijnredeneringen die met name het politiek bestel dienen. Zo zet het regeringsbrave RTLZ  de muppet-econoom Hans de Geus in die het heeft het over een ‘betaalbaarheidsprobleem’. Hallo! Dat hale je de duvel: wanneer een (onroerend) goed duurder wordt, dan wordt – ceteris paribus – het allicht minder betaalbaar. Maar goed De Geus is ZZP’er en moet zijn boekje over de huizenmarkt promoten, dus zullen we hem dat dan maar gunnen?

Dan is er Dirk Schoenmaker: “Niet een huizentekort, maar een betaalbaarheidscrisis tart Nederland”, beweert ook hij met droge ogen. Schoenmaker is al tientallen jaren in dienst van de overheid, onder andere op de ministeries van Economische Zaken en Financiën. Niet bepaald de van de regering onafhankelijke wetenschapper, welke pretentie hij wel hooghoudt als hoogleraar Banking & Finance. “Huizen zijn verworden tot beleggingsproducten”, oreert hij. Dat is een beetje raar om te zeggen wanneer financiële instellingen en pensioenfondsen al tientalen jaren beleggen in woningen. Zo zie je maar dat de (huizen)markt zelfs onder professoren niet altijd begrepen wordt.

Drogredenering
Een andere stoorzender in dit soort debatten, wanneer Rutte-beleid onder vuur ligt, is CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. “In 1921 was er één woning per 4,8 inwoners, intussen is er één woning voor elke 2,2 inwoners. Er is momenteel zelfs een betere verhouding huishoudens/woningen dan het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar, in mei zo’n honderd woningen voor 101,2 huishoudens.”

Zoals te verwachten gaat deze staatspropaganda niet uit van de huizenvraag: afkomstig van jongeren en studenten die bij hun ouders opgehokt zitten, scheidende stellen, die van één naar twee woningen moeten, daklozen, bewoners van opvangtehuizen en zorg die aan zelfstandig wonen toe zijn, bewoners van vakantiehuisjes en recreatiewoningen en wat dies meer zij. Door het gebrek aan woningen kunnen deze geen huishoudingen vormen. Is dit een opzettelijke en fatale denkfout die tot de drogredenering leidt? Je mag het vast niet zeggen, maar wel denken…

Eind vorig jaar concludeerde ook De Nederlandsche Bank (DNB) al dat huizenprijzen beperkt samenhangen met woningtekorten. “Zelfs toen de woningtekorten na de Tweede Wereldoorlog op hun hoogtepunt waren, waren de huizenprijzen laag omdat er simpelweg weinig geld in de markt zat. En daar ligt de kern van het probleem.” Nu spreken die DNB-economen de regering, hun eigen bank en de Europese Centrale Bank zelden tot nooit tegen, dus wat mag je verwachten? Overigens hebben ze wel gelijk dat de extreem lage hypotheekrente woningprijzen opdrijft omdat kopers méér kunnen lenen dan voorheen. Maar al dat geld komt uit de geldpersen van centrale banken, inclusief DNB.

Groter aanbod nodig
Zoals elke econoom met kennis van zaken hoort te weten is bij schaarste van – in dit geval – woonruimte een groter aanbod nodig om de prijzen te drukken. Dus bouwen, bouwen, bouwen en niet schier ontelbare miljarden over de balk smijten voor groen, duurzaam, zon, wind, elektrisch en vluchtelingen. Met 35 miljard kan er heel wat woningnood verlicht worden, maar dit wordt slechts met de mond beleden in Den Haag en boter bij de vis komt er niet. Dus gaat alles wat deugt en groen en links is een beetje in Amsterdam demonstreren. Maar zoals de in 1994 overleden PvdA-politicus Jan Schaefer als zei: “In gelul kan je niet wonen”. In spandoeken en demonstraties ook niet…

---

Meer over de huidige woningnood vindt u hier.